Нийслэлийн 2020 оны төсвийг өнөөдөр баталлаа. Нийслэл хотын орлогыг ирэх онд 1.2 их наяд байхаар төлөвлөж, ийнхүү хуваарилалт хийсэн байна. Сөрөг хүчин АН-ын зүгээс нийслэлийн төсвийг “Сонгуульд зориулсан төсөв боллоо” гэж дүгнэж байна.
Тухайлбал “гэр хорооллын дахин төлөвлөлтөд 100 тэрбум төгрөг зарцуулахаар төсөлд тусгасан ч дөнгөж 5 тэрбумыг нь 2020 онд санхүүжүүлэх юм. Гэр хорооллын дахин төлөвлөлтөд өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд нэг ч санхүүжилт хийгдээгүй ажил зогссон бол ирэх оноос бага ч гэсэн хөрөнгө тусгагдаж, гэр хорооллын дахин төлөвлөлт хэрэгжиж эхлэхээр болж байна. НИТХ дахь АН-ын бүлэг гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн 100 тэрбумаас 20 тэрбумыг нь нэмж тусгах санал оруулсан боловч НИТХ-ын хуралдаанаар дэмжигдсэнгүй.
Мөн нийтийн тээврийн үйлчилгээний чанар, хүртээмжгүй болсон. Сүүлийн 3 жилийн хугацаанд нийслэлийн төсвөөс нийтийн тээврийн парк шинэчлэлд зориулж мөнгө тусгаагүй юм. Харин ирэх оны төсөвт 26 тэрбум төгрөгөөр парк шинэчлэл хийхээр төсөвт тусгасан байна. НИТХ дахь АН-ын бүлэг жил бүр парк шинэчлэлд 10 тэрбум төгрөг тусгах санал оруулж байсан бол ийнхүү сонгуулийн жил 26 тэрбум төгрөгийг эрх баригчид тусгаад байна.
Нийслэлийн төсөв батлагдсанаар автомашины зам ашигласны төлбөр 5 дахин нэмэгдэхээр боллоо. “Нийслэлчүүдийн амьжиргааны бодит түвшин, амьдралын чанар сайжрах биш, буурчихаад байхад Нийслэлийн удирдлагууд иргэдийнхээ халаас руу гараа дүрж байгаатай Нийслэлчүүд бид эвлэрэхгүй ээ. Харин үүний оронд Нийслэлийн удирдлагууд тэвчиж болох урсгал зардлуудаа бууруулах шаардлагатай байна гэж НИТХ дахь АН-ын бүлэг дүгнэлтдээ дурдаж байлаа.
Дашрамд дурдахад автозам ашигласны төлбөр нь 2016 онд 11.4 тэрбумын орлого бүрдүүлдэг байсан бол ирэх оноос 73.5 тэрбум болох нь. Мөн хүү торгуулийн орлого 2016 онтой харьцуулахад 55 хувиар нэмэгдүүлж 35.6 тэрбум болгохоор орлогын төлөвлөгөөнд тусгаж баталсан байна.
Төсөв 2 дахин нэмэгдсэн ч иргэнд хүрэх үр ашиггүй байна
НИТХ дахь АН-ын бүлэг төсвийн санал дүгнэлтээ уншихдаа “Та бүхэн нийслэлчүүдийг “Аз жаргалтай хот”-д амьдруулах амлалт өгсөн. Нийслэл хотыг зөв удирдаж чадвал, урсаад өнгөрөх урсгал зардлууд, шаардлагагүй хөрөнгө оруулалтыг хэмнэж чадвал төсөв хөрөнгө хангалттай байна. 2020 онд хотын төсвийн орлого 2016 онд 461,5 тэрбум байсан бол 2020 онд 928,3 тэрбум болж 2 дахин нэмэдсэн. Нийслэл хот дүүргүүдтэйгээ нийлээд нэг их наяд 200 саяын төсөвтэй боллоо. Гэвч жил бүр Аз жаргалтай хотын индексийн 1 тэрбум, Зүүн хойд Азийн соёл аялал жуулчалын төв болох зардал 3 тэрбум, хотын захиргаанд тавилга эд хогшил худалдан авах 2 тэрбум гэх зэргээр тэвчиж болох зардлууд тусгагдсаар байна. Зөвхөн Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын зардал 46,5 тэрбумд хүрч, 2016 оныхтой харьцуулахад 112, 4 хувиар буюу 2 дахин нэмэгдсэн байна. Жишиг гудамж байгуулахад 2,9 тэрбум, хотын веб сайт хийхэд 2,4 тэрбум төгрөг гэх мэт тэвчиж болох олон зардал 2020 оны төсөвт тусгагджээ.
Урсгал болон тогтмол зардлыг өсгөх олон байгууллагыг энэ жил байгуулсан байна. Хот төлөвлөлт судалгааны институт 615 сая, Нийслэлийн нутгийн захиргааны цогцолбор барилгын ашиглалтын өмнөх захиргаа 262 сая, Хотын стандарт, орчны аюулгүй байдлын хяналт, зохицуулалтын газар 2,4 тэрбум төгрөг гэх зэрэг урсгал зардлууд нэмэгджээ. Харин орон тооны чиг үүргийн давхардал, хийдлийг арилгах тодорхой алхам хийхгүйгээр бүтэц, орон тоо нэмж ажиллаж байгаа нь нийслэлчүүдийн татварын хөрөнгөд үрэлгэн, хариуцлагагүй хандаж байгаа явдал гэж бид үзэж байна” гэсэн юм.
Төсвийн 2 дугаар хэлэлцүүлгийн үеэр АН-ын бүлэг дараах 5 санал оруулсан боловч дэмжигдсэнгүй.
- Нийслэлийн өмчөөс 2020 онд хувьчлах жагсаалтаас Төв цэнгэлдэх хүрээлэнг хасах санал оруулж байна. 1.4 сая хүн амтай Улаанбаатар хотын хувьд Төв цэнгэлдэх хүрээлэн ганцхан бий. Нийслэл хот соёл урлаг, спортын үйлчилгээгээ явуулахад цэнгэлдэх хүрээлэн байх зайлшгүй шаардлагатай юм. Түүнчлэн 12,5 га газартай, уг цэнгэлдэх хүрээлэнг 20 тэрбум төгрөгөөр хувьчлах нь төрийн өмчийг үнэгүйдүүлж байгаа хэрэг юм.
- Боловсрол, эрүүл мэндийн үйчилгээг сайжруулах хамгийн эхний алхам бол багш, эмч нарыг дэмжиж, хөгжих боломжийг нь олгох явдал юм. АН нийслэлийг удирдаж байх хугацаандаа багш эмч нарын индексийн урамшуулалд 1 тэрбум төгрөгийг тусган хэрэгжүүлж байсан нь тодорхой үр дүнгээ өгч байсан билээ. Иймд Аз жаргалтай хотын индекс тооцох 1 тэрбум төгрөгийг танаж, багш эмч нарын индексийн урамшуулал 400 сая дээр нэмж тусгах саналтай байна.
- Нийслэлийн хүн амын 57 хувь нь гэр хороололд амьдарч байна. Агаар, хөрсний бохирдол, автозамын түгжрэл, эрүүл аюулгүй байдал алдагдах нөхцлийг бүрдүүлж буй гэр хорооллыг хөгжүүлэхгүйгээр нийслэл хөгжихгүй. Иймд гэр хорооллын дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэх 100 тэрбумаас 20 тэрбумыг нь 2020 оны төсөвт тусгаж хэрэгжүүлэх саналтай байна.
- Нийслэлд орон сууцгүй, очер дарааллаа хүлээж байгаа ахмадын тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдэж байна. Иймд Зүүн хойд Азийн бизнес аялал жуулчлалын төв болох арга хэмжээний 3 тэрбум төгрөгийн зардлыг танаж, нийслэлийн ахмадын орон сууц хөтөлбөрт тусгах саналыг оруулж байна.
- Монгол Улс түүхээ устгаж байхад хотын дарга нар энэ талаар огт дуугарахгүй байна. Нийслэл хотын түүх үлдэхгүй болтол бетонжиж, түүхэн дурсгалт байшин барилга, обьектууд устаж үгүй болоход хүрч байна. Иймд Монгол Улсын Засгийн газрын 2008 оны 175 дугаар тогтоол, НИТХ-ын 2007 оны 197 дугаар тогтоолоор хамгаалалтад авсан барилга байшингуудыг хамгаалах, сэргээн засварлах саналыг 2020 төсөвт тусгах шаардлагатай байна. Нийслэлийн төсвийн урсгал зардлаас сургалт, семинар хийх, веб сайт хийх зэрэг тэвчиж болох зардлуудыг танаж, 1 тэрбум төгрөгийг соёлын дурсгалт газруудаа хамгаалах, сэргээн завсарлахад зориулж тусгах саналыг оруулж байна.
Сэтгэгдэл (15)