УИХ-ын гишүүн З.Баянсэлэнгэтэй ярилцлаа.

-УИХ-ын гишүүн болсноос тань яриагаа эхлэе гэж бодлоо. УИХ-ын гишүүний тангаргаа өргөж байхад танд юу бодогдож байв?
    УИХ-ын гишүүн З.Баянсэлэнгэтэй ярилцлаа.

-УИХ-ын гишүүн болсноос тань яриагаа эхлье гэж бодлоо. УИХ-ын гишүүний тангаргаа өргөж байхад танд юу бодогдож байв?

-Намын сонгуулийн дүн гарч байхад би сонгуулийн штаб дээрээ байсан. Дүн гарч байхад би намынхантайгаа хоноод хуушуур идээд л байж байлаа. Тухайн үедээ тойрогт нэр дэвшиж байгаа хүмүүсээс л гаргах юмсан гэж бодогдож байсан. Түүнээс биш листэн дэх хэд дэх хүн нь орж байгаа бол гэж бодож байгаагүй. Тухайн үед хүмүүс долоо дахь хүн нь багтчихлаа гээд баяр хүргэж байсан. Өмнө нь би өөрөө сонгуульд саналаа өгөөд оролцож л байсан. Ганц баярлаж байгаа юм бол МАН-аас нэр дэвшсэн, тухайн үед нэлээд мөнгөтэйд орж байсан Эрдэс баялаг, эрчих хүчний сайд М.Зоригт, ЧД-ийн Засаг дарга Д.Очирбат нарыг унагаж чадсандаа баярладаг. Гэртээ очиход ээж аав маань уйлаад мөнгөн аягатай сүү бариад сууж байхад нь би баярлах ёстой юм байна шүү гэж бодогдож байсан даа.

-Анх Төрийн ордонд хөл тавьж байхад юу бодогдож байв?

-Би маш их айж байсан. Гэхдээ тэр хүмүүсээс биш. Хариуцлага гэгч зүйлээс л их айж байлаа. Тангараг өргөх үед өвдөг чичирч л байсан.

-Таныг анх Төрийн ордонд ороод төөрсөн гэдэг?

-Юу гэж Төрийн ордонд ороод төөрөхөв дээ. Бид тангаргаа өргөчихөөд бүгдээрээ Д.Тэрбишдагва даргын өрөөнд цугларч байсан. Яахав анх Төрийн ордонд ороод номер хараад, гишүүдийн өрөөг хайгаад явдаг. Тэрийг л төөрсөн гэж ярьдаг юм билээ.

- Ингэхэд та намын листэд яаж орж байсан юм бэ? Таныг намын листээр гарч ирэхэд намын дарга Н.Энхбаяр өөрөө их гайхсан гэдэг?

-Би намын листэд даргаасаа нууцаар бичүүлэх араншинтай хүн биш. Би өөрөө тийм хүн биш. Би өөрөө ч гишүүн болъё гэж бодоогүй. Манай хамт олон миний нэрийг дэвшүүлсэн. Даргаа та цаг нар, цалин хөлсгүй ажилладаг. Яагаад энэ УИХ-д нэр дэвшиж болохгүй гэж. Бид таныг дэвшүүлмээр байна. Бөөн танихгүй хүн дэвшиж байна. Та  ер нь дэвшээд үз. Бид таныг дэмжинэ гэж хэлж байсан. Тэгээд манай намынхан судалгаа хийгээд намайг оруулж байсан. Судалгаагаар арван хүний долоо нь намайг дугуйлсан байдаг. Тэгэхэд би их баярласан. Гэхдээ энэ нь З.Баянсэлэнгэ гэдэг хүн мундагтай биш. Тухайн үед намын рейтинг өндөр. Гэхдээ З.Баянсэлэнгэ хүн тухайн үедээ Чингэлтэй дүүрэгтэй танигдсан хүн байсан. Би уг нь тойрогт үзнэ гэж бодож байсан. Гэвч намайг намын листэд оруулсан байсан. Мэдээж намаараа ярилцаж байж шийдсэн. Н.Энхбаяр даргын санал ч гэсэн байсан. Хүмүүс ярихдаа Н.Энхбаяр З.Баянсэлэнгийн гишүүн болсныг хараад гайхсан, ухаан алдах дөхсөн мэтээр ярьдаг. Тийм зүйл байхгүй шүү дээ

-Хэвлэлээр таны тухай янз бүрийн мэдээлэл гардаг?

-Хүн мэдээллийг хэвлэлээс л авдаг. Гэхдээ хэвлэлийнхнийг улаан цагаан хүнийг гүтгэдэг гэж бодоогүй. Миний гэр бүлийг, өндөр настай аав ээжийг минь давхар доромжлоод байгаа нь үнэхээр дургүй хүрч, гутарч байсан. Эхний нэг сар надад үнэхээр хэцүү байсан. Сүүлдээ би ойлгож эхэлсэн. Тэгээд тоохоо ч больсон. Хүмүүсийн атаархал юм байна гэж бодсон. Аргагүй ш дээ би хүмүүсийн атаархал, уур бухимдлыг төрүүлэхгүй яахав. Хүмүүс хэдэн тэрбумаар нь цацаж байхад, би цөөхөн хэдэн төгрөг зарцуулж гарлаа ш д. Би мөнгөгүй, юу ч төлөөгүй гарсантай адил.

-Танай гэрээр очъё гэсэн сэтгүүлчид их байдаг байх. Надад ч тийм бодол байсан?

-Өө зөндөө байсан. Тэр үед би хүмүүсийг гэртээ аваачиж болох л байсан. Гэвч би тэгээгүй. Дөнгөж гишүүн болоод хүмүүсийн хэл ам намжаагүй байхад би сэтгүүлчдийг гэртээ аваачсан бол миний гэр оронг юу гэж ч доромжилж болно ш д. Миний л амьдардаг орчин. Магадгүй шалаа арчаагүй, нэг газар жаахан тоостой, таг хөөтэй байхад л асуудал үүсгэхээр байсан. Гэр хороололд амьдарч байгаа хүн бол жаахан тийм ш дээ. Мэдээж байрныхаас шал өөр.

-Таныг 220 саяын байранд орох гээд өргөдөл гаргасан байгаа гэсэн?

-Тийм зүйл байхгүй шүү дээ. Хуучин тийм байсан юм билээ. Хөдөө орон нутгаас ирж байгаа гишүүд ордог. Би ч гэсэн хөдөө орон нутгаас ирсэн гишүүддээ л орон байр өгдөг юм байхдаа гэж бодсон. Гэхдээ би хүсэлт гаргаагүй. Байнгын хороодын дарга нар их хурлын зөвлөлд суудаг. Тэр зөвлөлд Тамгын газарт ажиллаж байгаа 250 хүний орон сууцны дэмжлэг гээд 250 сая төгрөг төсөвлөгдөж ярьж байсан. Тэгэхээр нэг хүнд арав гаруй сая төгрөг төсөвлөгдөж байгаа. Тухайн үед би гишүүд гэж бодоогүй. Тамгын газарт ажилладаг ажилчин, алба хаагчид л өгөх юм байх гэж бодсон. Харин гэтэл УИХ-ын дарга З.Энхболд “Хэрвээ чи байр хүсэж байвал өргөдлөө гаргаад ирэх оны нэгдүгээр сарын 1-нээс арван сая төгрөгөө аваарай” гэсэн.

-Та өргөдлөө гаргах уу. Байранд орох бодол байна уу?

-Үнэндээ нууцгүй хэлэхэд хүмүүсийн атаа жөтөө их хэцүү байна. Би ажил хийж байна. Цалин авч байна. Цалингаа юунд зарцуулах нь миний л эрх. Би цалингаараа байр лизиндэж болно. Гэтэл хүмүүс намайг гэр хороололдоо л байх ёстой гэж үзээд байна.

-Тэгэхээр хүмүүсийн хэл амнаас болж байранд орохгүй гэсэн үг үү?

-Өнөөдөр надад гэр хороололд амьдрах хэд хэдэн шалтгаан байна. Яагаад гэхээр манай аав 80 гарч байгаа хүн бий. Манай аав тайван орчинд байдаг хүн. Дүүргийн эмнэлэгт хяналтад байдаг. Би аав ээжээсээ холдож чадахгүй. Би өөрөө аавынхаа эмчилгээг хийдэг. Тэгэхээр хажуунаас нь холдож болохгүй, би ч чадахгүй. Энэ нэг шалтгаан. Мөн би энэ байшиндаа 1981 оноос хойш амьдарч байна. Гал голомт минь шүү дээ. Монголчуудын зан юм даа. Унаж байгаа машин, амьдарч байгаа байшингаа солихоор гомдчих вий гэдэг. Түүн шиг амьдарч байгаа хашаа байшингаа соличихвол гомдчих вий гэж бодох юм. Мэдээж одоогийн нөхцөл байдлаа хараад өөрийгөө бодвол түлээ нүүрс гэхгүй байр нь амар. Мэдээж хүн юм болохоор тийм орчныг хүсч л байна. Гэхдээ надад эндээ байхгүй бол аав маань хэцүү. Түүнээс би ядуудаа гэр хороололд амьдраагүй. Миний нөхөр төрийн алба хаагч бидэнд лизингээр байр авах боломж бий. Би гэрийнхээ хойно орон сууц шиг хоёр давхар байшин барья гэж бодож байгаа. Гэр хороолол чинь бас сайхан шүү дээ. Мэдээж энэ байшингаа барихдаа хөрөнгө мөнгө зарсан болохоор нурааж чадахгүй юм. З.Баянсэлэнгийг дэвшиж дээшилж болохгүй мэтээр харвал бүр л зүйл болохгүй.

-Та УИХ-ын гишүүн анхны цалингаа юунд зарцуулав?

-Намынхантайгаа хоол идсэн. Ер нь би мөнгөнд их үрэлгэн хүн. Мөнгө цуглуулж чадахгүй л байна.

-Та тангараг өргөхдөө дээл өмссөн байсан. Чуулганд ихэнхдээ дээлтэй байдаг. Дээлээрээ гоёх дуртай юу?

-Чуулганы танхимд дээл өмсдөг учир нь би төрийн танхимыг хүндэлж байгаа юм. Би албаны хувцас өмөөд орж болно л доо. Гэхдээ Төрийнхөө танхимыг хүндэлдэг. Ер нь дээлээр гоёх дуртай. Надад хэд хэдэн гоё өнгийн дээл бий.

-Яг хэдэн дээлтэй вэ? Аль дээлэндээ илүү дуртай вэ?

-Одоо надад өвлийнхтэйгээ нийлээд зургаан дээл байна. Хурган дотортой, үйтэн хуар, час улаан, цэнхэр торгон, шаргал дээл бий. Тангараг өргөсөн гэдэг утгаараа тангараг өргөхдөө өмссөн дээлэндээ илүү дуртай. Харахаар хайр хүрээд хоёр ч гурван удаа хими цэвэрлэгээнд өгөөд өмсөөд явж байна.

-Шинэ жилээр бас дээл өмсөх юм биш биз дээ?

-Эмэгтэй хүн юм болохоор палаж өмсөх байх. Гэхдээ магадгүй энэ хүмүүс айхтар үнэтэй палажаар гоёвол би тэгэж хөөцөлдөхгүй. Болохгүй бол дээл өмссөн ч болно.

-Таныг гишүүн болсноос хойш гадаад байдал тань эрс өөрчлөгдсөн гэдэг?

-Уг нь ямар ч тохиолдолд хувцасандаа их анхаардаг. Би ээмэг зүүлтэд их дуртай. Урт үстэй байхдаа хавчаараар их гоёдог байлаа. Өөрийнхөө хэмжээнд өөрийгөө гоё байлгая гэж боддог. Би засаг дарга байхдаа төрөл бүрийн хослолоор гоёдог байсан.

-Ээмэг зүүлтэд хэр их мөнгө үрж байна?

-Би мөнгөн эдлэлд дуртай. Ерөөсөө л мөнгөн эдлэл хэрэглэдэг. Надад ээжийн маань хийлгэж өгсөн алтан ээмэг, бөгж бий. Гэхдээ аав ээжийгээ байхад алтаар гоёод яахав гэдэг. Харин тангараг өргөхдөө зүүсэн.

-Ер нь аль дэлгүүрээр үйлчлүүлдэг вэ?

-Сүүлийн хоёр гурван сар хувцас авч чадсангүй. Бээлий ч гүй хөдөө орон нутгаар явж байна. Ерөөсөө дэлгүүр явах зав гарахгүй байна.

-Гоо сайхандаа ямар бүтээгдэхүүн хэрэглэдэг вэ?

-Би oriflem-ийн улаан фен шүү дээ.
 
-Та УИХ-ын гишүүн болохоосоо өмнө гадаад улсаар явж байсан уу?

-Явж байсан. Гэхдээ Хятадаас гарч байгаагүй. Бээжин, Эрээн орж байсан. Харин Бельгид байдаг ах дээрээ очих юмсан гэж боддог.

-Гэр бүлийнхнийгээ танилцуулвал?

-Нөхөр маань Баянзүрх дүүргийн тавдугаар хорооны нийгмийн ажилтан. Нөхөр маань даруухан, өндөр нуруутай залуу бий. Миний хүү 18 настай. Төмөр замын дээд сургуулийн ашиглалтын хоёрдугаар курсын оюутан. Охин арван настай хятад хэлний сургуульд сурдаг.

-Та ер нь хэр сайн ээж вэ?

-Харин ёстой муу ээж болоод байна. Цагдан хоригдож, өлсгөлөн зарласнаас хойш хүүхдүүддээ хөлсийг нь гартал хоол хийж өгсөнгүй. Очиход ээж, нөхөр, хүүхдүүд маань бүх юмыг бэлдчихсэн байна. Гэхдээ энэ бүхнийг гэрийнхэн маань маш сайн ойлгож байна. Заримдаа их дургүйцэх юм.

-Та ер нь гишүүн болоод зан байдлын хувьд хэр өөрчлөгдөв?

-Хүмүүс намайг хэвээрээ байгаад баярладаг. Харин иргэд өөрсдөө гишүүдийг холдуулдаг юм билээ. Би одоо зүгээр цайны газар хуушуур идээд сууж байвал энэ нэг гуйлгачин хэвээрээ л байна гэдэг ч юм уу. Ингэж болохгүй ш дээ. Яагаад ард түмний дунд байж болохгүй гэж. Харин ч гудамжинд таараад сайхан мэндтэй устай, шүүмжлээд, зөвлөөд явбал сайхан шүү дээ.

-Та ямар машин унадаг вэ?

-Байнгын хороодын дарга нарт Соната-7 өгсөн.

-Танай намаас Засгийн газарт байгаа гишүүд Интерполд захиа илгээсэн. Хууль зүйн дэд сайд Э.Эрдэнэжамъяан шиг нөхцөл байдал үүсэх вий гэж бодсон уу?

-Бид хууль бус юм хийгээгүй. Иргэн хүн өнөөдөр интернетэд орох эрх нь нээлттэй байна. Тэр үүднээсээ Э.Эрдэнэжамъяан Интерполд захиа илгээсэн. Түүнээс биш Хууль зүйн дэд сайдын албан тушаалаа ашиглаж илгээгүй шүү дээ. Хувь хүний үүднээс явуулсан. Ер нь бодоод байхад Н.Энхбаяр гэдэг холбоотой хүн бүрийг өнөөдөр шалгаж байна. Яагаад үр хүүхэд, дүү хамаатан садан ойр дотныхон хүмүүс хэлмэгдэх ёстой юм. Аймшигтай гэмт хэрэг хийсэн хүмүүсийг эрэн сурвалжилдаг. Яагаад Интерполоор эрэн сурвалжилдаггүй юм. Тэгсэн хэрнээ Н.Энхбаяр гэдэг хүний эргэн тойрны хүмүүсийг Интерполоор сурвалжилж асуудал үүсгээд байна. Хэрэв өнөөдөр Э.Батшугар Н.Энхбаярын хүү биш байсан бол УИХ-ын тангаргаа өргөх л байсан байх. Ингээд л хүнийг хэлмэгдүүлж байна. Өнөөдөр Н.Энхбаярын ойрын хүмүүс айдастай амьдарч байна шүү дээ.