УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү ипотекийн хүүг гурван хувь болгох боломжтой талаар мэдээлэл хийлээ. Тэрбээр УИХ, Засгийн газарт шаардлага хүргүүлж, Байнгын хороогоор дамжуулан УИХ-ын тогтоолын төсөл санаачилж батлуулна.
Энэ тухай ярих болсон шалтгаан нь ихэнх хүмүүс банкууд ипотекийн зээл өгдөг гэж ойлгож байна. Банк гэдэг бол миний, таны хадгалсан мөнгийг авч бусдад дамжуулдаг. Банкны хүүг багасгах боломжтой гэсэн судалгаа хийгдсэн байна. Бизнесийн зээл 20 хувьтай байгаа. Харин хүний мөнгийг хадгалахад 14 хувьтай байгаа. Тэгэхээр 14 хувьд нэмэх нь гээд байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл банк гурван хувийг нэмдэг. Задалбал үйлчилгээний нэг хувь, эрсдэлийн нэг хувь, ашгийн нэг хувь буюу гурван хувь байдаг. Энд 14 хувь дээр гурван хувийг нэмэх юм бол 17 хувь болж байна. Энэ 17 хувиас багасгах боломж байна” гэв.
Мөн тэрбээр багасгах боломжийн талаар ярихдаа “Инфляци өнөөдөр найман хувьтай байгаа. Инфляцийн найман хувьд банкны гурван хувийг нэмэх юм бол 11 хувь болж байна. Хүний мөнгийг 11 хувьтай хадгалах юм бол бизнесийн зээл өгөхдөө энэ 11 хувь дээрээ гурван хувиа нэмээд өгөх боломжтой. Тиймээс 20 хувь биш түүнээс гурван хувиар багасгах боломжтой байнгаа юм. Банкны хүү энэ маягаар багасах боломжтой. Дэлхий дахинд ипотекийн зээл гэж байдаг. Тухайлбал, Америк, Солонгос зэрэг улсуудад ипотекийн зээл авдаг. Харин манайд бол таван жил төлөөд үндсэн зээл нь буухгүй байгаа. Төлж байгаа найман хувийн 20 жилээр тооцох юм бол 160 хувийн байшин болж байна. Тухайлбал 80 сая төгрөгийн байшинг бараг 200 сая төгрөгөөр авч байгаатай ижил. Энэ бол мөлжлөг гэтэл бусад улсад нэг хувийн хүүтэй байдаг. Нэг хувийн хүүтэй байгаа учир нь нийгмийн даатгалын сангийн мөнгийг бид хүүгүй улсад өгдөг. Түүнийг нь 20 жил хадгалдаг. Энэ мөнгийг ипотекийн үндсэн санхүүгийн эх үүсвэр болгодог юм байна. Тэгэхээр хүүгүй хүний мөнгийг авчихсан учраас цаашаа нэг хувиар өгөөд байх боломжтой. Хоёрдугаарт нь, Ипотекийн хүүгийн мөнгөний эргэн төлөлт 40 хувьтай мөнгөний эх үүсвэр нь бүрдсэн байна. Ипотекийн мөнгө гэж байхгүй гэсэн ойлголт байхгүй багаар бодоход 40 хувийн санхүүжилттэй байна. Тэгэхээр энэ мөнгө чинь юу вэ гэхээр дахин эргэлтэд оруулахад хүү буулгах боломж байна гэж үзэж байна.
Банк хүний мөнгийг хадгалж байгаа болохоор эрсдэл, үйлчилгээ мөнгийг авах ёстой. Харин ашиг авах ёсгүй. Яагаад гэхлээр төрийн мөнгийг дамжуулж байна. Тиймээс төрийн мөнгийг дамжуулж байна гэдэг бол шудрага бус хэрэг. Тиймээс банк хоёр хувийг авах ёстой. Төр бол нэг хувийг өгөх ёстой. Төр нэг хувийн хүүтэй, дээр нь банк эрсдэл, үйлчилгээний хөлсний хоёр хувиа нэмээд ипотекийн зээл гурван хувьтай байх бүрэн боломжтой.
Бидэнд одоо гурван их наяд төгрөг байгаа. ЖДҮДС, Тариалан эрхлэлтийн сан зэрэг Засгийн газрын 27 санд байгаа. Тэр их мөнгийг орон сууц руу оруулах юм бол утаа багасна. 1000 удаа яндан яриад утаа багасахгүй. Зөвхөн орон сууц. Орон сууцжуулъя гэвэл урьдчилгааг 20 хувь болгох хэрэгтэй. Угаасаа орон сууц маань банкны барьцаанд байдаг шүү дээ.
УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хороонд 900 хүний гарын үсэг зурах юм бол нээлттэй хэлэлцүүлэг хийдэг. Бид 9000 хүний гарын үсэг ч зуруулж чадна. Эндээс УИХ-ын тогтоолын төсөл санаачлах боломжтой. Уг тогтоолын төслөөр орон сууцны зээлийг гурван хувиас хэтрүүлэхгүй байя гэж оруулж болно” гэв.
Р.Хишигжаргал
Сэтгэгдэл (4)