Хавар цагийн синдром арай эрт эхлээд байх шиг. Урин цагийн түрүүчээр элдэв өвчтэй хүмүүсийн хий, хуй хөдөлж, янз бүрийн ааш аяг гаргадаг билээ. Тэгвэл улс төр дэх болон иргэний нийгмийн байгууллагуудын синдром арай эрт хөдөлчихөв үү гэж харагдаж байна.
Улс төрийн түвшинд парламентад олонхи болсон намын засаглалыг түлхэн унагаах үйл ажиллагааг сөрөг хүчний зүгээс тавих болов. Өөрөөр хэлбэл, татвар нэмэх ёсгүй хэмээн чангаар дуугарч, засаглалын үйл ажиллагаа буруу яваа гэж дүгнэсэнтэй холбоотой. Тиймээс ч У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрыг нураах цахилгаан дайны төлөвлөгөө боловсруулахаар дор бүрнээ хичээж байгаа. Баримт материал цуглуулж байгаа бололтой. Засаглалын үйл ажиллагаатай уялдсан нураах тараах ажиллагаа хаврын тэргүүн сарын эхээр явагдах тухай дуулдав. Төрийн ордонд үүрлэсэн элдвийг шулганагч бор шувууд ч жиргээд эхэлсэн.
Энэ мэтээр хууль тогтоох дээд байгууллага дахь эерэг, сөрөг хүчнүүд тэмцэлдэж байхад гаднаас иргэний хөдөлгөөнүүд засаг унагах галыг өрдөж эхэллээ. ''Үндэсний хас хөдөлгөөн'', ''Эрс шинэчлэл хөдөлгөөн'', ''Шударга иргэдийн фронт'', ''Баялгийн жинхэнэ эзэд'' гэх зэрэг сүржин нэртэй хөдөлгөөнөөс гүйцэтгэх засаглалд шаардлага хүргүүлж, шахуу, тулгуу хугацаанд хариу авахаа мэдэгджээ. Чухам ямар асуудал болохыг сонирхвоос 'Эрдэнэт үйлдвэрийн 51 болон 49 хувийн талаар нэгдсэн холбоо' байгуулснаа сүр бадруулан дуулгаж, тулган шаардалт тавьжээ. Хөдөлгөөнүүд “Эрдэнэт үйлдвэр” ХХК-ийн 49 хувийг төрийн мэдэлд авах тухай Засгийн газрын шийдвэрийг дэмжсэн байх. Гэхдээ 49 хувийг Монгол Улсын нийт иргэдэд үр ашгийг нь шууд хүртдэг, борлогддоггүй хувьцаа хэлбэрээр хүртээх ёстой гэсэн байна. Үүнээс гадна компанийг өөрчлөн байгуулах эрх, үүрэг бүхий субьектийг 2018 оны хоёрдугаар сарын нэгний дотор иргэний хөдөлгөөнүүдийн төлөөллийг оролцуулан байгуулж, даруй ажлыг эхлүүл хэмээжээ.
Үүнээс харахад эдгээр нөхөд тус үйлдвэрт шурган орох, албан тушаал хаших сонирхолтой байгаа нь үнэртэж байна. Мэдээж хэрэг олон жил улс орныг тэжээж тэтгэж, санхүүгийн эх үүсвэр болсон том үйлдвэрт санаархахгүй хүн байхгүй. Адаглаад ажилчдынх нь нойлын цаас, амны алчуурыг шахчих юмсан гэх бодол тээх хүн олон. Яг л үүнтэй адил иргэний нэрийн дор халхавчлагдсан нөхдүүд Эрдэнэт үйлдвэр рүү санаагаа чилээж байгаа нь дамжиггүй мэт. Тиймээс ч ирэх сарын нэгэн гэхэд иргэний хөдөлгөөнүүдийн оролцоотой асуудлыг шийд хэмээн тулгасан нь харагдах.
Шаардсан зүйлийг эс биелүүлвээс ирж буй хаврын сард үндэсний хэмжээний жагсаал зохион байгуулж, сүр дуулиан дэгдээнэ хэмээн сүрдүүлжээ. Энэ мэтээр синдром эхэлчихсэн явна. Урин дулаан цагийн түрүүч эхлээгүй байхад арай л эрт үү гэх бодол ч төрж байна. Мөн Эрдэнэт үйлдвэр рүү иргэний нийгмийн байгууллага төлөөлөл гэх эрхмүүд хараа чилээн, шуналын галаа асаажээ. Уг гал ямар хэмжээнд газар авч, хэр хуйлрах нь одоогоор тодорхойгүй. Магадгүй өрдөж, өгдөөвөл түймэр болон дүрэлзэж ч болох юм. Тиймээс шахалт үзүүлэгч нартай хэрхэн харьцаж, яаж ярих нь У.Хүрэлсүхийн мэдлийнх болж үлдлээ.
Ирж буй хаврын сар ч иргэний хэмээх тодотголтой нөхдүүдийн синдромоор дүүрэн байх шинжтэй.
Э.Мөнгөнбаяр
Сэтгэгдэл (7)