Нийслэлийн хэмжээний цэцэрлэг ЕБС-иуд 2013-2014 оны хичээлийн жилд зөвхөн хамран сургах тойргийн хүүхдүүдээ авахаар болсон. Үүнтэй холбоотой ойлголтын зөрүү ч гарах болжээ. Хамран сургах тойрог тогтоосноор хуучин явж байсан хүүхдүүдийг гаргах гээд байна гэсэн асуудал цэцэрлэгүүд дээр гарч байгаа юм. Зарим эцэг эх манайх хамран сургах тойрогт ороогүй болохоор манай хүүхдэд элсэх сургууль алга гэж гомдоллож ч байна. Тиймээс олон эцэг эхчүүдийн хэрэгтэй сэдэв болсон сургууль, цэцэрлэгийн элсэлт тойрсон асуудлаар Нийслэлийн Боловсролын газрын дарга Ц.Отгонбаганатай ярилцлаа.-Хамран сургах тойрог тогтоочихсонтой холбоотой зарим эцэг эх хүүхдүүдээ тойргийнх нь сургууль руу заавал шилжүүлэх юм уу гэж асуух болсон байна. Тэгэхээр хамран сургах тойрог бүх насны ангиудад хамаатай юу?
-Хамран сургах тойргийг Нийслэлийн ЕБС болон цэцэрлэгүүдийн хувьд шинэчлэн тогтоосон. Өөрөөр хэлбэл, сургууль цэцэрлэгүүдийн ачааллыг тэнцүүлэх зорилготой. Учир нь шинээр баригдсан орон сууцнууд болон зарим хорооны хэсэг, гудамж хамран сурах тойроггүй байна. Хамран сургах тойрог тогтоосныг зарим нэг сургууль, цэцэрлэгүүд буруу ойлгосон шиг байна. Ялангуяа цэцэрлэг дээр ийм асуудал гарсаныг бид таслан зогсоосон. Хамран сургах тойрог зөвхөн шинээр элсч байгаа хүүхдүүдэд хамаатай. Харин цэцэрлэг, сургуульд хүмүүжиж, сурч байгаа хүүхдүүдэд хамаарахгүй. Одоо суралцаж байгаа хүүхэд нь хамран сургах тойргийн бус байсан ч гэсэн дараагийн хичээлийн жилд явж байсан сургууль, цэцэрлэгтээ л үргэлжлүүлээд сураад явна.
-Энэ жил хэчнээн хүүхэд шинээр сургуульд элсч байгааг нарийвчлан гаргасан уу ?
- Өмнөх жилүүдийнхээс 3000-аар өссөн үзүүлэлтэйгээр 22 мянга гаруй хүүхэд сургуулийн нэгдүгээр ангид элсэн суралцана. Учир нь төрөлт хамгийн их байсан жил буюу одоогоос зургаан жилийн өмнөх алтан гахай жилд төрсөн хүүхдүүд сургуульд орж байгаа юм.
-Зарим эцэг эх хүссэн сургуульдаа хүүхдээ сургахыг боомиллоо. Зөвхөн хамран сургах тойргоор хүүхдээ өг гэлээ гэх мэтээр дургүйцлээ илэрхийлж байна?
-Энэ жил нэгдүгээр ангийн элсэлтийг тавдугаар сарын 1-15-ны хооронд төрийн, төрийн бус сургууль гэсэн ялгаагүйгээр нэгэн зэрэг зохион байгуулж байна.Тэгэхээр өнөөдөр элсэлт дуусах юм. Нийслэлийн сургуулиудын барилгын хүчин чадлын ашиглалтын коэффициент 1.6 байгаа. Өөрөөр хэлбэл 100 хүүхэд сурах сургууль дээр 160 хүүхэд сурч байгаа гэсэн үг. Төвийн нэлээн олон сургууль болох нэгдүгээр сургууль, 23 дугаар сургууль дээр анги дүүргэлт 52 хүртэл байна. 17 сургууль гурван ээлжээр хичээллэж байгаа. Эдгээр зөрчлүүд нь тойргийн бус хүүхдүүд авдагаас шалгаалж буй хэрэг юм. Нэгэнт сургуулиудын хүчин чадал хүрэхгүй байгаа болохоор хамран сургах тойргийг хатуу тогтоосон. Тухайн сургууль зөвхөн шинээр элсэлт авахдаа хамран сургах тойргийнхоо хүүхдийг авна. Ингэж сургуулиудын хүчин чадлыг тэнцүүлэх зайлшгүй шаардлагатай байгаа гэдгийг эцэг, эхчүүд маань ойлгох байх.
-Хэдий гэр хороололд, хотын захад амьдардаг ч хүүхдээ хотын төвийн сургуульд явуулах хүсэлтэй эцэг, эх олон байдаг. Эдгээр иргэдийн саналыг хүлээж авах уу?
-Боломжгүй. Сургууль, цэцэрлэгүүдэд хамран сургах тойргийн хүүхдүүдээ л элсүүл гэсэн зөвлөмжийг өгч байгаа. Олон эцэг эх хүүхдээ нэгдүгээр сургууль, тавдугаар, 84 дүгээр, 14 дүгээр, 33 дугаар гэсэн сургалт нь сайн гэгддэг сургуульд сургамаар байна гэдэг. Мэдээж энэ зөв л дөө. Хэн ч гэсэн хүүхдээ аль сайн сургуульд сургаж, сайн боловсрол, мэдлэгтэй болгохыг хүснэ. Гэхдээ НБГ-аас бүх сургуулийн сургалтыг сайжруулах бодлого барьж байгаа. Сайн сургууль гээд хэдэн сургууль байдаг, бусад нь хотын захын ч юм уу, сургалт муутай гэдэг яриа, ялгааг арилгах чиглэлээр ажиллаж байна. Үүнээс болоод хэт ачаалал үүсдэг хандлагаас татгалзах чухал. Ялангуяа бага боловсрол дээр анхаарч байгаа. Энэ жил дөрвөн сургууль дээр хүүхэд бүрийг хөгжүүлдэг туршлагыг туршилтаар нэвтрүүлсэн. Ирэх жил ийм сургуулийн тоо 10-20 болно. Мөн бага ангийн багш нарыг чанартай бэлтгэхэд анхаарч байна. Хамран сургах тойргийг тогтоож байгаагийн бас нэг шалтгаан хүүхдийг аль болохоор гэрийн ойр сургах бодлогод нийцүүлж байгаа юм. Хаа байсан хотын зүүн, баруун захаас хотын төв ордог хүүхдүүд бий. Тэдгээр хүүхдүүд хичнээн цаг автобусанд явах вэ, дээр нь автобусны мөнгө төлнө, хол газар явж сургуульд хүрнэ гэдэг бас эрсдэл дагуулна. Тиймээс бид хүүхэд 500 метр дотор гүйгээд л сургуульдаа хүрчихдэг болгох гээд байгаа юм. Автобус машины тусламжгүй. Хол газар хүүхэд өдөр бүр явна гэдэг наанадаж ядрана, залхана. Хичээлдээ дургүй болно. Өвөл бол бүр чанга.
-Яригдаад байгаа 80 бага сургуулийг барьчихвал ингэж хамран сургах тойрог ч тогтоох хэрэг байхгүй. Сургуулиуд хангалттай хүрнэ биз дээ?
-80 бага сургуулийн байршил нь батлагдсан. Одоо 80 сургууль барих санхүүжилтийн асуудал байна. Мэдээж бага сургуулиудыг олон барьснаар одоогийн сургуулиудын ачаалал буурна. Тухайлбал зарим сургуулийн ачаалал 54 хувь хүртэл буурахаар байна. Харин энэ жил таван сургууль, хоёр л цэцэрлэг ашиглалтад орохоор байгаа.
-Хамран сургах тойрог тогтоочихоор анги дүүргэлт хэр байх бол. Ийм судалгаа хийсэн үү?
-Өнөөдрийн байдлаар нийслэлийн хэмжээнд Бага сургуулиудын хувьд анги дүүргэлт 30.8 хувьтай байгаа. Харин эрэлттэй найман сургуулийн анги дүүргэлт 52 хүртэл байна. Эдгээр сургуулиуд зөвхөн хамран сургах тойргийнхоо хүүхдийг авна гэвэл 50 хүрэхгүй. Анги дүүргэлт хэвийн хэмжээнд байх бололцоотой байгаа юм. Сайдын тушаалаар бол нэг ангид 30-35 хүүхэд сурах нормтой. Эцэг эхчүүд хамран сургах тойргийнхоо сургуульд л хүүхдээ сургавал энэ хэмжээнд барих боломжтой.
Тэр тусмаа Сонгинохайрхан дүүргийн оршин суугчид их байгаа болохоор СХД-ийн 65, 67, 105, 104 гэх мэт зургаан сургууль зөвхөн хамран сургах тойргийнхоо хүүхдийг аваад гурван ээлжээр хичээллэх болчихоод байна. Бид нэгдүгээр ангид элсч байгаа хүүхдүүдийг заавал авна. Үнэхээр сургуульгүй хаягдчих гээд байгаа хүүхэд байвал тухайн дүүргийнхээ элсэлтийн комисст хандаач ээ, шаардагатай бол манай Боловсролын газарт ч хандсан болно гэж хэлмээр байна.
-Хавар элсэлт зохион байгуулахаар намар нь бас элсүүлье гэсэн асуудал гардаг. Зун нь шилжээд ирсэн ч юм уу асуудалтай айл нэгээр тогтохгүй нэлээн хэд гарч ирэх л байх?
-Намар элсэлт авахгүй. Хавар элсэлт зохион байгуулж байгаа гурван учир шалтгаан байна. Сургуулиуд хүүхдийнхээ тоогоор санхүүждэг. Тэгэхээр бид хавар элсэлтээ зохион байгуулаад хүүхдийнхээ тоог гаргачихаар санхүүгийнхээ тооцоог давхар хийчих гээд байгаа юм. Энэ хэрээрээ 2014 оны төсөвт хэдэн төгрөг суулгахаа төлөвлөчихнө. Мөн хүүхдийн дүрэмт хувцас, сурах бичгийн асуудлыг сургуулиар нь дамжуулж зохион байгуулна. Бага сургуулийн хүүхдүүд есдүгээр сарын 1-нээс эхэлж нэгдсэн дүрэмт хувцастай болно. Дүрэмт хувцасны захиалгыг сургуулиар нь дамжуулж авч байгаа. Ийм болохоор хүүхдийн тоо гарсан байх учиртай байгаа юм.
-Цэцэрлэгийн бүртгэл одоог хүртэл хийгдээгүй байгаа. Уг нь хавар бүртгэнэ гэж зарласан. Ямар журмаар хэзээ бүртгэх гээд байгаа юм бэ?
-БШУ-ны сайдын цэцэрлэгийн хүүхдүүдийг тавдугаар сард багтааж бүртгэ гэсэн албан даалгавар гарсан. Цэцэрлэг дээр ч ялгаагүй хамран сургах тойргийг шинэчлэн тогтоосон байгаа. Нэгдүгээр ангийн хүүхдийг бид нэг ч хүүхэд үлдээлгүй бүртгэж сургуульд сургах бүрэн бололцоотой. Харин цэцэрлэгийн барилгын хүчин чадлыг 1.5-2 дахин нэмэгдүүлж байгаа хэрнээ авах ёстой хүүхдийнхээ дөнгөж 60 хувийг хамруулж чадаж байгаа. Өөрөөр хэлбэл 100 хүүхдээс 40 хүүхдийг авах ямар ч боломж бололцоо байхгүй. Байдал ийм байгаа болохоор тухайн цэцэрлэгт хамран сургах тойргоос явбал зохих хэдэн хүүхэд байна, хэдэн хүүхэд авах хүчин чадалтай юм, давуулж авбал хэд хүргэх бололцоотой юм гэхчлэн судалгааг гаргаад дуусч байна. Нэгтгээд дууссаны дараагаар бүртгэлийн асуудлаа шийдэх нэгдсэн зөвлөмж гаргана. Тиймээс Нийслэлийн Боловсролын газраас цэцэрлэгийн элсэлтийн зөвлөмж гаргатал нэг ч цэцэрлэг бүртгэл хийхгүй.
-Цэцэрлэгийн элсэлтийн үеэр ээж, аавууд гадна нь дугаарлаж, хонодог болоод байгаа. Тэгвэл энэ жил ч давтагдахгүй гэх үндэслэл байхгүй гэж ойлгож болох уу?
-Давтуулахгүй байх арга хэмжээг л аль болохоор авч байна. Өмнөх жилүүдэд хүүхдээ цэцэрлэгт өгөхийн төлөө цэцэрлэгийн гадаа хонож байсан ч тохиолдол бий. Хамран сургах тойргийг нь тогтоогоод, элсэлт авах өдрийг нь товлочихоор арай ч гадаа хонотлоо дугаарлахгүй байх. Дээр нь хүүхдийнх нь шээсний, цагаан хорхойн шинжилгээг эцэг эхчүүдээс нэхдэг байсан. Харин энэ жил энэ шинжилгээнүүдийг нэгдсэн байдлаар зохион байгуулж өгүүлнэ. Зардал чирэгдэл гарахгүй.
/24tsag.mn/
