УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Д.Мурат, Л.Болд нарт өчигдөр АН-аас улс төрийн хариуцлага тооцсон. Тэгвэл УИХ-ын гишүүн Л.Болд АН-ын бүлгээс гарахаа мэдэгдсэн. Үүнээс үүдэж АН-ын бүлэг УИХ-д байх уу бүлэг тарах уу гэдэг асуудал олны анхаарлын төвд байгаа. Бид энэ асуудалтай холбогдуулж АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбатаас тодруулга авлаа.
УИХ-ын гишүүн Л.Болд АН-ын бүлгээс гарна гэхдээ намаасаа гарахгүй гэсэн. Тэгэхээр АН бүлэггүй боллоо гэсэн. Мөн таныг болон АН-ын дарга С.Эрдэнийг МАНАН бүлэглэлийн эд эс хэмээн тодорхойлсон. Энд та тайлбар өгөхгүй юу?
-Засгийн газрыг огцруулах саяын үйл явц гишүүдийн мөн чанарыг сайн таниулсан. АН Засгийн газрыг огцруулах долоон удаагийн шаардлага тавьсан. Долоон удаагийн шаардлагад АН-ын бүлэг нэгдмэл байр суурьтай байсан гэдгийг би онцолж хэлмээр байна. Хоёрдугаарт “ЖДҮДС-аас зохион байгуулалттайгаар бүлэглэн хулгайлсан явдал нь гэмт хэргийн шинжтэй байгаа учраас АН Засгийн газрыг огцруулах нь зүйтэй гэж үзсэн. Энэ байр суурь одоо ч хэвээрээ байна. Бид ЖДҮДС-тай холбоотой зохион байгуулалттай гэмт үйлдлийг өөгшүүлэн хамгаалж болохгүй. Харамсалтай нь санал хураалтын үед манай бүлгийн гурван гишүүн эсрэг санал өгсөн.
Мөн үүнээс гадна Л.Болд гишүүн өчигдөр надад энэ бичгийг хүргүүлсэн. Өнөөдөр УИХ-ын гишүүн Л.Болд АН-ын гишүүн хэвээрээ байгаа. Л.Болд болон бусад гишүүдийн үйлдэлд улс төрийн хариуцлага оногдуулсан. Тодруулбал, намаас дөрөв хүртэл жилээр улс төрийн хариуцлагыг оногдуулсан. Би үүнийг зөв гэж харж байгаа. Бүлгээс гарах хүсэлт нь хуулийн дагуу явах ёстой. Нэгдүгээрт УИХ-ын тухай хуулийн 26.1 дэх заалтад “УИХ-ын сонгуулийн дүнгээр УИХ-д наймаас доошгүй суудал авсан нам эвсэл бүлэг байгуулж болно” гэсэн заалт бий. Өнөөдөр АН-ын гишүүн Л.Болд хэвээрээ байгаа учраас бүлгийн үйл ажиллагаа хэвийн үргэлжлүүлнэ. УИХ-ын гишүүн Л.Болдын хүсэлтийг үзэхэд 26 дугаар зүйлийн 12 дугаар заалтын дагуу гэж тодотгож өгсөн байна. 26 дугаар зүйлийн 12 дугаар заалт нь гишүүд нэг бүлгээс бөөнөөрөө гарах, нөгөө бүлэгт орох тухай ойлголт юм. Тус заалтад бөөнөөрөө гараад нөгөө бүлэгт орж чадаагүй бол дахиж бүлэг байгуулахыг хориглоно гэсэн заалт бий. Л.Болд гишүүний бичиг хуулийн заалттай нийцэхгүй байна. Тиймээс Улсын дээд шүүхэд тайлбар явуулж байгаа. Яагаад гэвэл өнөөдөр АН-аас УИХ-д сууж байгаа Л.Болд гишүүн бол АН-ын гишүүн мөн. Тиймээс албан ёсоор УИХ-ын хуулийн дагуу АН найман хүний бүрэлдэхүүнтэй бүлэг үйл ажиллагаагаа явуулж байна гэж ойлгож болно. Хуулийн зөрчилтэй ийм хүсэлтэд би АН-ын бүлгийн даргын хувьд ямар ч бичиг мэдэгдлийг УИХ-ын даргад өгөхгүй. Ийм үндэслэл байхгүй. Би хууль зөрчих эрх байхгүй. Тиймээс цаашдаа бүлгийн үйл ажиллагаа хэвийн явна гэж ойлгож болно.
-Намаас гарсан тохиолдолд АН-ын бүлэг тарах эрсдэл үүсч болно гэж ойлгож болох уу?
-Намаас хэрвээ чөлөөлөгдвөл тийм эрсдэл нөхцөл үүсч болно. Хууль нь тийм заалттай. Өөрөөр хэлбэл хуулийн ямар заалт хэрэгжих вэ гэвэл гишүүн нам бус бүлгээс гарах юм бол 28.1.3-ын дагуу бүлгийн гишүүд наймын тоонд хүрэхгүй байгаа учраас бүлэг тарах эрсдэл үүсч болно. Ер нь бүлэг тарахыг хэн нэгэн хүн амны зоргоор хийдэг ажил биш. Бүлэг тарах нь хуулийн заалттай. Энд нэгдүгээрт хэрвээ хуулийн нам татан буугдсан бол тухайн их хуралд оролцож байсан улс төрийн нам. Хоёрдугаарт бүлэг өөрөө тарах юм бол гэсэн хоёрхон заалт бий. Түүнээс хэн нэгэн хүн бүлэг тар гэхээр тарчихдаг ойлголт байхгүй. Ер нь бид бүгдээрээ хууль эрх зүйн хүрээнд үйл ажиллагаагаа явуулах эрхтэй. Ард түмэн АН-ыг сөрөг хүчин болгосон. Өөрөөр хэлбэл эрх баригчдын үйл ажиллагааг биднийг төлөөлж хяналт тавь гэж үүрэг өгсөн. Бид энэ үүргийг хэрэгжүүлж байгаа. Би энд нэг зүйлийг онцолж хэлэхэд УИХ-ын гишүүн Л.Болд энэ парламентад олон удаа АН-ын суудал дээр суусан.
Би Л.Болд гишүүнд нэг зүйлийг хэлье. “Энэ туршлагатай парламентч өнөөдөр ард түмнийг төлөөлж сөрөг хүчний дуу болж байгаа энэ бүлгийг тараах оролдлогыг санаатайгаар хийж болохгүй шүү” гэж хэлмээр байна. Тиймээс ерөөсөө гарц хоёрхон байгаа гэдгийг би шуудхан хэлчхэе. Хэрвээ 26 дугаар зүйлийн 11-ээр өөрийгөө зохицуулъя гэж бодож байгаа бол гишүүдтэй нийлсэн олуулаа нэг бүлгээс гарах тухай ойлголт юм. Энэ үндсэндээ манайд 2004-2008 оны парламентад байсныг та бүгд санаж байгаа байх. Эвслийн бүлэг байгуулаад 26 гишүүн бөөнөөрөө гарахад гишүүдийн зохицуулалтыг 26-ийн 11 дүгээр зүйлээр хийсэн түүх байгаа.
Харин ганцаараа гарч байсан түүх Монголын парламентад байгаагүй. Тэр дундаа АН-ын гишүүн хүн АН-ын суудалд сонгуулиас сонгогдож гарч ирчхээд бүлгээс гарна гэдэг тохиолдол анх удаагаа гарч ирж байгааг Л.Болд гишүүн сануулж хэлмээр байна. Энэ бол ард түмний нам шүү. Ардчилсан үзэл баримтлалтай нам. Энэ сөрөг хүчин энэ бүлэгтэй байж улс төрийнхөө үйл ажиллагааг ард түмний нэрийн өмнөөс ард түмнээс хамгаалж сөрөг хүчин дуу хоолой нь болж ажиллаж байгаа гэдгийг хаа хаанаа санж сэрэх ёстой. Намын хариуцлага бол байдаг зүйл. Өнөөдөр үнэхээр манай гурван гишүүн хариуцлагагүй үйлдэл хийсэн үү гэвэл хийсэн.
Монголын ардчиллыг дэмждэг АН-ын гишүүд, дэмжигчид АН нэг цул байгаасай нэг талдаа саналаа өгөөсэй гэсэн энэ чин хүсэл эрмэлзлийг өнөөдөр байхгүй болгосон нь би хариуцлагагүй үйлдэл гэж харж байна.
Р.Хишигжаргал
Сэтгэгдэл (37)