Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг “Bloomberg” телевизид ярилцлага өгөхдөө “Засгийн газрын “Рио Тинто”-той хийх хэлэлцээр удахгүй дуусна” гэж мэдэгдсэн.
Тодруулбал, хоёр жил гаруй гацаанд орсон “Оюутолгой”-н далд уурхайн 5.4 тэрбум долларын өртөг бүхий өргөтгөлийн ажлыг үргэлжлүүлэх “Рио Тинто” групптэй хийж буй хэлэлцээрийг эцэслэн шийдвэрлэнэ гэсэн юм.
Гарын үсэг зурах ажиллагаа Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийн Арабын нэгдсэн Эмират улсад хийж буй ажлын айчлалын үеэр болж байгаа юм.
Ингэснээр Оюутолгойн далд уурхайн бүтээн байгуулалтын нүсэр их ажил одооноос хөдөлж, ажиллагаанд орж эхлэх нь.
Нөгөөтэйгүүр уг гэрээг дагасан хэд, хэдэн хардлага УИХ-ын зарим гишүүд болон нийгэмд байгаа юм. Хамгийн ноцтой нь уг гэрээгээр “Оюутолгой”-г барьцаанд тавьж туух нь бараг тодорхой болсон гэж эх сурвалжууд хэлж байгаа. Ингэж хардах бодитой үндэслэлүүд ч байна.
Нэгдүгээрт, Гадны хэвлэлүүд тэр дундаа “Bloomberg” агентлагт “Монгол улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг 5.4 тэрбум долларын өр авч “Оюутолгой”, “Тавантолгой” зэрэг том ордыг барьцаанд тавих гэрээнд гарын үсэг зурах гэж байсан гэсэн утга бүхий мэдээллүүд гарсан.
Хоёрдугаарт, Гэрээнд гарын үсэг зурсан Рио Тинтогийн охин компани "Туркойз Хилл"-ийн захирал Жефф Тайгесен мэдээлэл хийж “Далд уурхайн өргөтгөлийн гэрээ эцсийн шатанд хүрээгүй байгаа ч хүрэх дэвшилт хийгдчихсэн. Бидний эцэслэх ёстой гол асуудал нь анхдагч хөрөнгө оруулагчтай холбоотой татварын зарим албан ёсны асуудлыг шийдвэрлэх юм” хэмээн ярьсан. Нэг үгээр хэлбэл, Гадаадын талынхан мориндоо мордоход бэлэн, өөрсөддөө хэрэгтэй зүйлсээ авчихсан, ганцхан тэр асуудлаа л нягталчихвал хөдөллөө хэмээн мэдээлсэн. Гэтэл Монголын Засгийн газар таг чиг байгаа юм. Учир нь далд уурхайн маргааныг шийдвэрлэхийн тулд Оюутолгойг өөрийг нь барьцаалж байгаа нь үнэн учраас тэр.
Гуравдугаарт, УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар үүнийг баталж Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэгийг “Оюутолгой”-г гадныханд худалдчихлаа гэж өнгөрсөн долоо хоногийн даваа гаригт мэдэгдсэн.
Энэ талаар тэрбээр "Өнөөдрийн амиа аргацаагаад цаашид биднийг олон арван жил тэжээх ордуудыг тавьж туух гэж байна. Ингэхдээ 5.4 тэрбум долларыг авахын тулд тус ордуудыг 14 банкны барьцаанд ямар нөхцөлтэйгээр тавих гээд байгаа юм гэдэг нь тодорхойгүй байна. Тухайлбал, мөнгөний барьцаанд газар нутаг, лицензийн алийг нь тавих гэж байгаа нь тодорхой байгаа” гэж байсан билээ.
Бас нэгэн ноцтой асуудал нь нууцаар байгуулах гэрээнд далд уурхайг хөдөлгөхөд Монголын талаас тодорхой хөнгөлөлт үзүүлэх асуудлыг тусгаж өгсөн гэх мэдээлэл байна. Тодруулбал, янз бүрийн татварын хөнгөлөлтүүд үүнд нь багтаж байгаа талаар эх сурвалж мэдээллээ.
Мөн далд уурхайг ажиллагаанд оруулахад зориулж гаднаас зээл босгоход Монголын Засгийн газар баталгаа гаргаж өгөх асуудал уг гэрээнд тусгагдсан байх магадлалтай гэнэ. Өмнө нь Н.Алтанхуяг Ерөнхий сайд байхдаа уг зээлд Засгийн газар баталгаа гаргаж өгөхгүй гэж гүрийж байсан. Харин Ч.Сайханбилэг баталгаа өгч магадгүй болсон нь энэ аж.
Уг асуудалд УИХ-ын зарим гишүүд нилээн шүүмжлэлтэй хандаж байгаа бөгөөд хөнгөлөлт үзүүлэх гэж байгаа бол УИХ-аар заавал хэлэлцэж шийдвэрлэх ёстой гэсэн байр суурийг илэрхийлж байгаа аж. Харин зарим нь Оюутолгойг хөдөлгөх нь чухал гэж үзэж байгаа юм байна.
Т.Хулан
Сэтгэгдэл (25)