Чингис хаан одонг их эзэн Чингис хааны мэндэлсний ой, "Монгол бахархлын өдөр" жил бүрийн өвлийн тэргүүн сарын шинийн 1-нд улс орныхоо тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, үндэсний эв нэгдлийг бататган бэхжүүлэх, төрт ёс, түүх соёлынхоо уламжлалыг гүнзгий судалж, хойч үедээ өвлүүлэх, тэдгээрийг дэлхий дахинд сурталчлан таниулах үйлсэд үнэтэй хувь нэмэр оруулж, төр, нийгэм, үндэстний өмнө онцгой гавьяа байгуулсан нэг иргэнийг тус одонгоор шагнадаг уламжлал 2005 оноос тогтоод байгаа билээ.
Харин өнөө жил “Монгол бахархлын өдөр” болсон ч одонгийн болзол хангасан хүн байсангүй. Улс орны байдал шальдар булдир цаг үед ч баатрууд байдаг шиг. Улс төрийнхөн, урлагийнханд өгдөг шагнал юм уу.
Ямартай ч дуугүй сууж боломгүй санагдлаа.
Монголын Оюун Ухааны Академи гэх буянтай байгууллага байна. Тус академийг үүсгэн байгуулагч, оюун ухааны спортын ОУ-ын шүүгч, Боловсролын тэргүүний ажилтан Х.Хатанбаатар нь 2007 оноос ой тогтоолт хөгжүүлэх талаарх мэдээллийг сонирхон судалж, өөрийн хичээл ном, амьдралдаа хэрэглэж эхэлснээр одоогийн Оюун ухааны академийг үүсгэн байгуулах эхлэл нь тавигдсан түүхтэй.
Монголын Оюун Ухааны Академи нь дэлхийн ой тогтоолт, хурдан уншлага, цээж бодолтын тэмцээнд оролцсон Монголын анхны тамирчин Хандсүрэнгийн Хатанбаатарын санаачилгаар 2009 оны 10 дугаар сард “Оюуны хөгжил – Оюуны сургалтын төв” нэртэйгээр үүсгэн байгуулагдаж, улмаар 2010 оны есдүгээр сард академи болон өргөжсөн байдаг.
МОУА-ийн хамт олон эрхэм зорилгынхоо хүрээнд дэлхийд үнэлэгдэх оюуны спортын тамирчдыг бэлтгэн хүүхэд, залуусыг дотоод, гадаадын тэмцээнд оролцон өөрийгөө сорих боломжийг олгосоор байгаа билээ.
Өнөөдрийн байдлаар тус академи дотооддоо оюуны спортын 73 тэмцээнийг амжилттай зохион байгуулж 5000 гаруй тамирчдыг хамруулан Америк, Англи, Хятад, Тайван, Малайз, Турк, Энэтхэг, Филиппин, Швед, Сингапур, Солонгос зэрэг олон улсын 46 тэмцээнд тамирчдаа бэлтгэн оролцуулж ой тогтоолтын спортоор олон улс, дэлхий, оюуны олимп зэрэг томоохон тэмцээний аваргуудтай болж нийтдээ 760 гаруй медалийг хүртээд байгаа аж. Үүгээр ч дуусахгүйг бид үзлээ, харлаа.
Улмаар энэ хэдэн жилийн хугацаанд Монгол хүнийг үнэлэх дэлхийн үнэлэмж нэмэгдэж Монгол хүн оюун ухааныхаа хөгжлөөр дэлхийд тэргүүлэх болсон билээ. Тус академийн хүүхдүүдээр Монголын ард түмэн бахархаж, омогшдог болжээ. Олон улсын тэмцээнээс 90 медалийнх нь 72-ийг Монгол хүүхэд хүртэж, 10 рекордын 9-ийг нь Монгол хүүхэд эзэмшиж байхад омогшихгүй гээд ч яах билээ.
Энэ омогшлын, гавьяаны эзэн бол яах аргагүй Монголын Оюун Ухааны академийн тэргүүн Х.Хатанбаатар гэх залуу мөнөөс мөн. Түүнд тэргүүн зэргийн Чингис хаан одон ч багадна.
Чингис хаан одонг анх 2005 онд Монгол Улсын анхны Ерөнхийлөгч Пунсалмаагийн Очирбат, 2006 онд Төрийн шагналт хөгжмийн зохиолч Б.Шарав нарыг шагнаж 2007, 2008 онд тасарчээ. Харин 2009 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэн, 2010 онд Төр, нийгмийн зүтгэлтэн Р.Гончигдорж, 2011 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Н.Багабанди, 2012 онд УИХ-ын гишүүн асан Д.Дэмбэрэл, 2013 онд Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан Д.Содном, 2014 онд нэрт эрдэмтэн, физикч Х.Намсрай, 2015 онд Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, нэрт зохиолч, яруу найрагч, Г.Мэнд-Ооёо, 2016 онд Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, дуурийн дуулаач Г.Ариунбаатар, 2017 онд Монгол Улсын гавьяат тамирчин, Монгол улсын хөдөлмөрийн баатар олимпын аварга Найдангийн Түвшинбаяр нар энэхүү эрхэм дээд шагналын эзэд болсон юм.
Эднээс дийлэнх нь улс төрийн хүмүүс байх. Тэд Эх орныхоо төлөө Монголын Оюун Ухааны академийн тэргүүн Х.Хатанбаатараас илүү юу хийсэн юм бэ?
Өнөө жил Чингис хааны мэндэлсэн өдөр буюу Монгол бахархлын өдрөөр "Чингис хаан" одонгийн болзол хангах эрхэм олдсонгүй. Гэвч манай улсад чимээгүй олон баатрууд бий. Тэдгээрийн нэг нь Х.Хатанбаатар. Эсвэл тус одонд тавигдах шаардлагыг давуулан биелүүлсэн байх л даа.
Дайнт цагт эр зориг, бяр чадлаар баатар болдог бол энхийн цагт эрдэм оюунт, эв сэтгэлт хүн баатар гэгдэх учиртай. Хамгийн чухал нь зориглон хийсэн нь амжилт олж яваа Х.Хатанбаатар шиг залуучууд олон төрөх болтугай.
Л.Сайнбаяр
Сэтгэгдэл (5)