Иргэд олон асуултын хариуг авч чадахгүй цаг хугацаа их алддаг. Жишээлбэл, халамжийн бодлого, гэрлэлтийн баталгаа, цуцлалт гэх зэрэг. Тэгвэл иргэдийн мэдэхийг хүссэн зарим нэг асуултын хариултыг нийтэлж байна.
Гэрлэлтээ цуцлуулсан гэрчилгээ авахын тулд?
-Нөхөр эсвэл эхнэрэээсээ салаад тусдаа олон жил амьдарч байгаа ч салалтыг батлах ямар нэг бичиг баримтгүй хүмүүс олон байдаг. Тэгвэл тэд хаана хандах вэ?
-Хэрэв шүүхийн журмаар гэрлэлтээ цуцлуулсан бол шүүхийн шийдвэр, гэрлэлтийн гэрчилгээ, эхнэр нөхрийн хамтарсан буюу тус тусдаа гаргасан өргөдөл, иргэний үнэмлэх байна. Харин захиргааны журмаар гэрлэлтээ цуцлуулсан бол эхнэр, нөхрийн хамтарсан буюу тус тусдаа гаргасан нотариатаар баталгаажуулсан өргөдөл, /эд хөрөнгийн ямар нэг маргаан байхгүй, ямар нэг дарамт шахалтгүй, биеийн эрүүл мэндийн байдал хэвийн гэдгийг өргөдөлдөө нотолсон байна/ гэрлэлтийн гэрчилгээ, 18-аас доош насны хүүхэдгүй, тухайн оршин суугаа газрынхаа баг, хорооны Засаг даргын тодорхойлолт бүрдүүлнэ. Эдгээр материалыг бүрдүүлээд шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 10 хоногийн дотор харьяа дүүргийнхээ Засаг даргын тамгын газрын иргэний бүртгэл хариуцсан ажилтанд бүртгүүлж, гэрлэлт цуцалсан тухай гэрчилгээ авна.
Жолооны үнэмлэх ажлын тав хоногт гарна
-Жолооны үнэмлэхээ хаяж гээгдүүлсэн бол хаана хэдэн төгрөг тушаач, хэдийн хугацаанд дахин үнэмлэхтэй болох вэ?
-Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэх үрэгдүүлсэн тохиолдолд зохих лавлагаа, иргэний бичиг баримтыг үндэслэн шалгалтгүйгээр нөхөн олгодог.
Үрэгдүүлсэн жолооны үнэмлэх дахин авахад иргэд жолооны үнэмлэхээ гээсэн тохиолдолд иргэний үнэмлэх, өнгөт зураг хоёр хувь /3x4/, үнэмлэхний үнэ 12500 төгрөгийг банкинд тушаана. /Хүлээн авагч банк: Төв төрийн сан, Хүлээн авагч байгууллага: Замын цагдаагийн газар, дансны дугаар 900012408/. Жолооны үнэмлэхээ хүчингүй болгосон болгож зарлуулна. Зарлуулахад 2500 төгрөг банканд тушаана. Үнэмлэхний үнэ, хүчингүй болгож залруулсан баримтаа Замын цагдаагийн газрын Мэргэжил хяналтын тасгийн үйлчилгээний заалны 03 дугаар цонронд авчирна. Таны үнэмлэх ажлын тав хоногт гарна.
Ээлжийн амралтыг жил бүр биеэр эдэлнэ
-Ээлжийн амралтыг хэдэн жил ажилласан хүн эдэлдэг вэ?
-Монгол Улсын хөдөлмөрийн хуульд зааснаар ажилтан ээлжийн амралтыг жил бүр биеэр эдэлнэ. Та зайлшгүй шаардлагаар ээлжийн амралтаа биеэр эдэлж чадаагүй тохиолдолд мөнгөн урамшуулал авч болно. Мөнгөн урамшуулал авах журмыг хамтын гэрээгээр , хамтын гэрээгүй бол ажил олгогч ажилтан хоёр тохиролцсоны үндсэн дээр ажил олгогчийн шийдвэрээр зохицуулна. Жил бүр биеэр эдэлж байгаа ээлжийн амралтын өдрийн хугацаа ажын 15 өдөр байна. Мөн ажилтан өөрийн хүсэлтээр тухайн жилийн ээлжийн амралтаа тэр жилдээ багтаан хэсэгчлэн эдэлж болно. Ажилтаны ажилласан жилээр болон ажиллаж байгаа хөдөлмөрийн нөхцлийг харгалзан үндсэн амралт дээр нь нэмэгдэл амралт олгоно.
Үндэсний татварын албаны вэб хуудаснаас харж болно
-Орлогыг нь тухай бүр тодорхойлох боломжгүй ажил, үйлчилгээ хувиараа эрхлэгч иргэний орлогын албан татварын тухай хуулийг хаанаас харж болох вэ?
-Уг хууль нь “Төрийн мэдээлэл” сэтгүүлийн 2001 оны №48-д, татварын эрх зүйн баримт бичгийн эмхтгэлүүд номонд, “Монгол Улсын татварын хуулийн эмхтгэл Улаанбаатар хот 2009 он” номонд хэвлэгдсэн. Мөн Үндэсний татварын албаны вэб хуудас http:/ /www.mta.mn/ цахим хуудаснаас үзэж танилцах боломжтой.
Нас барсан хүмүүсийн гэр бүлд орон сууц, мөнгөн тусламж олгохгүй
-Хоёр дайнд оролцсон ахмад дайчдын ар гэрт тусламж үзүүлэх үү?
-Тийм зүйл байхгүй. 2008 оны зургаадугаар сарын 6-нд Ерөнхийлөгчийн 170 дугаар зарлиг гарч хоёр дайнд оролцсон, амьд байгаа ахмад дайчдад орон сууц эсвэл түүнтэй дүйцэх хэмжээний мөнгийг олгоно гэсэн. Үүний дагуу 2009 оны долдугаар сарын 14-нд Засгийн газрын 212 дугаар тогтоол гарч “Хоёр дайнд оролцсон ахмад дайчин болон тэдний гэр бүлд орон сууц олгоно” гэсэн гурван сайдын хамтарсан тушаал гарсан. Энэ тушаал гарахаас өмнө нас барсан хүмүүсийн гэр бүлд орон сууц , мөнгөн тусламж олгохгүй.
Бүтэн өнчин хүүхдийг гэр бүлдээ асрамжилж байгаа иргэнд нэг удаа мөнгөн тэтгэмж олгоно
-Бүтэн өнчин хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг асран хамгаалдаг бол төрийн зүгээс үзүүлэх нийгмийн халамжын үйлчилгээ байх уу?
-Бүтэн өнчин хүүхдийг гэр бүлдээ асрамжилж байгаа иргэнд нэг удаа мөнгөн тэтгэмж олгоно.
Бүтэн өнчин хүүхдийг үрчлэн авсан болон асран хамгаалж, харгалзан дэмжиж байгаа иргэнд олгох тэтгэмжийг тогтоолгоход бүрдүүлэх баримт бичиг:
o Тэтгэмжинд хамрагдахыг хүссэн өргөдөл, 2 хувь зураг
o Асрагчын иргэний үнэмлэх хуулбарын хамт
o Хүүхдийн эцэг эхийн нас барсны гарчилгээ
o Үрчлэн авсан болоны асран хамгаалж харгалзан дэмжиж байгаа тухай сум, хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Хүүхдийн төрсний гэрчилгээ хуулбарын хамт
18 нас хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон 18-24 насны иргэнд орон гэртэй болоход нь дэмжлэг үзүүлнэ
-Насанд хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон хүнд насанд хүрснийх нь дараа үзүүлэх хөнгөлөлт үйлчилгээ гэж бий юу
-18 нас хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон 18-24 насны иргэнд орон гэртэй болоход нь дэмжлэг үзүүлж нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно.
Энэ тусламжинд хамрагдахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Иргэний үнэмлэхний баталгаажуулсан хуулбар,
o Эцэг, эхийн нас барсны гэрчилгээ үрэгдүүлсэн бол архивын лавлагаа, сураггүй алга болсон бол шүүхийн шийдвэр
o Бүтэн өнчинг тодорхойлсон сум, хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Тусламжинд хамрагдахыг хүссэн өргөдөл
Орон сууц, түлээ нүүрсний хөнгөлөлт авна
-Асран хамгаалах хүнгүй өндөр настанд тэтгэврээс өөр үзүүлэх халамжын үйлчилгээ бий юу?
-Тэжээн тэтгэх хүүхэдгүй, эсхүл хууль ёсны тэжээн тэтгэгч нь дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх боломжгүй нь тогтоогдсон ахмад настанд болон хүндэт донор ахмад настанд орон сууцны хөлс төлөхөд хэрэв нийтийн халаалтгүй сууц, гэрт амьдардаг бол түлш худалдан авахад нь жилд нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно.
Орон сууц, түлээ нүүрсний хөнгөлөлт авахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Өргөдөл
o Сум хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Хөнгөлөлтөд хамруулах эсэх тухай сум, хорооны ахмадын байгууллагын санал
o Иргэний үнэмлэх хуулбарын хамт
o Хүндэт донорын үнэмлэх хуулбарын хамт
Гэр авахад нь дэмжлэг үзүүлж нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно
-Үерт автаж гэргүй болсон айлд улсаас үзүүлэх дэмжлэг туслалцаа бий юу?
-Гэнэтийн аюул ослын улмаас гэр оронгүй болсон өрхөд гэр авахад нь дэмжлэг үзүүлж нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно.
Нэг удаагийн мөнгөн тусламжинд хамрагдахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Өрхийн тэргүүний иргэний үнэмлэхний нотариатаар баталгаажуулсан хуулбар
o Гэнэтийн аюул ослын улмаас гэр оронгүй болсныг тодорхойлсон мэргэжлийн байгууллагын акт
o Сум хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Гэнэтийн аюул ослын улмаас гэр оронгүй болсон өрхийн гишүүдийн ам бүлийн байдлын талаарх сум, хорооны засаг даргын нарийвчилсан тодорхойлолт
Эрхийн бичгийн үнийн 50 хувийг жилд нэг удаа олгоно
-Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд хүүхдийн зусланд амрахад үзүүлэх хөнгөлөлт гэж байх уу?
Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд хүүхдийн зусланд амарвал эрхийн бичгийн үнийн 50 хувийг жилд нэг удаа олгоно.
Хүүхдийн зуслангийн үнийн хөнгөлөлтөнд жилд нэг удаа хамрагдахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Өргөдөл, сум хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Хүүхдийн төрсний гэрчилгээ хуулбарын хамт
o Аймаг дүүргийн мэргэжлийн эмнэлгийн эмч нарын хяналтын комиссын шийдвэр
o Эрхийн бичгийн үнэ төлсөн тухай санхүүгийн баримт эсхүл нэхэмжлэл
Гэрлэлтээ цуцлуулсан гэрчилгээ авахын тулд?-Нөхөр эсвэл эхнэрэээсээ салаад тусдаа олон жил амьдарч байгаа ч салалтыг батлах ямар нэг бичиг баримтгүй хүмүүс олон байдаг. Тэгвэл тэд хаана хандах вэ?
-Хэрэв шүүхийн журмаар гэрлэлтээ цуцлуулсан бол шүүхийн шийдвэр, гэрлэлтийн гэрчилгээ, эхнэр нөхрийн хамтарсан буюу тус тусдаа гаргасан өргөдөл, иргэний үнэмлэх байна. Харин захиргааны журмаар гэрлэлтээ цуцлуулсан бол эхнэр, нөхрийн хамтарсан буюу тус тусдаа гаргасан нотариатаар баталгаажуулсан өргөдөл, /эд хөрөнгийн ямар нэг маргаан байхгүй, ямар нэг дарамт шахалтгүй, биеийн эрүүл мэндийн байдал хэвийн гэдгийг өргөдөлдөө нотолсон байна/ гэрлэлтийн гэрчилгээ, 18-аас доош насны хүүхэдгүй, тухайн оршин суугаа газрынхаа баг, хорооны Засаг даргын тодорхойлолт бүрдүүлнэ. Эдгээр материалыг бүрдүүлээд шүүхийн шийдвэр хүчин төгөлдөр болсноос хойш 10 хоногийн дотор харьяа дүүргийнхээ Засаг даргын тамгын газрын иргэний бүртгэл хариуцсан ажилтанд бүртгүүлж, гэрлэлт цуцалсан тухай гэрчилгээ авна.
Жолооны үнэмлэх ажлын тав хоногт гарна-Жолооны үнэмлэхээ хаяж гээгдүүлсэн бол хаана хэдэн төгрөг тушаач, хэдийн хугацаанд дахин үнэмлэхтэй болох вэ?
-Тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхийн үнэмлэх үрэгдүүлсэн тохиолдолд зохих лавлагаа, иргэний бичиг баримтыг үндэслэн шалгалтгүйгээр нөхөн олгодог.
Үрэгдүүлсэн жолооны үнэмлэх дахин авахад иргэд жолооны үнэмлэхээ гээсэн тохиолдолд иргэний үнэмлэх, өнгөт зураг хоёр хувь /3x4/, үнэмлэхний үнэ 12500 төгрөгийг банкинд тушаана. /Хүлээн авагч банк: Төв төрийн сан, Хүлээн авагч байгууллага: Замын цагдаагийн газар, дансны дугаар 900012408/. Жолооны үнэмлэхээ хүчингүй болгосон болгож зарлуулна. Зарлуулахад 2500 төгрөг банканд тушаана. Үнэмлэхний үнэ, хүчингүй болгож залруулсан баримтаа Замын цагдаагийн газрын Мэргэжил хяналтын тасгийн үйлчилгээний заалны 03 дугаар цонронд авчирна. Таны үнэмлэх ажлын тав хоногт гарна.
Ээлжийн амралтыг жил бүр биеэр эдэлнэ-Ээлжийн амралтыг хэдэн жил ажилласан хүн эдэлдэг вэ?
-Монгол Улсын хөдөлмөрийн хуульд зааснаар ажилтан ээлжийн амралтыг жил бүр биеэр эдэлнэ. Та зайлшгүй шаардлагаар ээлжийн амралтаа биеэр эдэлж чадаагүй тохиолдолд мөнгөн урамшуулал авч болно. Мөнгөн урамшуулал авах журмыг хамтын гэрээгээр , хамтын гэрээгүй бол ажил олгогч ажилтан хоёр тохиролцсоны үндсэн дээр ажил олгогчийн шийдвэрээр зохицуулна. Жил бүр биеэр эдэлж байгаа ээлжийн амралтын өдрийн хугацаа ажын 15 өдөр байна. Мөн ажилтан өөрийн хүсэлтээр тухайн жилийн ээлжийн амралтаа тэр жилдээ багтаан хэсэгчлэн эдэлж болно. Ажилтаны ажилласан жилээр болон ажиллаж байгаа хөдөлмөрийн нөхцлийг харгалзан үндсэн амралт дээр нь нэмэгдэл амралт олгоно.
Үндэсний татварын албаны вэб хуудаснаас харж болно-Орлогыг нь тухай бүр тодорхойлох боломжгүй ажил, үйлчилгээ хувиараа эрхлэгч иргэний орлогын албан татварын тухай хуулийг хаанаас харж болох вэ?
-Уг хууль нь “Төрийн мэдээлэл” сэтгүүлийн 2001 оны №48-д, татварын эрх зүйн баримт бичгийн эмхтгэлүүд номонд, “Монгол Улсын татварын хуулийн эмхтгэл Улаанбаатар хот 2009 он” номонд хэвлэгдсэн. Мөн Үндэсний татварын албаны вэб хуудас http:/ /www.mta.mn/ цахим хуудаснаас үзэж танилцах боломжтой.
Нас барсан хүмүүсийн гэр бүлд орон сууц, мөнгөн тусламж олгохгүй-Хоёр дайнд оролцсон ахмад дайчдын ар гэрт тусламж үзүүлэх үү?
-Тийм зүйл байхгүй. 2008 оны зургаадугаар сарын 6-нд Ерөнхийлөгчийн 170 дугаар зарлиг гарч хоёр дайнд оролцсон, амьд байгаа ахмад дайчдад орон сууц эсвэл түүнтэй дүйцэх хэмжээний мөнгийг олгоно гэсэн. Үүний дагуу 2009 оны долдугаар сарын 14-нд Засгийн газрын 212 дугаар тогтоол гарч “Хоёр дайнд оролцсон ахмад дайчин болон тэдний гэр бүлд орон сууц олгоно” гэсэн гурван сайдын хамтарсан тушаал гарсан. Энэ тушаал гарахаас өмнө нас барсан хүмүүсийн гэр бүлд орон сууц , мөнгөн тусламж олгохгүй.
Бүтэн өнчин хүүхдийг гэр бүлдээ асрамжилж байгаа иргэнд нэг удаа мөнгөн тэтгэмж олгоно-Бүтэн өнчин хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг асран хамгаалдаг бол төрийн зүгээс үзүүлэх нийгмийн халамжын үйлчилгээ байх уу?
-Бүтэн өнчин хүүхдийг гэр бүлдээ асрамжилж байгаа иргэнд нэг удаа мөнгөн тэтгэмж олгоно.
Бүтэн өнчин хүүхдийг үрчлэн авсан болон асран хамгаалж, харгалзан дэмжиж байгаа иргэнд олгох тэтгэмжийг тогтоолгоход бүрдүүлэх баримт бичиг:
o Тэтгэмжинд хамрагдахыг хүссэн өргөдөл, 2 хувь зураг
o Асрагчын иргэний үнэмлэх хуулбарын хамт
o Хүүхдийн эцэг эхийн нас барсны гарчилгээ
o Үрчлэн авсан болоны асран хамгаалж харгалзан дэмжиж байгаа тухай сум, хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Хүүхдийн төрсний гэрчилгээ хуулбарын хамт
18 нас хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон 18-24 насны иргэнд орон гэртэй болоход нь дэмжлэг үзүүлнэ
-Насанд хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон хүнд насанд хүрснийх нь дараа үзүүлэх хөнгөлөлт үйлчилгээ гэж бий юу
-18 нас хүрээгүй байхдаа бүтэн өнчин болсон 18-24 насны иргэнд орон гэртэй болоход нь дэмжлэг үзүүлж нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно.
Энэ тусламжинд хамрагдахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Иргэний үнэмлэхний баталгаажуулсан хуулбар,
o Эцэг, эхийн нас барсны гэрчилгээ үрэгдүүлсэн бол архивын лавлагаа, сураггүй алга болсон бол шүүхийн шийдвэр
o Бүтэн өнчинг тодорхойлсон сум, хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Тусламжинд хамрагдахыг хүссэн өргөдөл
Орон сууц, түлээ нүүрсний хөнгөлөлт авна-Асран хамгаалах хүнгүй өндөр настанд тэтгэврээс өөр үзүүлэх халамжын үйлчилгээ бий юу?
-Тэжээн тэтгэх хүүхэдгүй, эсхүл хууль ёсны тэжээн тэтгэгч нь дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх боломжгүй нь тогтоогдсон ахмад настанд болон хүндэт донор ахмад настанд орон сууцны хөлс төлөхөд хэрэв нийтийн халаалтгүй сууц, гэрт амьдардаг бол түлш худалдан авахад нь жилд нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно.
Орон сууц, түлээ нүүрсний хөнгөлөлт авахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Өргөдөл
o Сум хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Хөнгөлөлтөд хамруулах эсэх тухай сум, хорооны ахмадын байгууллагын санал
o Иргэний үнэмлэх хуулбарын хамт
o Хүндэт донорын үнэмлэх хуулбарын хамт
Гэр авахад нь дэмжлэг үзүүлж нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно-Үерт автаж гэргүй болсон айлд улсаас үзүүлэх дэмжлэг туслалцаа бий юу?
-Гэнэтийн аюул ослын улмаас гэр оронгүй болсон өрхөд гэр авахад нь дэмжлэг үзүүлж нэг удаа мөнгөн тусламж олгоно.
Нэг удаагийн мөнгөн тусламжинд хамрагдахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Өрхийн тэргүүний иргэний үнэмлэхний нотариатаар баталгаажуулсан хуулбар
o Гэнэтийн аюул ослын улмаас гэр оронгүй болсныг тодорхойлсон мэргэжлийн байгууллагын акт
o Сум хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Гэнэтийн аюул ослын улмаас гэр оронгүй болсон өрхийн гишүүдийн ам бүлийн байдлын талаарх сум, хорооны засаг даргын нарийвчилсан тодорхойлолт
Эрхийн бичгийн үнийн 50 хувийг жилд нэг удаа олгоно-Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд хүүхдийн зусланд амрахад үзүүлэх хөнгөлөлт гэж байх уу?
Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхэд хүүхдийн зусланд амарвал эрхийн бичгийн үнийн 50 хувийг жилд нэг удаа олгоно.
Хүүхдийн зуслангийн үнийн хөнгөлөлтөнд жилд нэг удаа хамрагдахад бүрдүүлэх бичиг баримт:
o Өргөдөл, сум хорооны засаг даргын тодорхойлолт
o Хүүхдийн төрсний гэрчилгээ хуулбарын хамт
o Аймаг дүүргийн мэргэжлийн эмнэлгийн эмч нарын хяналтын комиссын шийдвэр
o Эрхийн бичгийн үнэ төлсөн тухай санхүүгийн баримт эсхүл нэхэмжлэл




















































Сэтгэгдэл (1)