Зүүний үзүүр дээр тогтох ширхэг арвайн дайдад хүмүн биеийг олж мэндлэх нь их хувь ерөөл. Харин тэрхүү эрхэм хувь заяа хуй салхи мэт эргэж гэнэтийн харанхуй ангалд хормын төдий агшинд эргүүлэн аваачдаг нь “үхэл”. Үүнд жам ёсны, зуурдын, өвчний улмаас гэх олон янзын угтварууд бий. Өглөөхөн үрээ үнсэж, эхнэрээ хайрын харцаар шагнаад, гарынх нь цайг ууж, дүрэмт хувцасаа өмсөн, үүрэгт ажилдаа яаран гарсан цагдаагийн залуухан алба хаагч үдэш нь гэртээ эргэн ирсэнгүй, маргааш, бас нөгөөдөр ч тэр.. хэзээ ч эргэн ирэхгүйгээр эх дэлхийгээс оджээ...Энэ бол тангараг өргөсөн албандаа үнэнчээр зүтгэж, гэмт хэрэгтний халуун мөрөөр ороод, буруу санаатны хүйтэн зэвсэгт өртсөн, эсвэл иргэдийн амар амгаланг сахиулахаар цаг хугацаатай өрсөн давхиж яваад авто осолд орсон, амьдралыхаа эцсийн мөчийг хүртэл албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь үрэгдсэн цагдаагийн алба хаагчид.
Цагдаагийн байгууллагын түүхэнд Монгол улсын эрх чөлөө, тусгаар тогтнолыг хамгаалах, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, хэв журам хамгаалах, иргэдийн амгалан байдлыг хангах, монгол төрийн тусгай албанд андгай тангараг өргөн хүчин зүтгэхэд амь нас, эр зориг, тэсвэр хатуужил, хүч хөдөлмөр, сэтгэл зүтгэлээ зориулж яваад амь насаа алдсан 56 алба хаагч байдаг.
Энэ олон алба хаагчийн цаана цээжиндээ насан туршийн гашуун гуниг тээсэн аав, хүүгээ цагдаа болгосныхоо төлөөх харамслын нулимс нь хатаагүй байгаа ээж, халгиж бялхсан аз жаргал нь харанхуйд царцчихсан гэргий, аавынхаа хүслийг гүйцээж цагдаад зүтгэнэ дээ гэж гараа тас атган зогсох гуниг шингэсэн нүдтэй үрсүүд гээд тоочоод байвал барагдахгүй.
Анх 2003 онд Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын “Хүндэтгэлийн өдөр бий болгох тухай” 505, 2008 онд “Цагдаа, дотоодын цэргийн гавъяат үйлстнүүдийг дурсаж хүндэтгэх ажлын чиглэл батлах тухай” 628 дугаар тушаалуудын дагуу албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчдыг эргэн дурсаж, хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээг жил бүрийн 12 дугаар сарын 10-ны өдөр зохион байгуулахаар уламжлал болон тогтжээ.
Энэ удаад хүндэтгэлийн өдөрлөгийг маргааш 15.00 цагт Цагдаа-олон нийтийн сургалт, соёлын төвд /БЗД-ийн цагдаагийн 2 дугаар хэлтсийн байр/ “БИД МАРТАХГҮЙ” нэрийн дор Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний байгууллага, нэгжүүдийн алба хаагчдыг хамруулан, алба хаагчдын ар гэрийн төлөөлөл, хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудыг оролцуулан зохион байгуулж, тэмдэглэн өнгөрүүлнэ.
Хүндэтгэлийн өдөрлөгт Цагдаагийн байгууллагын удирдлага, үүргээ гүйцэтгэж яваад амь эрсэдсэн алба хаагчийн ар гэрийн төлөөлөл, хамт ажиллаж байсан алба хаагчид, ахмадууд оролцох юм.
Энэ үеэр албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь эрсэдсэн мөнх дурсагдах гавьяат үйлстнүүдээ хүндэтгэн дурсаж, тэдний ар гэрийн төлөөллийг хүлээн авч, цагдаагийн Сүлд чуулгын уран бүтээлчдийн тоглолтоос сонирхуулна.
Үүнд нэгэн тодруулгыг дурдахад одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад амь насаа алдсан цагдаагийн алба хаагчийн ар гэрт нь ажилласан жилээс нь хамааран 5-10 сая төгрөгний тэтгэмж олгодог.
Харин Цагдаагийн албаны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга шинэ он гарахтай зэрэгцэн хэрэгжиж эхэлнэ. Уг хуулинд албан үүргээ гүйцэтгэж яваа алба хаагчдад үзүүлэх нөхөн олговрын хэмжээг нэмэгдүүлж, үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан тохиолдолд тухайн алба хаагчийн гэр бүлийн нэг гишүүнд түүний сүүлд авч байсан нэг сарын үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмжийг 10 жилийн туршид сар тутам олгоно гэж хуульчилжээ. Энэ нь албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь үрэгдсэн алба хаагчдын ар гэрийнхэний сэтгэлийн шархыг бага боловч нимгэлэх болов уу.
Цагдаагийн байгууллагын түүхэнд Монгол улсын эрх чөлөө, тусгаар тогтнолыг хамгаалах, гэмт хэрэгтэй тэмцэх, хэв журам хамгаалах, иргэдийн амгалан байдлыг хангах, монгол төрийн тусгай албанд андгай тангараг өргөн хүчин зүтгэхэд амь нас, эр зориг, тэсвэр хатуужил, хүч хөдөлмөр, сэтгэл зүтгэлээ зориулж яваад амь насаа алдсан 56 алба хаагч байдаг.
Энэ олон алба хаагчийн цаана цээжиндээ насан туршийн гашуун гуниг тээсэн аав, хүүгээ цагдаа болгосныхоо төлөөх харамслын нулимс нь хатаагүй байгаа ээж, халгиж бялхсан аз жаргал нь харанхуйд царцчихсан гэргий, аавынхаа хүслийг гүйцээж цагдаад зүтгэнэ дээ гэж гараа тас атган зогсох гуниг шингэсэн нүдтэй үрсүүд гээд тоочоод байвал барагдахгүй.
Анх 2003 онд Цагдаагийн ерөнхий газрын даргын “Хүндэтгэлийн өдөр бий болгох тухай” 505, 2008 онд “Цагдаа, дотоодын цэргийн гавъяат үйлстнүүдийг дурсаж хүндэтгэх ажлын чиглэл батлах тухай” 628 дугаар тушаалуудын дагуу албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан алба хаагчдыг эргэн дурсаж, хүндэтгэл үзүүлэх арга хэмжээг жил бүрийн 12 дугаар сарын 10-ны өдөр зохион байгуулахаар уламжлал болон тогтжээ.
Энэ удаад хүндэтгэлийн өдөрлөгийг маргааш 15.00 цагт Цагдаа-олон нийтийн сургалт, соёлын төвд /БЗД-ийн цагдаагийн 2 дугаар хэлтсийн байр/ “БИД МАРТАХГҮЙ” нэрийн дор Улаанбаатар цагдаагийн хүрээний байгууллага, нэгжүүдийн алба хаагчдыг хамруулан, алба хаагчдын ар гэрийн төлөөлөл, хэвлэл мэдээллийн байгууллагуудыг оролцуулан зохион байгуулж, тэмдэглэн өнгөрүүлнэ.
Хүндэтгэлийн өдөрлөгт Цагдаагийн байгууллагын удирдлага, үүргээ гүйцэтгэж яваад амь эрсэдсэн алба хаагчийн ар гэрийн төлөөлөл, хамт ажиллаж байсан алба хаагчид, ахмадууд оролцох юм.
Энэ үеэр албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь эрсэдсэн мөнх дурсагдах гавьяат үйлстнүүдээ хүндэтгэн дурсаж, тэдний ар гэрийн төлөөллийг хүлээн авч, цагдаагийн Сүлд чуулгын уран бүтээлчдийн тоглолтоос сонирхуулна.
Үүнд нэгэн тодруулгыг дурдахад одоо хүчин төгөлдөр мөрдөгдөж байгаа хуулиар албан үүргээ гүйцэтгэж байгаад амь насаа алдсан цагдаагийн алба хаагчийн ар гэрт нь ажилласан жилээс нь хамааран 5-10 сая төгрөгний тэтгэмж олгодог.
Харин Цагдаагийн албаны тухай хуулийн шинэчилсэн найруулга шинэ он гарахтай зэрэгцэн хэрэгжиж эхэлнэ. Уг хуулинд албан үүргээ гүйцэтгэж яваа алба хаагчдад үзүүлэх нөхөн олговрын хэмжээг нэмэгдүүлж, үүргээ гүйцэтгэж яваад амь насаа алдсан тохиолдолд тухайн алба хаагчийн гэр бүлийн нэг гишүүнд түүний сүүлд авч байсан нэг сарын үндсэн цалинтай тэнцэх хэмжээний тэтгэмжийг 10 жилийн туршид сар тутам олгоно гэж хуульчилжээ. Энэ нь албан үүргээ гүйцэтгэж яваад амь үрэгдсэн алба хаагчдын ар гэрийнхэний сэтгэлийн шархыг бага боловч нимгэлэх болов уу.
Д.Ундрах /24tsag.mn/
