
-Ж.Солонгыг шалгуулах асуудал юу болсон бэ?
Ж.Солонгыг АТГ-т шалгуулах хүсэлт гаргасан боловч АТГ-аас гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэх шалтгаанаар Нийслэлийн Прокурорт шилжүүлсэн. Нийслэлийн Прокуророос мөн АТГ-ын шийдвэрийг зөв гэж дүгнээд энэ хэргийг шалгахгүй гэсэн. Тиймээс Төрийн өндөрлөгүүд болоод Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжин, Монгол Улсын ерөнхий прокурор Д.Дорлигжав, ТӨХ-ын дарга Д.Цогтбаатар нарт ил захидал, албан бичиг илгээсэн. Ингээд эдгээр хүмүүсээс дахин шалгана гэсэн хариуг өгсөн. Гэвч Нийслэлийн прокурор болоод ЦЕГ-т шалгахгүй байгаа. Тэд АТГ-аас хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэж үзсэн учир шалгахгүй гэдгийг хэлсэн.
-Төрийн өндөрлөгүүдээс хариу илгээсэн үү?
-Хэнээс нь ч хариу байхгүй байна.
-Яагаад хэргийн бүрэлдэхүүнгүй гэж үзээд байгаа юм бол?
-Шударга шүүх байхгүй байна. Шүүх бол хамаатан садны л тогтолцоо болж. Жирийн нэг хүн өөрийн гомдол саналаа хэлээд шүүхдээд ялаад гарч байсан удаа тун цөөхөн. Дандаа л хөрөнгө мөнгө, хэргэм зэрэгтэй хүний талд хэрэг шийдэгддэг. Шүүхийнхний “ам нь үнэн, ажил нь хуйвалдаан” л байна. Ж.Солонго “та нар хэчнээн яваад ч надаас юм олж долоохгүй. Хэн ч намайг дийлж чадахгүй” гэж бидэнд хэлж байсан. Энэ бол цаанаа ар талтай, өмгөөлж хамгаалах хүнтэй хүний л хэлэх үг. Захирал Ж.Солонго нь кино урлагийн төлөө юу ч хийгээгүй. Тэр ч байтугай энэ салбарт зориулсан мөнгөнөөс багагүй завшдаг болох нь илэрч байсан. Япон улсад болсон кино өдөрлөгийн үеэр Монголоос оролцсон 10 киноны 69400 ам.долларыг өөрийн дансанд хийсэн байсан нь хүртэл илэрч байсан. Гэвч энэ хэргийг хэрэгсэхгүй болгож хааж байсныг та бүхэн санаж байгаа байх. Ер нь Ж.Солонго нь хуулийн байгууллагад дийлддэггүй хүн.
-ССАЖЯ-нд хандаж үзсэн үү?
-Шалгаад өгөөч гэж олон удаа хэлсэн. Шалгаж өгөхгүй өдий хүрсэн. Ц.Оюунгэрэл сайд өмөөрөх тийшээгээ ярьж байна лээ. Надад их тус болсон хүн дээ гэж ярьж байна гэсэн.
-Ж.Солонгын тухайд кино найруулагч биш гэсэн үү?
-Дээхийн үед наймаа хийдэг байсан. Гэтэл Монголын төр ийм хүнд кино үйлдвэрийг өгсөний гайгаар наймааны “Монгол кино” нэгтгэл уналтанд ороод байна. Ж.Солонгыг би бол кино судлаач гэж мэддэгээс кино найруулагч гэж мэдэхгүй. Түүнд хийсэн кино ч гэж байхгүй. Дандаа хүнээр хийлгэдэг.
-"Монгол кино" нэгтгэлд тулгамдаж байгаа зарим нэг асуудлаас дурдаач?
-"Монгол кино" нэгтгэл жилдээ 40,50 нэр төрлийн 200-гаад бүлэг баримт кино, 24 кино мэдээ гэж хийдэг байсан. Тэр нь явсаар байгаад сард 12 мэдээ хийдэг болсон. Энэ мэдээ маань улс оронд болж буй чухал үйл явдлыг авч хадгалдаг. Гэтэл сүүлийн жил хийж байгаа кино мэдээ бол үнэхээр улс орны хөгжил, түүхийг бичиж чадахгүй болсон. Нэг мэдээ бол 10 минут буюу 300 метр байдаг. Гэтэл 300 метр зүйл улсад хүлээлгэж өгөх ёстой байтал хоёр мэдээ л хийдэг болсон. Ингэж стандартыг байхгүй болгосон хэрнээ улсаас жилд 120 сая төгрөг авдаг. Нэг мэдээ хийхэд 10 сая төгрөг зарцуулж байгаа хэрэг. Хөдөө гадаа явахаа ч больж нийслэлд болж байгаа аар саархан үйл явдлаар аргацааж байгаа. 2010, 2011 онд Соёлын яам, Урлагийн ажилтны холбооны кино нийгэмлэг, МУ-ын түүхийн хүрээлэнгээс энэ кино бүтээлүүдийг үзэж ямар болж байгаа талаар дээшээ мэдээлэл өгч байсан. Гэвч одоо энэ бүхэн байхгүй болсон. Саяхан Ц.Оюунгэрэл сайдтай уулзахад энэ бүх дутагдлыг хэлсэн. Гэвч одоо хүртэл яам тодорхой арга хэмжээ аваагүй. Сайд маань одоо "Батаар"-тай хөөцөлдөж байгаад аваад ирлээ. Одоо бол жаахан соёл урлагруугаа ормоор байх юм. Ер нь өнөөдөр "Монголд худалч хулгайч нь хойморт гарчихсан үнэнч шударга нь үүдэнд оччихсон" цаг болсон юм уу даа. Уг нь Ардчилал ингэж эхлээгүй шүү дээ.
-Одоогоор та бүхнээс юу шаардаж байгаа вэ?
-Нэгдүгээрт харьяаллыг өөрчилж ТӨХ-нд биш Соёлын яаманд өгөөч. Хоёрдугаарт, хүүхдийн кино студи болоод баримт кино студийг тусад нь бий болгож өгөөч ээ. Дөрөвдүгээрт, "Монгол кино" нэгтгэлийн даргыг сонгохдоо кино урлагийн зөвлөл, ахмадуудын саналыг хүлээж аваачээ гэсэн асуудлуудыг өргөн барьсан байгаа. Үүнийг дариухан шийдэж өгөөч ээ.
Ерөнхийлөгч, Их хурал маань ч солигдож байна. Гэтэл нэг дарга л 16 жил яг тэр албаа хашаад байдаг. Монгол кино өөдөлсөн ч юм алга. Муухан компанийн жорлон шиг л юм байж байна. Монгол Улсын засгийн газрын тогтоол гараад Кино урлагийн дээд сургуулийг СУИС-д нэгтэг гэсэн. Гэтэл энэ хооронд Ж.Солонго ТӨХ-оогоор гүйж байгаад КУДС-ийн 49 хувийг хувьчлаад авсан байж байгаа. Энэ ямар учиртай юм бол. Үүнийг шийдэж өгөөч гэж удирдлагуудаас хүсч байна.
-49, 51-ээр хувьчилчихсан гэсэн шүү дээ. Тэгвэл өмнө нь статус нь ямар байсан бэ?
-Өмнө нь улсын сургууль байсан. Төрийн мэдлийн КУДС байсан. Гэтэл 49 хувь нь Ж.Солонгын мэдэлд очсон. Уг нь 2011 оны нэгдүгээр сарын 29-ний өдөр Засгийн газрын 13 дугаар тогтоол гараад сургуулиудыг нэгтгэж эхэлсэн. Соёлын дээд сургууль, ДУДС, КУДС, РТДС-ийг СУИС-д нэгтэх гээд тогтоол гаргасан. Нэгтгэх хугацааг долдугаар сарын 1-нээс эхэлнэ гэсэн ч зургаадугаар сарын 10 гэхэд Ж.Солонго ТӨХ-оос шийдвэр гаргуулж 49 хувийг хувьчлаад авсан. Засгийн газар нь тогтоол гаргачихаад байхад ингэсэн нь ТӨХ дүрэм зөрчсөн явдал байсан. ТӨХ-нд тухайн үед Сугар, ТӨХ-ны удирдах зөвлөлд эхнэр нь байсан байгаа юм.
-Ж.Солонгын зүгээс ажилчидаа дарамталдаг гэлээ. Ямар дарамтыг үзүүлдэг юм бол?
-Байнга дарамталдаг. Цалин мөнгийг нь өгдөггүй. Айлгаж сүрдүүлдэг. Тэгээд өөрийнх үгээр явах хүмүүсээр багаа бүрдүүлдэг. Жинхэнэ сургууль төгссөн залуу уран бүтээлч, бидний мэтийн уран бүтээлчдээс зугтаж байдаг.
-Ж.Солонгын эхнэр ЗГХЭГ-ын орлогч дарга хийж байсан байх аа?
-Ж.Солонгын эхнэр ЗГХЭГ-ын орлогч дарга байж байгаад албан тушаалаасаа огцорсон байгаа. Гэвч заргалдаж байгаа хэдхэн хоногийн өмнө ажилдаа эргэж орсон гэж хэвлэлд ярилцлага өгсөн байсан. Мөн ТӨХ-ний удирдах зөвлөлийн гишүүнээр ажилладаг. Түүнчлэн Сэр-од гэж ТӨХ-ий хяналт шалгах газрын дарга байдаг. Тэрний эхнэр “Монгол кино” нэгтгэлийн санхүүгийн нягтлан. Цаашлаад шүүхийн Ерөхий зөвлөлийн дарга хүргэн нь. Ийм л садан төрлүүдийн сүлжээнээс болж энэ хэрэг шийдэгдэхгүй байна.
Д.Ундрах /24tsag.mn/
Сэтгэгдэл (10)