Төр, нийгмийн зүтгэлтэн С.Зоригийн амь насыг хөнөөсөн хэрэгт буруутгагдаж, ял эдэлж буй Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг эрүүдэн шүүсэн хэргээр Тагнуулын ерөнхий газрын дарга асан, хошууч генерал Б.Хурц нарын хүмүүс шүүхэд дуудагдаад буй. Уг асуудалтай холбогдуулан хорих ангид ял эдэлж буй Т.Чимгээ, Б.Соднамдаржаа нарыг суллах ёстой, тодруулбал, хэргийг дахин задалж мөрдөн шалгах ёстой гэсэн байр суурийг зарим улстөрч болон хүний эрхийн байгууллагаас мэдэгдсэн юм. Тэгвэл ХЭҮК-оос УИХ-д хүргүүлсэн "Монгол Улс дахь хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 19 дэх илтгэл"-д энэ талаар дурдсан байна.
Тодруулбал, "...Монгол Улсын төр, нийгмийн зүтгэлтэн С.Зориг агсаны амь насыг хөнөөсөн хэрэгт ял эдэлж буй этгээдүүдэд эрүү шүүлт тулгасан, гүйцэтгэх ажлын тухай хууль зөрчсөн гэх Б.Хурц нарт холбогдох хэргийн мөрдөн байцаалтын ажиллагааг дуусгаж, прокуророос яллах дүгнэлт үйлдэн, хэргийг 2019 оны долдугаар сард шүүхэд шилжүүлсэн ч шүүх одоог болтол эцэслэн шийдвэрлээгүй байна.
Шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсны дараа одоогоор ял эдэлж буй иргэдэд холбогдох эрүүгийн хэргийн шүүхийн шийдвэрийг шинээр илэрсэн нөхцөл байдлын улмаас дахин авч үзэх эсэх асуудлыг Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн дагуу прокурорын байгууллага хянан шийдвэрлэнэ гэх мэдээллийг Комисст ирүүлжээ.
Улсын ерөнхий прокурорын 2019 оны зургадугаар албан даалгаврын дагуу цагдан хорих, баривчлах байр, хорих ангид эрүүдэн шүүх ажиллагаа явагдсан эсэх болон цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээний хууль зүйн үндэслэлийг улсын хэмжээнд хоёр удаа шалгаж, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах, дахин гаргуулахгүй байх зорилгоор удирдлага, зохион байгуулалтын тодорхой арга хэмжээ авахын зэрэгцээ Цагдаагийн ерөнхий газарт прокурорын шаардлага хүргүүлж, биелэлтийг тооцож ажилласан байна. Улсын хэмжээнд прокурорын байгууллагаас цагдан хорих төв, байр, албадан саатуулах байрны үйл ажиллагаатай 2019 онд давхардсан тоогоор 3,436 удаа танилцсан нь урд оны мөн үеэс 1.3 хувиар өссөн, хорих ял эдлүүлэх ажиллагаатай нийт 711 удаа танилцсан нь өмнөх оны мөн үеэс 59 удаа буюу 9 хувиар тус тус өссөн гэх мэдээлэл ирүүлсэн боловч хяналт шалгалт хийсэн эсэх нь тодорхойгүй байна" гэжээ.
Уг илтгэлийг энэ сарын 30-нд Хүний эрхийн Үндэсний Комиссын дарга Ж.Бямбадорж УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт өргөж, товч танилцуулгыг хийсэн юм. Монгол Улсын Хүний эрхийн Үндэсний Комиссын тухай хуульд заасны дагуу тухайн жилийн хүний эрх, эрх чөлөөний төлөв байдлыг тодорхойлж, Монгол Улс дахь хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх илтгэлийг жил бүрийн эхний улиралд багтаан УИХ-д өргөн барьдаг юм. Энэ дагуу УИХ-аас баталсан хууль болон дагалдах журамд уг итгэлийг албан ёсны баримт бичиг болгон ашиглаж, тулгуур үзэл баримтлалаа болгох ёстой байдаг.
Энэ ч утгаараа шүүхийн шатанд гацаад буй дээрх хэрэг магадгүй ирэх сонгуулиас өмнө шүүхэд шилжиж магадгүй бололтой.
Хошууч генехал Б.Хурцын хувьд АН-аас УИХ-ын ээлжит сонгуульд өрсөлдөнө гэх шуум бий.
Гэвч энэ талаар АН-ын дарга С.Эрдэнэ үгүйсгэж ийм яриа гараагүй гэдгийг албан ёсоор мэдэгдсэн юм. Хэдийгээр намын дарга нь ийн үгүйсгэсэн ч гэлээ Б.Хурцыг УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандантай нэг тойрогт өрсөлдөнө гэдэг нь баталгаатай гэдгийг учир мэдэх хүмүүс хэлж буй юм. Дээрх хоёр эрхмийн хувьд нэг нь гүйцэтгэх ажлын журам зөрчсөн хэргээр шүүхэд дуудагдсан бол нөгөөхийнх нь хувьд "Эрүүдэн шүүсэн хэрэгт Б.Хурц нарын хүмүүс шууд буруутай. Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг суллах ёстой" гэсэн улс төрийн шоу хийсээр ирсэн.
Энэ өнцгөөс харвал ХҮЭК-оос УИХ-д дээрх байр суурийг хүргэсэн нь Ж.Батзандан тэргүүтэй гишүүдэд ашигтай хувилбар болж таарлаа. Магад хэдхэн хоногийн дараа эхлэх УИХ-ын чуулганаар эл асуудал сөхөгдөж, эрүүдэн шүүлтийн тухай яриа дуулиант сэдвээр дахин тодрох нь лавтай биз ээ.
Г.Маргад