Өглөө эртлэн ажилдаа ирж, сошиал ертөнцөөр ямар сонин хачинтай байгааг тольдон казах түмний нарны буюу Наурызын баяр тохиож буйг уншиж, төрийн дээдсүүдийн баяр хүргэсэн мэндчилгээ урсах нь нүүр номын хуудаснаа хөвөрнө. Ийнхүү баярын уур амьсгалыг мэдрэн суух зуур аймшигтай гэхэд дэндүү багадахаар гутамшигтай, сэтгэлд айдас төрүүлэм хэргийн тухай мэдээллийг санаандгүйгээр олж харлаа. Үгээр хэлж, үсгээр бичмээргүй тийм нэгэн жигшүүртэй гэхэд багадах хэргүүд Монгол Улсын нийгэмд гарах болсон байна. Хүн хүнээ хайрлан хүндэлж, аливаа зүйлээс хамгаалах тэр нандин сэтгэл гэж үгүй болсон цаг ч юм уу. Өнгө мөнгө, атаа хорсол, шуналын нийгэм болж хувирчээ. Бид яагаад ийм харгис хэрцгий нийгмийг бүтээчих вэ, ирээдүй болсон үр хүүхдүүд хэрхэн амьдрах бол гэсэн бодол ч төрөх. Гэхдээ үүний хариултыг өгч эс чаднам.
Дотор хиртхийлгэсэн тэрхүү аймшигт хэргийг үйлдэгч хүмүүс хэдхэн жилийн ял зэм хүртэж байгаа нь ч эмгэнэлтэй. Хүний орчлон тийм бузар хэрэг хийгсдийг яаж дааж байна вэ хэмээн халаглахаас өөр хийж чадах зүйл ч алга. Хэлэх, бичихэд ч айдас жихүүдэс төрж, сэтгэлд харуусал, өр зүрх өвтгөм тийм л гэмт хэргийн мэдээлэл. Магадгүй та бүхэн ч үүнийг уншаад нэгийг бодож, сэтгэлээ чилээх биз.
Өөрөөр хэлбэл, Дорноговь аймгийн Замын-Үүд суманд гуравдугаар сарын 12-ны өдрөөс 13-нд шилжих шөнө зочид буудалд ой найман сартай хүүг хүчирхийлсэн бузар, бусармаг гэхэд дэндүү хэрэг гарчээ. Хүү ямар буруутайдаа гаж донтны золиос болох ёстой гэж. Хорвоод хүн болж төрсөндөө, эцэг, эхийн хайр энэрлийг хүртэх бурхны өгсөн бэлгийг хүртсэн нь алдрай хүүгийн буруу хэрэг үү.
Ямар ч эрүүл саруул хүний ой тойнд багтамгүй энэхүү хэргийг нас бие гүйцсэн, хүдэр чийрэг залуу үйлдсэн байх юм. Хэрэг хэрхэн үйлдэгдсэн нь хэнд ч сонин биш. Харин тэрхүү бяцхан ертөнцийг яаж тэгж чадав, хэчнээн их өвдөж, шаналан, зовиурлан байсныг таашгүй. Ийм зүйл болсон гэхэд үнэхээр айшигтай. Адгуус амьтан ч үр төлөө хамгаалж, араатны өөдөөс босдог байтал төрсөн эцэг гэх нэртэй бас нэг чөтгөр дэргэд нь байсаар атлаа бяцхан хүүгээ хамгаалаагүй. Бүр хэрэг гарсны дараа асран хамгаалах эрхтэй ээжээс нь нуун дарагдуулж, зургаа хоног эмчилгээ хийлгэж илааршуулах арга хэмжээ авсан гэх. Хүү эдгэрч илааршлаа ч сэтгэлийн шарх, өвчин нь анихгүй шүү дээ.
Араатнаас ч дор аашлах ийм хүн төрхтэй чөтгөрүүд өнөөгийн нийгэмд алхалсаар. Хэрэг хийчихээд шүүхийн өмнө толгой гудайлган суухдаа гэм зэмээ ухаарсан мэт дүр исгэх нь жигшим. Хууль цаазын дагуу хэрэгт нь таарсан гэх ял шийтгэл оноох ч үнэндээ багадмаар. Учир нь, хэдхэн сарын өмнө төрсөн охиноо хүчирхийлсэн эцэг гэх адгууст 17-хон жил төрийн хамгаалалттай, төмөр торны цаана суух шийтгэл хүртээсэн. Яг үүнтэй л адил хэмжээний ял оноох болов уу гэж бодохоор харамсмаар. Мал, адгуус гээд хэлчихэд гоёдохоор эрүүл бус сэтгэлгээтэй ийм адгууснууд хорвоогийн тоос хөдөлгөн, төрийн хамгаалалттай төмөр торны цаана ялтан хэмээн дуудуулж, хүчил төрөгчөөр цээж дүүрэн амьсгалсаар, хорвоогийн тоос хөдөлгөж явах эрхтэй гэж үү. Хайрлаж, халамжилж чадахгүй юм бол үртэй болох шаардлага байна уу, тэдэнд. Эсвэл хүн хог болгохын тулд, давагдашгүй зовлонд унагахаар мэндлүүлдэг хэрэг үү гэж асуумаар.
Алдрай бяцхан үрс эрхэлж, эцэг эхдээ нялхрах насандаа энэ хорвоогийн хамгийн хүнд бул хар чулууг сэтгэл, зүрх, нуруундаа үүрч байна. Ямар гээч үйл үрээр ухаан суугаа ч үгүй байхдаа хорвоогийн хатуу гэхэд түүнээс илүү зовлонг тэд үзнэ вэ. Сэтгэл өмөрч, ухаан балартам гэмт хэрэг хийсэн этгээдүүдэд ял нь хөнгөдөж, ертөнцийг танин мэдэх гэж тэмүүлэн байгаа бяцхан тэр нэгэн ертөнцөд дэндүү хүнд ачаа үүрүүлэн, хэзээ ч дуусашгүй ял эдлүүлж байгаа.
Хүмүүний орчлонд аав гэх нэр зүүсэн, хүн төрхтэй чөтгөрүүдийг яалтай. Ийм хүн хар гөрөөс, мангасууд эх дэлхийд олон бүү илгээгдээсэй билээ.
Мөнгөнбаяр
Сэтгэгдэл (5)