
10-р сарын 23-ны өдрийг дэлхий даяар “0-5 насны хүүхдийн эсэн мэнд амьдрах, аюул эрсдэлгүй орчинд өсч бойжих эрхийн өдөр” болгон тэмдэглэж байна. Энэ өдөр нийт 67 улс оронд 50,000 гаруй хүүхэд, өсвөр үеийнхэн 0-5 насны хүүхдийн эсэн мэнд амьдрах эрхийн төлөөх үйл ажиллагаанд биечлэн оролцож, хүүхдийн төлөө хүчин чармайлтаа нэмэгдүүлэхийг шийдвэр гаргагч, үүрэг хүлээгчдэд уриалах юм.
Монголын хүүхдүүд ч мөн энэ өдөрт дуу хоолойгоо нэгтгэж байна. Тэд энэ өдрийг тохиолдуулан бага балчир дүү нарынхаа эсэн мэнд амьдрахад тулгамдаж байгаа хамгийн хүнд асуудлуудыг, тэр дундаа хүүхдийн ахуйн осол гэмтлийн асуудлыг хөндөн тавьж хэлэлцүүлэг хийж, “Урьдчилан сэргийлж болох шалтгаанаар хүүхэд гэмтэх, эндэх ёсгүй” баримтат кино бүтээхэд оролцлоо.
Урьдчилан сэргийлж болох шалтгаанаар эндэж байгаа хүүхдийн тоо дэлхийн хэмжээнд 1990 онд 12 сая байсан бол 2012 онд 6.6 сая болон буурчээ. Хэдий тийм боловч Мянганы хөгжлийн зорилтоор 2015 он гэхэд 0-5 насны хүүхдийн урьдчилан сэргийлж болох эндэгдлийг гуравны хоёроор бууруулах шаардлагатай байна.
Улс орны Засгийн газрууд хүүхдийн төлөө зориулах төсөв, хөрөнгөө нэмэгдүүлж, ялгаатай орлоготой амьдралын чанар нь өөр өөр орчинд амьдарч буй бүх хүүхдийг эсэн мэнд амьдрах тэгш боломжоор хангах ёстой гэж Хүүхдийг Ивээх Сан үзэж байгаа юм. Монгол Улсад нялхсын эндэгдэл өрхийн байршлаар авч үзэхэд нийслэлээс алслагдах тутам хүүхдийн эндэгдлийн түвшин улам бүр нэмэгдэж байна. Тухайлбал, нялхсын эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөд нийслэлд 18, аймгийн төвд 31, сумын төвд 37 байхад хөдөөд 54 ногдож байна. Үүний нэгэн адил 5 хүртэлх насны хүүхдийн эндэгдэл 1000 амьд төрөлтөд нийслэлд 21, аймгийн төвд 38, сумын төвд 46 байхад хөдөөд 72 ногдож байна.
0-5 насны хүүхдүүдийн амьдралд тохиолддог харамсалтай явдлын нэлээд хувийг ахужйн хүрэний осол, гэмтэл, түлэгдэл эзэлсээр байна. Гэмтэж бэртсэн хүүхдүүдийн 60 гаруй хувь нь гэртээ осол, гэмтэлд өртдөг байна. Цэцэрлэг хүрэлцээгүйн улмаас 5 хүртэлх насны нийт хүүхдийн 23.4 хувь нь гэртээ үлддэг төдийгүй 10 хүртэлх насны хүүхэд дүү нараа харах нь элбэг байна.