
Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржийг огцруулах хүсэлтэд УИХ-ын есөн гишүүн гарын үсэг зурж, УИХ-ын даргад өгсөн. Тэд МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг цагдаа, хүчний байгууллага баривчлах үедээ олон хууль зөрчсөн үйлдэл хийсэн гэж үзэж байгаа юм. Ямар үндэслэлээр түүнийг огцруулах болсон талаар УИХ-ын гишүүн Р.Раштай ярилцлаа.
- Ц.Нямдорж сайдыг ямар үндэслэлээр огцруулах санал гаргасан юм бэ?
- Хэдхэн хоногийн өмнө МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг баривчилсан явдлаас олон нийт шүүмжилж байна. Энэ улсад эзэн гэж байна уу гэж асууж байна. Төр төмөр нүүртэй гэж ярьдаг. Гэхдээ тэр баривчилгаа шиг үйлдлийг хэлдэггүй. Төр гаргасан хуулиа хатуу чанд мөрдөхийг л төрийн төмөр нүүр гэж ойлгодог юм. Төр түмэн нүдтэй, төрсөн бие хоёр нүдтэй ч гэж ярьдаг. Зарим нэг хүн өөрийн үйлдсэн хэргээ хамгаалж таарна. Гэхдээ олон нийт мэдэж байхад шийдэгдэх байлгүй дээ. УИХ гаргасан хуулиндаа эзэн байх ёстой. Энэ хуулийг УИХ өөрөө гартаа барихгүй юм бол хэн дуртай нь өөрчлөөд цохиж явж таарахгүй. Ийм учраас зайлшгүй сайдтай нь хариуцлага тооцох ёстой гэж үзсэн. Үнэнийг хэлэхэд манай улсын хариуцлага тооцох тогтолцоо сүүлийн үед тун суларсан. Зүгээр ингэс, тэгэсхийгээд илээд өнгөрдөг. Ингэж таарахгүй ээ. Төр нь төр шиг, түмэн олон нь амгалан байх ёстой. Найзан дундаа дал мөрөө алгадаж явдаг байдал цаашид алга болох ёстой.
- Тухайн үед Ц.Нямдорж сайд унтаж байсан, мэдээгүй гэсэн хариулт өгч байсан шүү дээ?
- Тийм маягийн юм яриад л байгаа юм. Би бол арай ч Ц.Нямдорж сайд хөнжил дотроо унтаж байгаагүй байх гэж бодож байна. Цагдаа, олон түмэн хоёр хоорондоо мөргөлдчих гээд байхад Хууль зүйн сайд нь унтаж байна гэдэг утгагүй санагдаж байна. Эцсийн эцэст цагдаа ч гэсэн ард түмэн шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл ард түмнийг хооронд нь мөргөлдүүлэх, нийгмийн эмх замбараагүй байдал бий болгох нөхцөл бүрдэж байхад яагаад хариуцсан хүн нь тийм хариулт өгөөд сууж байна вэ гэдэг өөрөө асуудал.
- Н.Энхбаярыг баривчлахдаа олон хууль бус үйлдэл гаргасан гэж байгаа. Та хэрхэн дүгнэж байна вэ?
- Баривчлах процессийг хэрэгжүүлэх явцдаа том алдаа гаргасан нь үнэн. Олон түмнийг үймээн самуунд татан оруулах нөхцлийг бүрдүүлсэн шүү дээ. Хэвлэлээс харж байхад Н.Энхбаярын байрны хашааны гадна сүрхий юм болж байгаа харагдаж байсан.
- Хэрэв баривчилгааны үеэр зарим гишүүдийн биед халдаагүй байсан бол УИХ-д ийм хүсэлт гаргах байсан уу?
- Гаргах байсан.
- Ц.Нямдорж сайдыг өмнө нь огцруулна гэж олон удаа ярьж байсан. Энэ удаад хэр үр дүнтэй байх бол оо?
- Одоо бол яах ч аргагүй болсон. Даравч далдайна, булавч бултайна гэдэг болсон. Ц.Нямдорж сайд өөрөө ухамсартай, туршлагатай, өндөр албаны хүн болохоор гаргасан алдаандаа дүгнэлт хийх байх гэж бодож байна.
- МАН-ын удирдлагууд Н.Энхбаярыг баривчилсан үйл явцад бид холбоогүй гэж мэдэгдэж байгаа. Гэсэн ч улс төрчдийн нөлөөлөл байгаа гэж хүмүү жагсаад байна шүү дээ?
- МАН мэдэгдэл гаргахдаа замбараагүй байдлыг бий болгосон буруутан этгээдэд хатуу хариуцлага тооцох ёстой гэж мэдэгдсэн. Тэр дагуу л явж байна. Миний хувьд огцруулах асуудлыг дэвшүүлж байгаа нь харин ч манай намын удирдах зөвлөл, бүлгээс гарсан шийдвэрээ хэрэгжүүлж байгаа нэг хэлбэр гэж үзэж байна.
- МАН-ын бусад гишүүд Ц.Нямдорж сайдыг огцруулна гэхэд хэрхэн хандаж байна вэ?
-Тэгэж хэн юу гэх бол гэж асуусан юм алга л даа. Ер нь манай намыг тойрсон худал, үнэн нь мэдэгдэхгүй яриа нийгэмд яваад байдаг. Үүнээс нам нэрээ цэвэрлэж авах ёстой.
- Хууль зүйн сайдыг огцруулах бичигт гарын үсэг зурсан гишүүдийг МАХН-д орно гэж яриад байгаа нь хэр бодитой юм бэ?
- Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр орно, гарна гээд янз бүрийн юм шулганаад л байна. Тэр ер нь ламбугай, ламбугай тааллаараа л гэдэг болох байх. Миний муу нэр ч гэсэн тэнд цохиж л яваа дуулдана лээ. Тэгэж тусдаа гарна гэсэн асуудал миний хувьд лав байхгүй. МАН бол манай улсын хамгийн хариуцлагатай улс төрийн хүчин. Тийм болохоор хариуцлагаа үүрэх ёстой гэж боддог.
- УИХ-ын танхимд, МАН дотор МАХН гэсэн фракц үүсч байна. Ц.Нямдорж сайдыг огцруулахад саналаараа нэгдэж байгаа гишүүдийг удахгүй МАН-аас гарна гэсэн яриа ойрд тасрахгүй нь бололтой. Тийм үү?
- Фракц бүлэглэл бол улс төрийн намуудын дотор байдаг л үзэгдэл. Эвэртэй туулай үзсэн юм шиг хандах шаардлагагүй. Ц.Даваасүрэн гишүүн нэг жигүүрийн тэргүүн гээд шүүмжлэгдэж байсан л даа. Тэгэхэд би хэлж байсан. Манай зарим гишүүдийн дотор зүүний нялхсын өвчин байна гэж. Фракц бол харин ч намын эв нэгдлийн элемент юм шиг. Би өөрөө нэг их мундаг улс төрч биш л дээ. Гэхдээ би номыг нь сонсоод сүйд болоогүй ч гэсэн номхныг нь бас багцаалдах хүн. Төр бол зөвд зөөлөн бурууд хатуу байх ёстой гэж боддог.
- Ярилцсанд баярлалаа.

- Хэдхэн хоногийн өмнө МАХН-ын дарга Н.Энхбаярыг баривчилсан явдлаас олон нийт шүүмжилж байна. Энэ улсад эзэн гэж байна уу гэж асууж байна. Төр төмөр нүүртэй гэж ярьдаг. Гэхдээ тэр баривчилгаа шиг үйлдлийг хэлдэггүй. Төр гаргасан хуулиа хатуу чанд мөрдөхийг л төрийн төмөр нүүр гэж ойлгодог юм. Төр түмэн нүдтэй, төрсөн бие хоёр нүдтэй ч гэж ярьдаг. Зарим нэг хүн өөрийн үйлдсэн хэргээ хамгаалж таарна. Гэхдээ олон нийт мэдэж байхад шийдэгдэх байлгүй дээ. УИХ гаргасан хуулиндаа эзэн байх ёстой. Энэ хуулийг УИХ өөрөө гартаа барихгүй юм бол хэн дуртай нь өөрчлөөд цохиж явж таарахгүй. Ийм учраас зайлшгүй сайдтай нь хариуцлага тооцох ёстой гэж үзсэн. Үнэнийг хэлэхэд манай улсын хариуцлага тооцох тогтолцоо сүүлийн үед тун суларсан. Зүгээр ингэс, тэгэсхийгээд илээд өнгөрдөг. Ингэж таарахгүй ээ. Төр нь төр шиг, түмэн олон нь амгалан байх ёстой. Найзан дундаа дал мөрөө алгадаж явдаг байдал цаашид алга болох ёстой.
- Тухайн үед Ц.Нямдорж сайд унтаж байсан, мэдээгүй гэсэн хариулт өгч байсан шүү дээ?
- Тийм маягийн юм яриад л байгаа юм. Би бол арай ч Ц.Нямдорж сайд хөнжил дотроо унтаж байгаагүй байх гэж бодож байна. Цагдаа, олон түмэн хоёр хоорондоо мөргөлдчих гээд байхад Хууль зүйн сайд нь унтаж байна гэдэг утгагүй санагдаж байна. Эцсийн эцэст цагдаа ч гэсэн ард түмэн шүү дээ. Өөрөөр хэлбэл ард түмнийг хооронд нь мөргөлдүүлэх, нийгмийн эмх замбараагүй байдал бий болгох нөхцөл бүрдэж байхад яагаад хариуцсан хүн нь тийм хариулт өгөөд сууж байна вэ гэдэг өөрөө асуудал.
- Н.Энхбаярыг баривчлахдаа олон хууль бус үйлдэл гаргасан гэж байгаа. Та хэрхэн дүгнэж байна вэ?
- Баривчлах процессийг хэрэгжүүлэх явцдаа том алдаа гаргасан нь үнэн. Олон түмнийг үймээн самуунд татан оруулах нөхцлийг бүрдүүлсэн шүү дээ. Хэвлэлээс харж байхад Н.Энхбаярын байрны хашааны гадна сүрхий юм болж байгаа харагдаж байсан.
- Хэрэв баривчилгааны үеэр зарим гишүүдийн биед халдаагүй байсан бол УИХ-д ийм хүсэлт гаргах байсан уу?
- Гаргах байсан.
- Ц.Нямдорж сайдыг өмнө нь огцруулна гэж олон удаа ярьж байсан. Энэ удаад хэр үр дүнтэй байх бол оо?
- Одоо бол яах ч аргагүй болсон. Даравч далдайна, булавч бултайна гэдэг болсон. Ц.Нямдорж сайд өөрөө ухамсартай, туршлагатай, өндөр албаны хүн болохоор гаргасан алдаандаа дүгнэлт хийх байх гэж бодож байна.
- МАН-ын удирдлагууд Н.Энхбаярыг баривчилсан үйл явцад бид холбоогүй гэж мэдэгдэж байгаа. Гэсэн ч улс төрчдийн нөлөөлөл байгаа гэж хүмүү жагсаад байна шүү дээ?
- МАН мэдэгдэл гаргахдаа замбараагүй байдлыг бий болгосон буруутан этгээдэд хатуу хариуцлага тооцох ёстой гэж мэдэгдсэн. Тэр дагуу л явж байна. Миний хувьд огцруулах асуудлыг дэвшүүлж байгаа нь харин ч манай намын удирдах зөвлөл, бүлгээс гарсан шийдвэрээ хэрэгжүүлж байгаа нэг хэлбэр гэж үзэж байна.
- МАН-ын бусад гишүүд Ц.Нямдорж сайдыг огцруулна гэхэд хэрхэн хандаж байна вэ?
-Тэгэж хэн юу гэх бол гэж асуусан юм алга л даа. Ер нь манай намыг тойрсон худал, үнэн нь мэдэгдэхгүй яриа нийгэмд яваад байдаг. Үүнээс нам нэрээ цэвэрлэж авах ёстой.
- Хууль зүйн сайдыг огцруулах бичигт гарын үсэг зурсан гишүүдийг МАХН-д орно гэж яриад байгаа нь хэр бодитой юм бэ?
- Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр орно, гарна гээд янз бүрийн юм шулганаад л байна. Тэр ер нь ламбугай, ламбугай тааллаараа л гэдэг болох байх. Миний муу нэр ч гэсэн тэнд цохиж л яваа дуулдана лээ. Тэгэж тусдаа гарна гэсэн асуудал миний хувьд лав байхгүй. МАН бол манай улсын хамгийн хариуцлагатай улс төрийн хүчин. Тийм болохоор хариуцлагаа үүрэх ёстой гэж боддог.
- УИХ-ын танхимд, МАН дотор МАХН гэсэн фракц үүсч байна. Ц.Нямдорж сайдыг огцруулахад саналаараа нэгдэж байгаа гишүүдийг удахгүй МАН-аас гарна гэсэн яриа ойрд тасрахгүй нь бололтой. Тийм үү?
- Фракц бүлэглэл бол улс төрийн намуудын дотор байдаг л үзэгдэл. Эвэртэй туулай үзсэн юм шиг хандах шаардлагагүй. Ц.Даваасүрэн гишүүн нэг жигүүрийн тэргүүн гээд шүүмжлэгдэж байсан л даа. Тэгэхэд би хэлж байсан. Манай зарим гишүүдийн дотор зүүний нялхсын өвчин байна гэж. Фракц бол харин ч намын эв нэгдлийн элемент юм шиг. Би өөрөө нэг их мундаг улс төрч биш л дээ. Гэхдээ би номыг нь сонсоод сүйд болоогүй ч гэсэн номхныг нь бас багцаалдах хүн. Төр бол зөвд зөөлөн бурууд хатуу байх ёстой гэж боддог.
- Ярилцсанд баярлалаа.
Б.Баяр