"Нарантуул" захын удирлага, захиргааныхан үндэслэлгүй түрээсээ нэмж байна. Мөн ажлын байрны нөхцөл байдал муу төдийгүй түрээслэгчдийн эрх ашгийг хөндөж байгаа талаар "Нарантуул" захын түрээслэгчдийн Үйлдвэрчний эвлэлийн хороо болон түрээслэгчид мэдэгдлээ. Энэ дагуу холбогдох байгууллагуудад ханджээ. Тэд “Нарантуул” зах дээр ажилладаг цагдаа нарыг "төрийн цагдаа" болгож өгөхийг хүсч байна. Учир нь тэнд ажиллаж буй цагдаа нар нь хүртэл Ш.Сайхансамуу, Ш.Оюунсогоо нарын талд ажиллан шударга үнэн зүйл үйлчлэхгүй байгааг шүүмжлэв.
Түрээслэгчдийн төлөөлөгч Ц.Жарантай ийнхүү ярьж байна.
-Та "Нарантуул" зах дээр хэр удаан лангуу түрээсэлж байгаа вэ?
-Гэр бүлийн хүнтэйгээ лангуу түрээсэлж ажилладаг. Ажилласан цагаас нь хойш энд ажиллаж байна. Туслах материал буюу оёдлын зүү, утас, үйлдвэрийн жижиг хэрэгслүүд зардаг.
-Сард хэчнээн төгрөгийн татвар төлдөг вэ?
-Манайх хоёр лангуутай 60 мянган төгрөг өгдөг. Гэхдээ тухайн байцаагчийн үзэмжээр хэлбэлзэлтэй төлдөг. Иймээс гэрээ шаардаад байгаа юм.
- Та хэдэн метр кв метр талбай түрээсэлдэг вэ?
- "Нарантуул" зах дээр түрээсийн гэрээ хийдэггүй хэрнээ татварын мөнгийг ямар ч баримтгүй авдаг. 1,8 кв газрыг лангуу гэж байгаа. Гэтэл УИХ-ын гишүүн Г.Уянгыг ирэхэд 6 метр кв газрыг нэг хүн түрээсэлдэг гэж хэлж байсан. Энэ нь ямар ч ор үндэслэлгүй зүйл. Өдгөө нэг лангуу 1.20 метр квадрат л байгаа. Үүнийг 20 см сунгасны төлөө захын байцаагч нар дарамталдаг. Лангуу гээд байгаа "шарилын төмөр"-үүдийг бидэнд шахсан. Түүнийг нь наймаачид салж унахаар нь скочдоод л торгоодог. Төмөр нь салж унаад гагнуулах гэхээр наадах чинь байгууллагы өмч гээд гагнуулдаггүй. Гэтэл шалгалт хийж байгаа хүмүүст энэ түрээслэгчдийн газар гэж худал хэлдэг. Намайг энэ үйлдвэрчний эвлэлтэй хамт тэмцэж байгаагийн маань төлөө их хавчиж байгаа.
- Таныг хавчиж, мөрдөж байна гэсэн. Яг ямар хэлбэрээр хавчиж байна?
-Би Монгол Улсын иргэний хувьд монголынхоо газар нутаг дээр мөрдлөг, шахалтанд орж чадахгүй. Гэхдээ намайг байнга хүн дагаж байна. Байцаагч нар хувцсаа тайлж энгийн хувцас өмсөөд машин дотор хүнтэй яриад сууж байхад хүртэл Б.Байгалмаа даргатай уулзаж байна уу, үгүй юу гэж танддаг. Түрээслэгчдийн хувьд бид гэрээтэй байх ёстой. Нэг сарын дотор би 30-60 мянган төгрөг өгдөг. 60 мянган төгрөгийн түрээс 6000 мянган хүнээс авлаа гэж бодоход 360 сая төгрөг болж байгаа. Хамгийн гол нь бид газар дээрээсээ хөөгдмөөргүй байна.
-Түрээслэгчид бүгд нэгдсэн үү?
-Түрээслэгчид нэгдэж байгаа. Тэд айгаад гарч ирж чадахгүй байна. Газрыг чинь хураана гэж дарамтлуулж байгаа хүн яаж гарч ирэх юм. Тэр бүү хэл авдараа түрж яваад нас барсан ч хүн бий. Бидний бараагаа хийгээд байгаа авдар 50-400 кг жинтэй авдар байдаг. Түүнийг эмэгтэй хүн түрж явна гэдэг хэцүү. Энэ бүхнийг "Нарантуул" захын удирдлагууд ойлгохыг хүсэхгүй байна. Хүмүүс царай муутай учир нүүрээ нууж хэвлэл мэдээллийнхэнтэй уулзаад байгаа юм биш. Цаанаа дарамттай байгаа учир л тэд ил гарч ирж чадахгүй байна.
-Хүнд авдар түрж яваад нэг эмэгтэй нас барсан гэв үү Энэ тухайгаа тодруулахгүй юу?
-Хэдэн жилийн өмнө нэг эмэгтэй хүнд авдар түрж явж байгаад нас барсан. Энэ тухай дараад л өнгөрсөн. Яг нарийн зүйлийг хэлж мэдэхгүй. Ер нь "Нарантуул" зах дээр ямар ч шударга зүйл алга.
Түрээслэгчдийн төлөөлөгч Ц.Жарантай ийнхүү ярьж байна.
-Та "Нарантуул" зах дээр хэр удаан лангуу түрээсэлж байгаа вэ?
-Гэр бүлийн хүнтэйгээ лангуу түрээсэлж ажилладаг. Ажилласан цагаас нь хойш энд ажиллаж байна. Туслах материал буюу оёдлын зүү, утас, үйлдвэрийн жижиг хэрэгслүүд зардаг.
-Сард хэчнээн төгрөгийн татвар төлдөг вэ?
-Манайх хоёр лангуутай 60 мянган төгрөг өгдөг. Гэхдээ тухайн байцаагчийн үзэмжээр хэлбэлзэлтэй төлдөг. Иймээс гэрээ шаардаад байгаа юм.
- Та хэдэн метр кв метр талбай түрээсэлдэг вэ?
- "Нарантуул" зах дээр түрээсийн гэрээ хийдэггүй хэрнээ татварын мөнгийг ямар ч баримтгүй авдаг. 1,8 кв газрыг лангуу гэж байгаа. Гэтэл УИХ-ын гишүүн Г.Уянгыг ирэхэд 6 метр кв газрыг нэг хүн түрээсэлдэг гэж хэлж байсан. Энэ нь ямар ч ор үндэслэлгүй зүйл. Өдгөө нэг лангуу 1.20 метр квадрат л байгаа. Үүнийг 20 см сунгасны төлөө захын байцаагч нар дарамталдаг. Лангуу гээд байгаа "шарилын төмөр"-үүдийг бидэнд шахсан. Түүнийг нь наймаачид салж унахаар нь скочдоод л торгоодог. Төмөр нь салж унаад гагнуулах гэхээр наадах чинь байгууллагы өмч гээд гагнуулдаггүй. Гэтэл шалгалт хийж байгаа хүмүүст энэ түрээслэгчдийн газар гэж худал хэлдэг. Намайг энэ үйлдвэрчний эвлэлтэй хамт тэмцэж байгаагийн маань төлөө их хавчиж байгаа.
- Таныг хавчиж, мөрдөж байна гэсэн. Яг ямар хэлбэрээр хавчиж байна?
-Би Монгол Улсын иргэний хувьд монголынхоо газар нутаг дээр мөрдлөг, шахалтанд орж чадахгүй. Гэхдээ намайг байнга хүн дагаж байна. Байцаагч нар хувцсаа тайлж энгийн хувцас өмсөөд машин дотор хүнтэй яриад сууж байхад хүртэл Б.Байгалмаа даргатай уулзаж байна уу, үгүй юу гэж танддаг. Түрээслэгчдийн хувьд бид гэрээтэй байх ёстой. Нэг сарын дотор би 30-60 мянган төгрөг өгдөг. 60 мянган төгрөгийн түрээс 6000 мянган хүнээс авлаа гэж бодоход 360 сая төгрөг болж байгаа. Хамгийн гол нь бид газар дээрээсээ хөөгдмөөргүй байна.
-Түрээслэгчид бүгд нэгдсэн үү?
-Түрээслэгчид нэгдэж байгаа. Тэд айгаад гарч ирж чадахгүй байна. Газрыг чинь хураана гэж дарамтлуулж байгаа хүн яаж гарч ирэх юм. Тэр бүү хэл авдараа түрж яваад нас барсан ч хүн бий. Бидний бараагаа хийгээд байгаа авдар 50-400 кг жинтэй авдар байдаг. Түүнийг эмэгтэй хүн түрж явна гэдэг хэцүү. Энэ бүхнийг "Нарантуул" захын удирдлагууд ойлгохыг хүсэхгүй байна. Хүмүүс царай муутай учир нүүрээ нууж хэвлэл мэдээллийнхэнтэй уулзаад байгаа юм биш. Цаанаа дарамттай байгаа учир л тэд ил гарч ирж чадахгүй байна.
-Хүнд авдар түрж яваад нэг эмэгтэй нас барсан гэв үү Энэ тухайгаа тодруулахгүй юу?
-Хэдэн жилийн өмнө нэг эмэгтэй хүнд авдар түрж явж байгаад нас барсан. Энэ тухай дараад л өнгөрсөн. Яг нарийн зүйлийг хэлж мэдэхгүй. Ер нь "Нарантуул" зах дээр ямар ч шударга зүйл алга.
Сэтгэгдэл (2)