Өнгөрөгч оны наймдугаар сард олныг цочирдуулсан нэгэн хэрэг гарч одоог хүртэл эцэслэн шийдэгдээгүй байна. ЕБС-ийн наймдугаар ангийн сурагч 13-хан настай охиныг хөрш айлынх нь танил гэх хорь гарсан залуу нэг найзынхаа хамт зочид буудалд дагуулж ороод, хүчээр архи уулгаж, хамрыг нь цөмөртөл зодож, үүдэн шүдийг нь булга цохиж, зэрлэгээр тамлаж, хүчиндэж аминд нь хүрсэн жигшүүрт хэрэг гарсан билээ. Энэ аймшигт хэргийн талаар тухайн үед дээр дооргүй шуугиж, гэмт хэрэгтнүүд ялаа эдлэх ёстой, цаазын ял оноо хэмээн цахим ертөнцөөр тарж байсан ч ёстой нөгөө “Монголын хууль гурав хоног” гэдэг жишгээр аажмаар мартаж эхэлсэн. Алаг үрээ цаг бусаар харгис хүн дүрстэнүүдийн гарт алдсан ээж, аав, элгэн саднаас бусад нь мартаж эхэлсэн цагт буюу шинэ он гарсны дараахан эл хэргийн анхан шатны шүүх хурал болж, хэргийг мөрдөн байцаалтад буцаасан юм. Буцаах болсон албан ёсны тайлбар энэ байна. “Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх Д.Жавхлан, М.Амарболд нарт холбогдох эрүүгийн хэргийн урьдчилсан хэлэлцүүлгийн шүүх хуралдааныг 2018.01.11-ний өдөр хэлэлцээд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 33.3 дугаар зүйлийн 1.2 дахь хэсэгт зааснаар шүүх хуралдаанаар нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй мөрдөн шалгах ажиллагаа хийлгэх шаардлагатай гэж үзэн хэргийг прокурорт буцааж шийдвэрлэлээ” гэсэн ганц өгүүлбэр. Одоохондоо ялтан болоогүй, сэжигтнээр нэрлэгдэж байгаа хүний оронцог болсон хоёр залууд “Хуулийн ямар зүйл ангиар ял төлөвлөсөн бол, төр төмөр нүүрээ харуулж чадах нь уу” гэсэн хүлээлттэй байсан хохирогчийн ар гэрийнхэн болоод олон нийтэд энэ бол даажаантай мэт хариулт байв. Нөгөө талаар мөрдөн байцаагчид дутуу ажилласныг гэрчлэх мэт. Ямартай ч, хавтаст хэрэгт авагдсан материал хэргийг эцэслэн шийдвэрлэхэд хангалтгүй байж. Тэгээд л буцлаа.
Харин энэ анхан шатны шүүх хурлын үеэр юу болсон үйл явдал цахим ертөнцөөр тархаж, ид шуугиан тарьж байна. Сэжигтнээр татагдаад байгаа гэх цэвэрхэн нэр томъёонд одоохондоо хамаарагдаж байгаа, үнэндээ бол хэргийг үйлдэгч Д.Жавхлангийн өвөө Нямдорж гэгч нийслэлийн БЗД-ийн шүүхийн гадаа талийгаач охины ээжтэй тааралдаад “Бид 16 саяар өмгөөлөгч авсан. Яадаг юм бэ. Та нар юу ч олж долоохгүй. Чамайг чадахыг чинь харъя” гэж ханхалзаад салаавч гаргасан байна. Охины ээж үрээ алдсан зовлон дээр ийм доромжлол амссан тухайгаа хоолой зангируулан хэлж “Мөнгөтэйдээ эрдэж байна. Миний хүү цэвэрхэн гараад ирнэ гэж байна” хэмээн ярьж зогсох бичлэг цахимаар цацагдлаа. Тэр ямар даварсан өвгөн бэ. Түүний өмгөөлөгчдөө хэдэн төгрөг төлсөн энд ямар хамаатай юм бэ. Энд мөнгө бус хүний амь яригдаж байна. Хүний нялх охиныг тарчлаан тамлаж алчихаад 16 сая төгрөгөөр алуурчнаа аваад гарна гэж бодоод байна уу. Ач хүүгийнхээ өмнөөс уучлалт гуйж чаддаггүй юмаа гэхэд ядаад дуугүй өнгөрөх хүний жудаг алга уу. Түүний БХЯ-ны Арын албанд ажиллаж байсан, бэлтгэл хурандаа энэ тэр бол одоо юу ч биш шүү дээ. Ердөө л алуурчны өвөө. Өөр хэн ч биш. “Нэр хугарахаас яс хугар” гэдэг чинь энэ. Энд нэг зүйлийг сануулья. Бусдын гарт амиа алдсан охины биед хийсэн задлан шинжилгээгээр “Нойр булчирхайн задралтаас болж нас барсан” гэжээ. Мөн цуснаас 450 гр, уушгинаас 500 гр спирт илэрсэн гэж байгаа. Тийм насны охин ийм хэмжээний архийг ууж чадах уу. Бүүр нойр булчирхайгаа задартал архи уусан гэхэд хэн ч итгэхгүй. Харин алуурчид бузар хүслээ гүйцээхийн тулд 13-хан настай охиныг архиар шахаж, уухгүй болохоор нь уушгийг нь дүүртэл залгиулж. Уусан архи ходоодонд ордог болохоос уушгинд орохгүй. Гэтэл амьсгалын эрхтэн уушгинаас архи илэрсэн гэдэг өөрөө нэг юмыг хэлээд байгаа хэрэг биш үү. Өөр нэг зүйл байгаа юм. “Үүдэн шүд байхгүй. Хамар мурийсан” гэж. Шүдгүй байна гэдэг юу гэсэн үг вэ. Ийм насны охин байтугай дунд сургуулийн гуравдугаар ангийн хүүхдүүд бүтэн шүдтэй болчихсон байгаа. Тэгэхээр үүдэн шүдийг нь яйртал цохиж зодсон гэсэн үг шүү дээ. Тэгж байхад хамар мурийлгүй яахав. Тэгээд ч архи уухгүй болохоор амьсгалын замыг нь боомилсноос уушгинд архи орсон байж таарна. Ингэж их яргалж, тамалж, амийг нь авч байж хүсэл тачаалаа хангадаг ямар зэрлэг адгууснууд вэ. Айлын жаахан охины аминд хүрчихээд хээвнэг хажууд нь байж байдаг эд ер нь хүн мөн үү. Тэдэнд тэгээд амьд яваад, гадуур байцаагдаад байх эрх чөлөө яагаад олдоод байна вэ. Хэргээ нуун дарагдуулах гэж атга атгаар сальфетка авч өрөөндөө ороод цэвэрлэгээ хийж байхад анзаараа ч үгүй тэр буудлынхантай ч хариуцлага тооцох хэрэгтэй. Ер нь, 13-хан настай охин зочид буудалд орж байхад анзаарахгүй байна гэж юу байсан юм бэ. Дараа нь арьсаа хамгаалах гэж янз бүрийн юм яриад л. Босоод ирэх биш гэсэн аястай хачин хачин тайлбар хийгээд л. Үрт хүн үрээрээ жишнэ гэдэг үг байдаг даа. Хүний жудгаа алдсан хачин нийгэмд амьдарч байгаагаа дэндүү сайн мэдэж байгаа ч нүгэл нь нүдээрээ гарна гэж ч бас байдаг байх шүү. Хулгайн хэргийг “Алдсан нь арван тамтай, авсан нь нэг тамтай” гэдэг бол хүн алсан алуурчин арав байтугай амиараа төлөх тамтай л баймаар. Ийм тамыг өөрийн гараар хийсэн хүний өвөө өнөөдөр үрээ алдсан эхэд салаавч үзүүлнэ гэдэг энэ цагийн солиорол бус уу. Ач хүүгийн тарьсан хэрэг, хаалгыг нь нээсэн тамаас өвөөд хувь оногдож л таарна. Сая саяар мөнгөний тоо хэлээд, салаавч гаргаад явж байгаа өвөөд хариуцлага тооцох хэрэгтэй.
Ер нь сүүлийн үед настангууд жаахан давраад байх шиг. Улаан гэрлээр ороод гарцан дээр 10 настай охиныг дайрсан өвгөн “Ах нь хараа муу, нүд юм харахгүй ээ, 71 настай хүн” гээд арьсаа хамгаалж байсан бол, ач хүүгээ өмгөөлсөн өвгөн хохирогч руу салаавч гаргаад хэл амаар доромжилж ч байх шиг. Энэ бүхнээс харахад даварсан өвгөчүүлд даруулга хэрэгтэй болжээ.
Н.Саранчимэг
Сэтгэгдэл (23)