Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачлагаар, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын ивээл дор Монголын их түүхийг агуулсан эртний ном, шашдируудыг цувралаар орчуулан олны хүртээл болгох ажил өрнөж байна. Цуврал бүтээлүүдийн дээж болох Рашидаддин Фазлуллахын “Шашдирын чуулган” номыг нэрт орчуулагч Г.Акимын англи хэлнээс орчуулснаар хэвлэн гаргаж өнөөдрөөс уншигч олны гарт хүргэлээ.“Шашдирын чуулган хэмээх монголчуудын түүх оршивой” номын нээлтийн ёслол өнөөдөр Интерном номын их дэлгүүрт болж түүнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан, Ерөнхийлөгчийн зөвлөх Р.Болд, нэрт орчуулагч Г.Аким, номын орчуулгыг хянан тохиолдуулсан зохиолч Л.Пүрэвдорж, номын өмнөтгөл үгийг бичсэн доктор Ш.Чоймаа, ШУА, МУИС, МУБИС-ийн эрдэмтэд, судлаачид олон хүн оролцлоо.
“Шашдирын чуулган” нь Чингис хааны алтан ургийн Хасан хааны дурдатгалаар Персийн Ерөнхий сайд байсан Рашидаддин Фазлуллах хоёр монгол мэргэний хамт найруулан бичсэн бүтээл юм. Хасан хаан олон хэлийн мэргэд, орчуулагчдыг цуглуулж, Монголын Юань гүрнээс Болод чинсан хэмээх бичгийн хүнийг түүх, шашдирын хамт аваачиж “Алтан дэвтэр” гэдэг түүхэн сурвалжийг ашиглан “Шашдирын чуулган”-ы эх үндсийг тавиулжээ.
Номын нээлтийн ёслол дээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан хэлэхдээ “Монголд нар, хур тэгширсэн дэлгэр зун болж, найр наадмын цаг ирж байна. Өнөөдөр зуны хураас гадна номын хур буусан сайхан өдөр болж байна. Энэ жил Монголын тулгар төрийн 2222 жилийн тэгш ой тохиож буй. Монголчууд түүхийнхээ аргамжийн уртыг илүү лавшруулан алдалж мэдэх тусам ирээдүй хойчийн чиг зорилго гэгээтэй болдог.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачлагаар эхлүүлсэн Монголын түүх, соёлтой холбоотой гадаад эх сурвалжийг эрж сурвалжлах, хуулж авчрах, орчуулж хөрвүүлэх ажлыг хэрэгжүүлж байна. Үүний эхнийх болох нэрт хөрвүүлэгч Г.Акимын англи хэлнээс орчуулсан Рашидаддин Фазлуллахын “Шашдирын чуулган” номыг олны хүртээл болгож байна.
Би 1980-аад оны эхээр оюутан байхдаа Рашидаддины бүтээлийг уншиж үзээд бидний өмнө уншиж үзэж байснаас ондоо юм байна гэдгийг мэдэж “Хэзээ үүнийг монголчууд монгол хэл дээрээ унших бол доо” гэж бодож байсан. Тэр цаг маань ирлээ. “Шашдирын чуулган” бол олон зууныг өртөөлөн өнөөг хүрч ирсэн Монголын түүхийн тухай цөөхөн бүтээлийн нэг. Орчуулагч Г.Аким гуайд талархал илэрхийлье. Монголчууд түүх, удам угсаа гарвалаа өөрсдөө дүгнэж үнэлдэг сайхан цаг ирлээ” гээд худам монгол уран бичгээр “Шашдирын чуулган”хэмээн бийрээр бичсэн бичээсийг нэрт орчуулагч Г.Акимд өргөн барив.
Орчуулагч Г.Аким “Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар ивээн тэтгэж “Шашдирын чуулган” номыг хэвлүүлсэнд баяртай байна. Энэ бол оюуны соёл, түүхээ дэмжиж байгаа хэрэг” гээд уг номыг англи хэлнээс хуучин орос хэл дээрх орчуулгатай нь харьцуулан үзэж орчуулсан тухайгаа ярилаа.
Ийнхүү орчуулагчийн хэлсэнчлэн он цагийн хувьд дэлхийд галав юүлсэн цагаас буюу хүмүүн төрөлхтнийг бүрэн мөхөх аюулаас гэтэлгэсэн гэх виваангардич Ной-гоос манай эриний XIY зууны дунд үеийг хүртэл хамрах, нутаг дэвсгэрийн тухайд өрнө талдаа Хөөст /Африк/ тивээс дорно талдаа Номхон далайн хөвөө, умар талдаа Их Шивир /Сибирь/, өмнө талдаа Жагар /Энэтхэг/-ын далай хүртэлх өргөн уудам газар нутгийг хамрах Монголын цадиг түүхийн нэгэн бүтээл уншигч олны гар дээр хүрч очлоо.
Үүний дараа гурваас дөрвөн жилийн хугацаанд “Юань улсын судар” зэрэг Монголын эртний түүхийг өгүүлсэн есөн боть ном цувралаар гарч олны хүртээл болох юм.
“Шашдирын чуулган” нь Чингис хааны алтан ургийн Хасан хааны дурдатгалаар Персийн Ерөнхий сайд байсан Рашидаддин Фазлуллах хоёр монгол мэргэний хамт найруулан бичсэн бүтээл юм. Хасан хаан олон хэлийн мэргэд, орчуулагчдыг цуглуулж, Монголын Юань гүрнээс Болод чинсан хэмээх бичгийн хүнийг түүх, шашдирын хамт аваачиж “Алтан дэвтэр” гэдэг түүхэн сурвалжийг ашиглан “Шашдирын чуулган”-ы эх үндсийг тавиулжээ.
Номын нээлтийн ёслол дээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга П.Цагаан хэлэхдээ “Монголд нар, хур тэгширсэн дэлгэр зун болж, найр наадмын цаг ирж байна. Өнөөдөр зуны хураас гадна номын хур буусан сайхан өдөр болж байна. Энэ жил Монголын тулгар төрийн 2222 жилийн тэгш ой тохиож буй. Монголчууд түүхийнхээ аргамжийн уртыг илүү лавшруулан алдалж мэдэх тусам ирээдүй хойчийн чиг зорилго гэгээтэй болдог.
Би 1980-аад оны эхээр оюутан байхдаа Рашидаддины бүтээлийг уншиж үзээд бидний өмнө уншиж үзэж байснаас ондоо юм байна гэдгийг мэдэж “Хэзээ үүнийг монголчууд монгол хэл дээрээ унших бол доо” гэж бодож байсан. Тэр цаг маань ирлээ. “Шашдирын чуулган” бол олон зууныг өртөөлөн өнөөг хүрч ирсэн Монголын түүхийн тухай цөөхөн бүтээлийн нэг. Орчуулагч Г.Аким гуайд талархал илэрхийлье. Монголчууд түүх, удам угсаа гарвалаа өөрсдөө дүгнэж үнэлдэг сайхан цаг ирлээ” гээд худам монгол уран бичгээр “Шашдирын чуулган”хэмээн бийрээр бичсэн бичээсийг нэрт орчуулагч Г.Акимд өргөн барив.
Орчуулагч Г.Аким “Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар ивээн тэтгэж “Шашдирын чуулган” номыг хэвлүүлсэнд баяртай байна. Энэ бол оюуны соёл, түүхээ дэмжиж байгаа хэрэг” гээд уг номыг англи хэлнээс хуучин орос хэл дээрх орчуулгатай нь харьцуулан үзэж орчуулсан тухайгаа ярилаа.
Ийнхүү орчуулагчийн хэлсэнчлэн он цагийн хувьд дэлхийд галав юүлсэн цагаас буюу хүмүүн төрөлхтнийг бүрэн мөхөх аюулаас гэтэлгэсэн гэх виваангардич Ной-гоос манай эриний XIY зууны дунд үеийг хүртэл хамрах, нутаг дэвсгэрийн тухайд өрнө талдаа Хөөст /Африк/ тивээс дорно талдаа Номхон далайн хөвөө, умар талдаа Их Шивир /Сибирь/, өмнө талдаа Жагар /Энэтхэг/-ын далай хүртэлх өргөн уудам газар нутгийг хамрах Монголын цадиг түүхийн нэгэн бүтээл уншигч олны гар дээр хүрч очлоо.
Үүний дараа гурваас дөрвөн жилийн хугацаанд “Юань улсын судар” зэрэг Монголын эртний түүхийг өгүүлсэн есөн боть ном цувралаар гарч олны хүртээл болох юм.
