ЖДҮДС-аас УИХ-ын гишүүд, өөрийн хамаарлын хүнээрээ дамжуулж зээл авсан нь баримтаар нотлогдсон. Үүнээс үүдэж бусад 27 санг шалгах тухай мэдэгдсэн.
Ийн ЖДҮ хүчээ авч дараагийн шалгалт нь АСЕМ-ийн давалгаа явж буй. АСЕМ-ийг шалга хэмээн нэгдээд эхэлсэн чинь ажлаа өгснөөсөө хойш нам гүмхэн байсан Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж гэнэт гарч ирэн мэдэгдэл хийв. Энэ нь улс төр дэх эргэн ирэлт гэхээс илүү АСЕМ-ын будлианыг шалгах вий гэсэн айдас байлаа.
Ийн өгүүлэхийн учир нь Үндэсний АУДИТ-ын газраас “АСЕМ”-тай холбоотой олон тэрбум төгрөгийн зөрчил илэрч, уг зөрчилтэй холбоотой нэр бүхий 17 албан тушаалтныг шалгана” хэмээн хагас жилийн өмнө тус байгууллагаас мэдэгдээд сураг тасарсан. ЖДҮ-ийн хэргээс үүсэлтэй УИХ-ын нэр бүхий гишүүд энэ хэргийн шалгалт, үр дүнг нэхэж эхэлсэнээр иргэдийн анхаарлын төвд орлоо. Үүнийг мартагнуулж буцааж ЖДҮ болон бусад төрийн 27 сангийн асуудал руу экс Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж “түлхэхийг” тус мэдэгдлээрээ санаархлаа хэмээн хэлж болно. Тэрбээр энэ сарын 9-ний өдөр өөрийн цахим хуудаснаа хийсэн мэдэгдэлдээ АСЕМ-ийг зохион байгуулахад 21 тэрбум төгрөг төсвөөс гаргаж түүнээс хоёр сая төгрөг илүү гарч Гадаад харилцааны яаманд өгсөн” хэмэээн мэдэгдэлдээ дурдлаа.
Түүнчлэн “АСЕМ-ийг хүлээн авч зохион байгуулах нь “ямар ч мөнгөөр хэмжишгүй ололт байсан” гэдгийг онцлоод “АСЕМ-ийн зардлын хувьд гурван эх үүсвэртэй байсан. Нэг дэх эх үүсвэр нь банкнаас зочид буудлуудад зээл өгсөн, хоёр дахь эх үүсвэр нь Өмнөд Солонгос зэрэг улсууд машин, цэвэрлэгээний машин гэх мэт техникийн тусламж үзүүлсэн. Гэхдээ энд мөнгө аваагүй. Харин гурав дахь эх үүсвэр нь төсвийн эх үүсвэр юм. Тэгэхээр Ази, Европын дээд хэмжээний уулзалтыг улс орондоо зохион байгуулна гэдэг бол ямар ч улсын хувьд нэр төрийн хэрэг байдаг. Нэрээ авч гарахыг хичээдэг. 2016 онд Ази, Европын дээд хэмжээний уулзалтыг Монгол улс зохион байгуулсан гэдэг бол Монголын ард түмний, Монгол хүн бүрийн нийтлэг ололт. Монгол улсын нэртэй холбоотой учир ингэж хэлж болно. Хамгийн гол нь АСЕМ-ийн уулзалтыг амжилттай зохион байгуулсан гэсэн дүгнэлтийг авсан учир энэ бол ололт гэж үзэх үндэслэлтэй байгаа. Энэ бол улс орны маань тусгаар тогтнол бие даасан байдал Монгол Улсын нэр хүнд, имижид маш их эерэг нөлөөг авчирсан ийм том чухал арга хэмжээ болсон” хэмээн яриад ЖДҮ-тэй холбогдуулж “Нийт 27 орчим сан байдаг гэж ярьдаг. Харахад сайд нар бүхэн сантай, дарга бүхэн төсөвтэй байгаа. Одоо энэ бүхнийг ил болгох, тайлагнах шаардлага бий болжээ. Би хувьдаа эдгээр 27 сангийн үйл ажиллагаа, мөнгөн гүйлгээг царцаах ёстой гэж үзэж байна. Иргэд мэдсэн байна, удирдлага, дарга нар цочирдож байна. Иргэд мэдээгүй цагт тухайн ажлын хэрэгжилт сайн явдаггүй” хэмээн ярьсан юм.
Нээрээ ч “Иргэд мэдээгүй цагт тухайн ажлын хэрэгжилт сайн явдаггүй” гэсэн түүний үг ортой. Учир нь АСЕМ-ийн будлианы талаар иргэдэд мэдээлэл хомс байдаг. Аль хагас жилийн өмнөөс шалгана хэмээн мэдэгдсэн АУДИТ-ын байгууллага ч таг дуугүй байсаар сая нэг тухайн хэргийн явц, үр дүнгийн тайланг нэхэхэд экс Ерөнхийлөгч ийн “эерэг” тайлбар хийв.
Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж АСЕМ-ийг зохион байгуулахад 21 тэрбум төгрөг зарцуулсан гэж ярьсан ч АУДИТ-аас 14.8 тэрбум төгрөгийн зөрчил гэх үнэлгээг гаргаад байгаа. Ерөнхийлөгч асан мэдэгдлээрээ дамжуулан дарга нарын суудал ганхаад ирэхийн цагт хариуцлагын тухай ярьж эхэлдэг гэсэн байсан. Үнэн байх. Бас хулгайч л хулгайчийг бариарай хэмээн хамгийн чангаар хашгирдгийг мартаж боломгүй. АСЕМ-ын булхай гэдэг бол аудитын дүгнэлтээр батлагдчихсан, баримт нотолгоотой хэрэг шүү дээ.
Р.Хишиг
Сэтгэгдэл (71)