Анх “Монголын сайхан залуу” нэртэйгээр зохион байгуулагдаж байсан “Монголын Мистер” тэмцээн өдгөө өргөжин тэлж түүнд оролцох залуусын тоо ч жил ирэх тусам нэмэгдэж байна. Тус тэмцээний 2013, 2014 оны болон энэ жилийн аварга Э.Ганзоригтой цөөн хором ярилцлаа.
-Юуны өмнө гурав дахь удаагаа аваргуудын аварга болсонд тань баяр хүргэе. Та өмнө нь 2013, 2014 онуудад аварга болж байсан. Анх аварга болсон агшин, энэ жил аварга болсон агшин хоёрын ялгаа юу байв?
-Анхны юм болгон өөр байдаг. 2013 онд анх удаа аваргалж байхад сэтгэл хөөрч, маш их баярлаж байлаа. Харин 2014 онд аваргаа хамгаалж чадсан учраас дутахааргүй баярлаж байсан. Тэгээд 2015 онд аваргалж чадаагүй. 2016-2017 онуудад спортоосоо хэсэг хөндийрсөн. Өнгөрсөн жил мөнгөн медаль хүртэж, энэ жил дахин аварга болсондоо баяртай байна.
-Энэ спортынхны хувьд үргэлж жин нэмж байдаг. Та өмнө нь 80 кг-ын жинд оролцож байсан бол энэ жил 85 кг-ын жинд оролцлоо. Жингээ нэмж оролцохын давуу тал юу вэ?
- Тийм. Хүний булчингийн масс жил ирэх тусам нэмэгдэж байдаг. Миний өөрийн хийсэн хөдөлмөр жил ирэх тусам томорч байна гэсэн үг. Одоо 85 кг-ын жинд орсон бол хэдэн жилийн дараа 90 кг-ын жинд оролцоно гэсэн үг л дээ. Би өмнө нь хоёр жил түрүүлэхдээ хоёуланд нь 80 кг-ын жинд аваргалж байсан. Спортын онцлогоор жин нэмж орох ёстой байдаг. Тэр утгаараа жин нэмэгдэх тусам илүү их хөдөлмөр гаргаж илүү их тэсвэр хатуужилтай байх шаардлагатай болдог.
-Эр хүн болгон л биеэ хөгжүүлж, булчинлаг болохыг хүсдэг. Таныг юу энэ спортод хөтөлсөн юм бэ?
-Би анх хүүхэд байхдаа тэмцээн үзээд сонирхож эхэлсэн. Ер нь хөвгүүд болгон булчинлаг болохыг хүсдэг. Тэр мөрөөдөлдөө хөтлөгдөж явсаар байгаад энэ чиглэлээр БНСУ-д мэргэжлийн академид суралцсан. Би 16 дахь жилдээ хичээллэж байна.
-Тэнд суралцах ямар байсан бэ? Хоёр жилийн хугацаанд суралцсан гэж сонссон. Солонгос Улсад суралцсанаа тодруулж болох уу?
-Бололгүй яахав. Суралцаж ирснээс хойш миний амжилт нэлээд ахисан. 2010 онд улсын аваргад анх түрүүлсний дараа Солонгос явсан. Ирээд хоёрхон жилийн хугацаанд “Монголын мистер” болж байлаа. Тэнд суралцсан маань намайг амжилтад хүргэсэн гэж хэлж болно
-Таны авга ах Д.Бат-Эрдэнэ саяны тэмцээн тантай өрсөлдөж хүрэл медаль хүртлээ. Өмнө дөрвөн удаа аваргалж байсан хүн. Та хоёр удаа аваргалчихсан. Ахтайгаа өрсөлдөхөд ямар мэдрэмж төрөв?
-Ах маань намайг энэ спортод оруулсан. Надаас түрүүлж хичээллэж эхлээд дараа нь би хичээллэсэн гэсэн үг. Спорт гэдэг хэн илүү хөдөлмөрлөсөн нь ялдаг талбар. Мэдээж нэг тайзан дээр хамт гарна гэдэг сайхан. Өнгөрсөн жил ахтайгаа ороход ах маань аваргсан. Харин энэ жил миний бэлтгэл сайн байсан болохоор түрүүллээ.
-Таны дүү бас энэ спортод амжилттай яваа гэж сонссон. Ах тань таныг “уруу” татсан шиг та бас дүүгээ “уруу” татсан уу?
-(инээв). Уруу татахын хувьд татсан, татсан. Ах нарын үлгэрээр дүү нар дагана л даа. Дүү нар маань энэ спортоор хичээллэж байна. Ихэнх тамирчид маань хамаатны дүү нар. Бага дүү Э.Чинзориг энэ спортоор хичээллээд таван жил болж байна. Дороос хүч түрэн гарч ирж байгаа залуу тамирчин. Энэ тэмцээнд 75 кг-ын жинд “Боди”, “Атлетик” гэсэн хоёр ангилалд тус тус мөнгөн медаль хүртлээ. Түүнээс гадна дотоодын тэмцээнүүдэд олон сайн амжилт үзүүлсэн.
- Таныг 2014 онд Азийн аваргад оролцож байсныг санаж байна. Олон улсын тэмцээнүүдэд хэр амжилт үзүүлж байсан бэ?
-Азийн аваргад 80 кг-ын жинд хүрэл медаль хүртсэн юм. Дараа нь 2015 онд манай холбооны мэргэжлийн “Про” тэмцээнд хоёрдугаар байранд орж мэргэжлийн эрхээ авсан. Түүний дараа эрүүл мэндийн шалтгаанаар хоёр жил завсардсан л даа. Эргэн ирж өнгөрсөн оны гуравдугаар сараас тууштай бэлтгэлээ хийж байна.
-Дийлдэнх хүмүүс булчин шөрмөс нь зангирсан хүнээс гоо сайхныг нь харахаас илүүтэйгээр жийрхдэг юм шиг ээ. Таны энэ том булчингийн цаана юу ямар хүн байдаг вэ?
-Булчин нь зангирсан хүн их ширүүн харагддаг байх. Гэхдээ энэ спорт гоо сайхан, тэвчээр хатуужлын спорт гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. Тухайн хүний хөдөлмөрөөс айгаад яахав дээ. Ерөнхийдөө бусад спортын хүчний бэлтгэлийн суурь болж өгдөг. Харин миний хувьд айлын том хүү болохоор хүлээцтэй, тэвчээртэй зантай. Тийм болохоор маш тайван хүн гэж өөрийгөө хэлнэ. Хоолны дэглэм барьсан ч уур хүрдэггүй.
-Энэ спортоор хичээллэх залуусын тоо нэмэгдэж байна. Гэхдээ дийлэнх залуус дундаас нь шантарч орхидог. Танд ч гэсэн шантрах үе олон байсан байх. Тэр үед шантралаа давах хүчийг юу өгдөг байсан юм бэ?
-Урлаг, спорт аль аль нь л шантрах үе ихтэй. Хамгийн гол нь зорилготой байх нь чухал. Тэгж байж шантарсан үедээ зорилгоо санаж босдог. Миний хувьд шантрах үе их байсан. Бэртэл гэмтлээс л эхэлнэ шүү дээ. Тухайн үед би яах гэж эхэллээ гэдэг үгийг өөртөө хэлж босдог байлаа. Эхлүүлсэн бол төгсгөлийг нь үзнэ гэж өөрийгөө зоригжуулсаар ирсэн. Би одоогоор өөртөө хамгийн том тайз руу гарах зорилго тавьсан. Энэ зорилгодоо хүрэхийн тулд гурван жил тууштай бэлтгэл хийнэ.
-Мэдээж энэ спортоор хичээллэдэг хүний хувьд байнгын бэлтгэлтэй байх ёстой. Хажуугаар нь хувийн амьдралаа зохицуулах шаардлагатай болно. Таны хэрхэн зохицуулж байна вэ?
Зарим хүний хувьд спортынхоо хажуугаар амьдралаа зохицуулна гэдэг хэцүү байдаг. Харин миний хувьд спортоо амьдралтайгаа хамт авч явдаг учраас хэцүү зүйл байхгүй. Би өөрөө “Чийрэг Монгол” гэдэг хувийн фитнесстэй. Эндээс тодорхой хэмжээний орлого олж амьдралаа залгуулдаг. Мөн энэ спортыг авч явахын тулд хичээллэнэ. Өмнө нь спортын хажуугаар хүмүүнлэгийн ажил хийдэг байсан. Гэхдээ түр зогсчихсон байгаа.
-Нууц биш бол ямар хүмүүнлэгийн ажил хийдэг байсан бэ. Үргэлжлүүлэх бодол байгаа юу?
-Үргэлжлүүлэх бодол бий. Арван жилийн хүүхдүүд болон хөгжлийн бэрхшээлтэй залуусыг үнэ төлбөргүй сургах сургалтаа эхлүүлнэ. Манайх одоо хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд үнэ төлбөргүй үйлчилж байгаа. Харин арван жилийн хүүхдүүдэд үнэ төлбөргүй сургалт явуулдаг байсан. Гэвч миний хэрэгжүүлсэн төсөл 2016 онд зогсч, хөрөнгө мөнгөний асуудалд ороод байна. Гэхдээ энэ төслөө удахгүй хэрэгжүүлж, нэмээд ахмад настангуудыг үнэ төлбөргүй хичээллүүлнэ гэж бодож байгаа. Тийм учраас би амьдрал ажил хоёроо зэрэг авч яваа хүн.
-Энэ клубээ хэзээ байгуулсан юм бэ. Клубээрээ ямар амжилт үзүүлж байв?
-2012 онд байгуулсан. Түүнээс хойш улсын дөрөв дэх удаагийн шигшээ клуб болж байна. Улсын аварга шалгаруулах тэмцээний үеэр гуравдугаарт орсон гэж зарлагдсан. Өнөөдөр өглөө шүүж үзтэл манай клуб багийн дүнгээрээ таван алт, гурван мөнгө, хоёр хүрэл медаль хүртэж нэгт орсон байсан. Ингэхээр магадгүй манай байрыг холбооноос нөхөн олгож байх шиг байна.
-Та клубийнхээ ерөнхий дасгалжуулагчаар ажиллаж байгаа юу. Эсвэл багшлаж байна уу?
-Ерөнхий дасгалжуулагчаар нь ажиллаж байна. Заалны багш хийдэг өөр дөрвөн багш бий.
-Танаас уургийн талаар асуумаар санагдлаа. Сүүлийн үед уургийн хэт хэрэглээ бөөрний дутагдалд хүргэж байна гэх юм. Та уургийнхаа хэрэглээг хэрхэн зохицуулдаг вэ. Тамирчид болон хичээллэгчдэд юу гэж зөвлөдөг вэ?
-Би бол бодибилдингийн хүн. Мэргэжлийн тамирчдын хувьд өөрийн жингээ гурваар үржүүлж уураг хэрэглэх ёстой. Жишээлбэл, миний бие энгийн үедээ 94 кг-тай байдаг гэж үзвэл би бараг 290 грамм уургийг нэг өдөрт хэрэглэнэ. Гэхдээ хүний бие гурван цаг тутамд 30 грамм уураг задлах чадвартай байдаг. Тэгвэл гурван цаг тутамд 30 грамм уураг хэрэглэх ёстой гэсэн үг. Мөн мах, өндөг, хүнсний ногоо зэргээс бага зэргийн уураг авдаг. Энгийн хүн өдөрт 50-100 грамм уураг авчихаад бэлтгэл хийхгүй яваад байж болно. Харин 50 граммаас доош уураг авбал тухайн хүн булчингийн дутагдалд орж турдаг. Бэлтгэл хийдэг бол ачаалалдаа, биеийн жиндээ тааруулж хэрэглэх нь зүйтэй. Гэхдээ бэлтгэл хийдэггүй хэрнээ минийх шиг өндөр тунтой уураг уувал мэдээж тэр уураг задрахгүйгээр өтгөнөөр гадагшилна. Витамины илүүдэл шээсээр гадагшилдаг шиг. Нэгдүгээрт, хий дэмий мөнгө урсгаж байна гэсэн үг. Хоёрдугаарт, элгэнд хэт ачаалал өгнө.
-Манай улсад фитнесс клубүүд олширч байна. Гэхдээ мэргэжлийн хүн багшлахгүй байна уу даа гэх айдас байна. Өөрөөр хэлбэл, тухайн хүний биеийн онцлогт тохирсон дасгал хөдөлгөөнийг зөвлөхгүй байгаа зүйл ажиглагддаг. Мэргэжлийн хүний хувьд үүнд ямар бодолтой байдаг вэ?
-Олширсон нь үнэн шүү. Яахав, зарим нь ашиг олох гэж нээсэн, зарим нь сонирхлоороо нээсэн байгаа. Дан тамирчдын клубүүд ч бий. Хамгийн гол нь багш нар нь сайн байх хэрэгтэй. Багш нар нь сайн байж нэгдсэн системээр заана. Дөнгөж төмөр өргөж эхэлж байгаа хүн багшлах тохиолдол байна. Тэд нар мэдлэггүйгээсээ болоод буруу зөвлөгөө өгдөг. Тэгэхээр хүмүүст хандаж хэлэхэд юун түрүүнд сайн судалж байгаад мэргэжлийн багштай газар хичээллэж үз. Тэгээд бүх зүйлийг нь мэддэг болчихоод хүссэн газраа оч гэж хэлмээр байна. Хол газар явахаас битгий залхуураасай гэж хүсч байна. Хэрвээ надаас ирээд зөвлөгөө авъя гэвэл би татгалзахгүй.
-Энэ спортод насны амралт гэж байдаггүй байх. Миний бодсон зөв үү?
-Зөв. Энэ спортод хөгшин, залуу гэсэн ангилал байхгүй. Нас ахих тусмаа л илүү хичээллэх хэрэгтэй. Булчинлаг бие хаа гэдэг өөрөө хүний эрүүл мэнд, дархлаа, залуу нас шүү дээ. Тийм учраас энэ спортоор хичээллэхэд нас ерөөсөө хамаарахгүй. Харин би энэ спортыг орхилоо гэх юм бол амарч болно. Хэдэн ч настай хүн ирээд заалгаад хичээллэвэл хожимдохгүй гэж хэлмээр байна.
-Тэгвэл та энэ спортоор насан туршдаа хичээллэх үү?
-Тэгнэ. Би өөрөө төлөвлөгөө гаргадаг учраас 2021 он хүртэл бүх дэглэмээ бариад тэмцээний бэлтгэлдээ явна. Түүний дараагаар өөрийгөө болоогүй гэж үзвэл цаашаа явна. Өөрийгөө харна. Ерөнхийдөө тэмцээн уралдаанд оролцох тоо багасна гэсэн үг.
-Энэ спортоор хичээллэх гээд зав чөлөө нь болохгүй, зориг нь хүрэхгүй байгаа залуус зөндөө юм байх. Тэдгээр залуусыг энэ спортод уриалж зоригжуулах үг хэлээч?
-За. Энэ спорт хүний гадаад биеийг хөгжүүлэхээсээ илүү дотоод сэтгэхүйд их нөлөөлдөг. Тиймээс залуус маань өөртөө хөрөнгө оруулалт хийж фитнессээр хичээллээрэй. Фитнессээр хичээллэдэггүй юм аа гэхэд ямар нэгэн спортоор хичээллэж өөртөө хөрөнгө оруулалт хийгээрэй. Маргааш гэж хойш тавилгүй яг одооноос эхлээрэй гэж хэлье дээ.
Л.Сайнбаяр