УИХ-ын гишүүн Т.Аюурсайхан Монгол төгрөгийн ханш суларч, валют, долларын ханш чангарч өсч байгаагаас иргэдийн худалдан авах чадвар муудаж байгаад Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан буруутай гэв. Тэрбээр энэ талаар мэдэгдэл хийлээ.
Гишүүн ярихдаа, “Сүүлийн үед долларын ханшны эсрэг төгрөгийн хаш суларч байгаад дуугарч байгаа хүн алга болсон. 2018 оны 10 дугаар сарын 16-ны байдлаар Америк нэг доллар 2564 төгрөгтэй тэнцэж байна. Монгол банкнаас үүнийг он гарсаар төгрөгийн ханш америк доллартой харьцуулахад 5.6 хувиар унасан хэмээн тайлбарлаж байна. Энэ хэвийн үзэгдэл, энд ямар нэгэн асуудал байхгүй хэмээн тайлбарлаж байна. Ингэхдээ тэд Аргентин, Турк зэрэг орнуудтай Монгол улсын эдийн засгийг харьцуулсан. Туркийн нөхцөл байдлыг Монгол улстай харьцуулж өөрсдийгөө өмгөөлж, хамгаалж байгаад эрс буруутгаж байна. Аргентины нөхцөл байдал эдийн засгийн гүн хямралтай байгаа. Он гарсаар Аргентины песо америк доллартой харьцуулахад 100 хувь суларсан, гадаад өр нь 254 тэрбум ам.доллар, үүн дээр нэмээд ОУВС-ын хөнгөлөлттэй хөтөлбөрт хамрагдаж 50 тэрбум ам.долларыг нэмж авснаар 300 тэрбум ам.доллар давж байна. Үнээс гадна инфляцтай, валютын гадагшлалт өндөр урсгалтай, төлбөрийн тэнцлийн их хэмжээний алдагдалтай байгаа. Хоёрдугаарт, Турк лирийн ханш он гарснаар унасан, гадаад өр нь 467 тэрбум ам.доллар байна. Үүнээс гадна Турк улс Сирийн нутаг дэвсгэр дээр дайны үйл ажиллагаа явуулж буй. Бүс нутгийн тогтворгүй байдалтай, Сирийн 3.6 сая дүрвэгсдийг улс орондоо тэжээн тэтгэж, нийгмийн асуудлыг нь шийдэхэд 30 орчим тэрбум ам.долларыг зарцуулж байгаа. Ийм нөхцөл байдалтай улс орнуудтай Монгол улсыг харьцуулж, мэдэгдэл хийж болохгүй” гэв.
Мөн тэрбээр, “Төв банкны тухай хууль 2018 оны нэгдүгээр сарын 12-нд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан. Энэ үеэр Монголбанкныхан ханшийн асуудлыг хариуцахгүй байдлаар оруулж ирсэн. Өөрөөр хэлбэл зөвхөн үнийхээ асуудлыг хариуцна, имфляцийг хариуцна харин ханшийг хариуцахгүй гэдэг байдлаар тэр хуулиа зүтгүүлж лоби үйл ажиллагаа хийсэн. Үүнээс үүдэж өнөөдөр ханшны асуудлыг хэн ч хариуцахгүй, хариуцлага хүлээхгүй, засч залруулах үйл ажиллагаа явуулахгүй ийм нөхцөл байдалтай байна.
Монгол улс импортлогч орон. Үүний үр дүнд аж ахуй эрхлэгч, хэрэглэгч, иргэд хохирол амсдаг учраас би Монголбанкийг үнийн ханш, имфляцийг хариуцдаг болгохоор зохицуулж, хуулийн нэмэлт өөрчлөлт хийлгэсэн. Үүний үр дүнд Төв банкны тухай хуулийн 4.1-д Монгол банкны үндсэн зорилго нь Үндэсний мөнгөн тэмдэгт, төгрөгийн тогтвортой байдлыг хангахад оршино гэж байгаа. Төгрөгийн тогтвортой байдлыг хангах гэдэг нь нэгдүгээрт, ханшны асуудал, иргэдийн худалдах авах чадвар хоёрдугаарт, үнийн асуудал, имфляцийг хариуцна гэсэн үг. Үндсэн зорилгынхоо хүрээнд Монголбанк үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Удахгүй мөнгөний бодолгын үндсэн чиглэлээ батлуулах гэж байна. Мөнгөний бодлого дэмжих чиглэл нь юунд чиглэгдэх ёстой вэ гэхээр Монгол төгрөгийн тогтвортой байдлыг хангах буюу төгрөгийн ханш, инфляц, бараа бүтээгдэхүүний үнийг тогтвортой байлгахад хангаж, бодлогоо батлуулах гэж байгаа. Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан 2016 оны долдугаар сарын 28-ны өдөр үүрэгт ажлаа хүлээж авсан. Тэр өдөр Монгол төгрөгийн америк доллартой харьцуулсан ханш 2043 байсан. Энэ хүн ажлаа авснаас хойш өнөөдрийг хүртэл 25.5 хувиар төгрөг суларсан байна. Гэвч тэрээр он гарсаар огцом сулралын үед багахан хэмжээгээр 5.6 хувиар суларлаа гэж байгаа. Гэтэл энэ хүн ажлаа авчхаад яаж ажиллаж байгаа нь энэ хүрээнд харагдаж байгаа. Миний хувьд 2016 оны 10 дугаар сарын 6-ны өдөр буюу Монголбанкны ерөнхийлөгч ажлаа авснаас гурван сарын дараа түүнд УИХ-ын гишүүний асуулгыг тавьсан. Энэ үеэр долларын ханш 2287 төгрөгтэй тэнцүү байсан. Өөрөөр хэлбэл түүнийг ажлаа авснаас хойш 12 хувиар Монгол төгрөг суларсан байхад нь би ажлын хариуцлага тооцно хэмээн сануулж тодорхой арга хэмжээ авахыг шаардаж байсан. Одоо түүнээс хойш Монгол төгрөг 25 хувиар суларсан байна. Тийм учраас би Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхны албан тушаалаас нь чөлөөлөх хариуцлага тооцох асуудлыг УИХ-д тавихаар болсноо албан ёсоор мэдэгдэж байна” хэмээн ярьсан юм.
Үүний дараа сэтгүүлчдийн асуусан асуултад хариулсан юм.
-19 гишүүний хэд нь Монгол банкны лоббид автсан юм бол?
-Хэд, хэдэн хүлээн авалтад нь би очоогүй учраас хэн нь очсон хэдэн гишүүн уригдсан талаарх мэдээлэл алга.
-2019 онд долларын ханшийг нэлээн өндөр үнээр төсөөлсөн байна. Н.Баярсайхан гэдэг хүнийг огцруулснаар долларын ханш буух уу?
-Ам долларын ханшийг тогтвортой барих боломжтой. Төсөв орлогоо давуулан биелүүлж байна. Төсөвт тодотгол хийж дахин хэрэггүй зүйлд давуулан хэрэглэдэг байсан бол одоо тэгэхээ больсон. Долларын ханшийг барих ажлыг огт хийхгүй байна. Тэгэхээр Н.Баяртсайхантай хариуцлагын асуудлыг ярих ёстой. Энэ хүн ажлаа чадна гэж авсан.
Р.Хишигжаргал
Сэтгэгдэл (8)