УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан өнгөрсөн мягмар гарагт болсон Эдийн засгийн байнгын хорооны хурлын үеэр Дарханы замд төмрийн хийц, үр тариа ачиж явсан олон улсын галт тэрэгний найман вагон онхолдсон хэргийг одоогийн дэд сайд, тухайн үеийн төмөр замын тээвэр, хөдөлгөөн хариуцсан орлогч байсан Л.Халтарын захиалгаар хийсэн гэж тэрбээр үзэж буйгаа хэлсэн билээ.
Тодруулбал тэрбээр “Зам тээврийн дэд сайд Л.Халтар гэж нөхөр хувийн компанийг дарамталдаг. УБТЗ-д байхдаа ч ийм л байсан. Зургадугаар сард найман вагон унагасан. Замын даргын үзлэг дөнгөж явсны маргааш унасан. Энийг санаатай унагасан. Би бол ерөнхийдөө хэн унагасныг мэдэж байгаа. Захиалгаар ийм зүйл хийсэн. Тухайн үедээ тагнуулд хэлээд шалгаагүй. Энэ ноцтой. Дараа нь Айраг суманд суудлын вагон унасан. Тухайн үед та хөдөлгөөн эрхэлсэн орлогч байсан. Дараа нь дэд сайд болсон. Одоо ингээд хувийн вагоныг дарамтлаад ОХУ-аас вагон оруулж ирж түрээсэлнэ гэж байна” хэмээсэн юм.
Б.Дэлгэрсайхан гишүүн яагаад ийн үзэв. Мөрөөрөө явж буй төмөр воныг санаатай унагааснаар Л.Халтарт ямар ач холбогдолтой вэ. Энэ талаар Б.Дэлгэрсайхан гишүүн хэвлэлд өгсөн ярилцлагадаа “УБТЗ” ХНН олон улсын төмөр замын байгууллагуудын гишүүнчлэлтэй тул олон улсын болон дотоодын тээврийг хийхдээ тогтоосон хугацаанд ачааг хүлээн авагчид нь хүргэж өгөх хатуу үүрэгтэй. Үүнийгээ биелүүлж чадахгүй мөнгөн хариуцлага хүлээдэг үүрэгтэй” хэмээн тэрээр ярьжээ. Мөн тэрбээр цааш нь “Гэтэл үнэн хэрэг дээрээ дотоодын, экспортын транзит ачаа төмөр замын өртөө зөрлөгүүд дээр олон хоногоор саатдаг болсон нь улмаар УБТЗ л хохирох үндсэн нөхцөл. Хэвийн явж байгаа ачааг дунд шатны мэргэжилтнүүд нь мөн л эрх мэдлээ ашиглан нэмэлт зардал гаргаж завсрын өртөөдөд сэлгээ хийж цувааг задлах, дунд нь ачаа сольж хийх мэтээр төмөр замаа эдийн засгийн хувьд хохироох байдлаар л ажилладаг болсон. За тэгээд үүнээс сонин тохиолдлууд ч гарна.
Ачааны вагоны асуудлыг хариуцсан албаны дарга нь вагоны үйлдвэрийн зүгээс өгсөн баталгаа, заавал мөрдөх улсын стандартыг үл хайхарч, юм л бол 7-8 жил явж буй ачааны вагоныг зогсоох, элдэв шалтаг хайх байдлаар сүүлийн зургаан жил ажиллаж байна. Гэтэл төмөр замын вагонууд 20-30 жилийн настай явж болоод л байна. Ийм увайгүй асуудлыг шийдэхдээ тэр дунд шатныхан бүр гаршиж “хөдөлгөөний аюулгүй байдал” гэдэг халхавчийг маш чадмаг ашигладаг. Одоо бүр энэ асуудлаар мэргэжээд салбарын яамны шинээр ирсэн сайд дарга нарыг ажлаа аваад учраа ч олоогүй байх үед нь хиймэл айдаст авахуулах, энэ худлаа үйлдлээ нуухын тулд бүр яамны нэрээр зохион комисс байгуулж дотор нь орж бусдыг шалгах, зогсоох оролдлого хийж эхлээд байна. Энэ төмөр замын “дунд шатны дарга нарын” аппетит улам нэмэгдэж төмөр замаас халиад салбарын яам уруу орж байгаагийн нэг жишээ юм даа” хэмээн ярьжээ.
Тэрбээр мөн Л.Халтарт сайдын суудал сонин биш хэмээн ярьсан байна. Үүнийг тэрбээр “...дэд сайдын албан тушаал орлого олохгүй юм билээ” гэжээ.
Гишүүн цааш нь ярихдаа “Хүний шунал угаас ханадаггүй юм байна” гэдгийг хэлээд Л.Халтар “Би дэд сайдаа өгөөд, “УБТЗ” ХНН-ийн дарга болмоор байна” гээд ярьж яваа. Улаан цагаан хэлсэн байгаа юм, сайддаа. Тэгэхээр энэ хүний зорилго маш тодорхой байгаа биз дээ. Эдгээр үйлдлийг хэн хийлгээд байгаа нь бас эндээс харагдаж байгаа юм. Бас нэг сонин юм хэлье. Л.Халтар дэд сайдаар томилогдоод явахдаа төмөр зам дээрх өөрт хамаарах бүх бичиг баримтаа устгасан. Л.Халтар ийнхүү “УБТЗ”-н тээвэр, хөдөлгөөн хариуцсан орлогч хийж байхдаа урьд нь тушаал заавраар хийгддэг байсан дээрх ажлуудыг цохолтоор явуулдаг болгосон. Тэр бичгүүд тухайн үедээ доош яваад өртөө зөрлөгөөр очоод одоо хэн хэзээ, хэнд ямар тушаал өгч асуудал шийдсэнийг хөөж мэдэх боломжгүй болгосон байх жишээтэй, төмөр замын тушаал, заавар нь хуулийн дагуу шууд архивлагддаг. Ярьсан албан яриа нь хүртэл бичигддэг журамтай ч албан бичгийн цохолтыг архивт бүртгэдэггүй. Тиймээс өөрийнхөө мөрийг зориуд баллах зорилгоор тодорхой ажлуудыг цохолтоор явуулж, тэр бичгүүд хаана байгааг тэр болгон мэдэх боломжгүй болж хийсэн ажлынхаа мөрийг балласан гэсэн үг” хэмээн ярьсан байна. Хэрвээ УИХ-ын гишүүн худлаа хэлээгүй бол Зам, тээврийн хөгжлийн дэд сайд Л.Халтарт эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх хэрэгтэй. Харин эрхэм гишүүн худлаа ярьсан бол эрүүгийн хэрэгт хүнийг гүтгэснийхээ хариуцлагыг үүрэх ёстой. Тодруулахад УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайхан хувийн төмөр замтай, “Болд төмөр Ерөө гол” ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигч билээ.
Р.Хишигжаргал
Сэтгэгдэл (13)