Сонгуулийн ерөнхий хорооноос орон нутгийн сонгуулийн эцсийн дүнг албан ёсоор зарлаагүй байгаа ч энэ удаа МАХН магтаж сайшаахаар амжилт үзүүлээгүй нь тодорхой болоод байгаа. АН, МАН ялалтын мэдээгээ өрсөн мэдээлсэн бол ИЗНН урьдчилсан дүнгээр нэг л тойрогт олонхийн санал авсан мэдээ байна. Харин МАХН чив чимээгүй. Нийслэлд ч тэр, орон нутагт ч тэр МАХН-ын нэр дэвшигч ялалт байгуулсан гэх сураг чимээ дуулдахгүй байна. МАХН-ынхан ч энэ сонгуульд ялагдал хүлээсэн гэдгээ дор дороо хүлээн зөвшөөрч эхэлсэн сурагтай. Мөн бусдын л адил тэд сонгуульд ялагдсан шалтгаанаа хайж эхэлжээ. Өмнөх УИХ-ын сонгуульд амжилттай оролцож, арав гаруй гишүүнээ парламентын босго алхуулж чадсан тэднийг орон нутгийн сонгуульд гайгүй сайн оролцоно гэх таамаг байсан. Учир нь МАХН-ын дарга, ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр бол хөдөө, орон нутагт бараг л бурхан шиг тахигдсан хүн. Түүний нэр нөлөөгөөр, засагт орсон сайд нарын нүүрээр чамлахааргүй тойрогт ялалт байгуулна гэж гишүүд, дэмжигчид нь итгэж байсан юм. УИХ-д хамтарсан эвслээсээ тусгаарлан сонгуульдсан тэд өөрсөддөө уг нь итгэлтэй байсан. Гэтэл орон нутагт санал авч чадаагүй нь МАХН-ын дарга нарын хүн татах чадвартай холбоотой гэж гишүүд нь үзжээ. Тэр дундаа мөнгөтэй, баян бизнесменүүдийг татаж чадаагүй тул сонгуулийн төсөвт олигтой мөнгө төвлөрүүлж чадаагүй гэнэ.
АН орон нутагт нэр дэвшиж буй хүмүүсээс хандив гэж 10-50 сая төгрөг авсан гэх мэдээлэл гараад байсан. Тэгвэл МАХН анхандаа нэр дэвшигчдээс тус бүр 25 сая төгрөг хандивт авна хэмээн тохирчээ. Гэтэл ачир дээрээ нөгөө 25 сая төгрөгөө өгсөн хүн тоотой хэд болсон байна. Уг нь нэр дэвшигчдийн хандивын мөнгийг сурталчилгаандаа зарцуулна хэмээн төлөвлөж байжээ. Гэтэл сонгууль эхлэхэд нэр дэвшигчээр бүртгүүлсэн хэрнээ олон хүн мөнгөө өгөөгүй байна. Тиймээс сонгуулийн сурталчилгаанд хуваарилсан мөнгөний тоо нь эрс багасчээ. Тухайлбал нийслэлд нэг сонгуулийн хэсгийн хороонд гуравхан сая төгрөг хуваарилсан байна. Энэ мөнгийг нь хэсгийн хорооныхон байрны түрээс гэх мэт аар саархан зүйлд зарцуулаад дуусчээ. Сонгуульд ажилласан хүмүүс нь ч олигтой цалин авч чадаагүй, ёстой бор зүрхээрээ зүтгэсэн гэнэ. Нэр дэвшигчид ч өөрсдийн сурталчилгааны зардлаа хувь хувиасаа гаргасан ч тэр нь иргэдэд олигтой хүрч чадаагүй аж.
Ийнхүү МАХН-ын гишүүд энэ удаа сонгуульд ялалт байгуулаагүйн бурууг дарга нарынхаа менежмент, зохион байгуулалт муутай, мөнгөтэй баячуудыг татаж чадаагүйтэй холбоотой гэж дүгнэжээ. Ялангуяа МАХН-ын аймаг, дүүргийн дарга нарыг буруутгаж байгаа гэнэ. Бүр зарим аймаг, дүүргийн дарга нараа солино, өөрчлөнө гэх яриа ч гарч эхэлжээ.
АН орон нутагт нэр дэвшиж буй хүмүүсээс хандив гэж 10-50 сая төгрөг авсан гэх мэдээлэл гараад байсан. Тэгвэл МАХН анхандаа нэр дэвшигчдээс тус бүр 25 сая төгрөг хандивт авна хэмээн тохирчээ. Гэтэл ачир дээрээ нөгөө 25 сая төгрөгөө өгсөн хүн тоотой хэд болсон байна. Уг нь нэр дэвшигчдийн хандивын мөнгийг сурталчилгаандаа зарцуулна хэмээн төлөвлөж байжээ. Гэтэл сонгууль эхлэхэд нэр дэвшигчээр бүртгүүлсэн хэрнээ олон хүн мөнгөө өгөөгүй байна. Тиймээс сонгуулийн сурталчилгаанд хуваарилсан мөнгөний тоо нь эрс багасчээ. Тухайлбал нийслэлд нэг сонгуулийн хэсгийн хороонд гуравхан сая төгрөг хуваарилсан байна. Энэ мөнгийг нь хэсгийн хорооныхон байрны түрээс гэх мэт аар саархан зүйлд зарцуулаад дуусчээ. Сонгуульд ажилласан хүмүүс нь ч олигтой цалин авч чадаагүй, ёстой бор зүрхээрээ зүтгэсэн гэнэ. Нэр дэвшигчид ч өөрсдийн сурталчилгааны зардлаа хувь хувиасаа гаргасан ч тэр нь иргэдэд олигтой хүрч чадаагүй аж.
Ийнхүү МАХН-ын гишүүд энэ удаа сонгуульд ялалт байгуулаагүйн бурууг дарга нарынхаа менежмент, зохион байгуулалт муутай, мөнгөтэй баячуудыг татаж чадаагүйтэй холбоотой гэж дүгнэжээ. Ялангуяа МАХН-ын аймаг, дүүргийн дарга нарыг буруутгаж байгаа гэнэ. Бүр зарим аймаг, дүүргийн дарга нараа солино, өөрчлөнө гэх яриа ч гарч эхэлжээ.
Т.Гэрэл
Сэтгэгдэл (15)