Ингэж хэлэх үндэс бий. Нэг нам дангаараа шахам УИХ-ыг бүрдүүлж байгаа үед, УИХ дахь сөрөг хүчний бүлэг тарах дээрээ тулчихсан байхад бүр ч учиртай. Одоо л улс оронд хэрэгтэй тодорхой зарчмын шийдвэрүүд гардаг цаг мөн. Дан ялангуяа төрийн албыг сойсон морь шиг шуурхай ажиллагаатай, илүү дутуу юмгүй болгох хэрэгтэй байна. Үүнийг бол нэг тал үнэмлэхүй дангаараа засаг барьж байж л хийнэ. Яахав, наана нь Ерөнхий сайдад нам доторх асуудлаа цэгцлэх шаардлага байгаа байх. Төрийг цэвэрлэе гэвэл намаасаа эхлэх нь дамжиггүй. Сая болж өнгөрсөн Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг огцруулах асуудал наана аа ЖДҮ энэ тэрээр халхлагдаад өнгөрлөө. Цаад талд МАНАН хэмээх бүлэглэл байна гээд гүйцэтгэх засаглалын тэргүүн хэлээд байсан. Тийм юм байгааг бол монголчууд цөмөөрөө мэдэж байгаа. Төрийн албанаас хөлжсөн, мөнгөжсөн, өндөр албан тушаалуудыг ээлж дараалан барьсан хүмүүс байсаар байтал улс орон уруудан доройтоогүй юм гэхэд урагшлан хөгжөөгүй нь олон нийтийн бухимдал төрүүлж байгаа юм. Төрийн албыг төрлийн, танилын алба болгодог, улсын нүүрээр босгосон бондоос дэлсдэг, олон улсын хурал зөвлөгөөн хийсэн ч хэчнээн тэрбумаар нь өөрсөддөө унагаад авчихдаг, улсын үйлдвэрийг, орд газруудыг хууль зөрчөөд хувийн байгууллагад өгчихдөг хүмүүсийг дээрээ залсан улс болжээ. Тийм болохоор Ерөнхий сайдыг иргэд дэмжих шиг боллоо. Одоо энэ итгэлийн эрчин дээр, намдаа бас дийлэнхийн дэмжлэгийг авч чадаж байгаа үедээ алгуурлалгүй тэр цэвэрлэгээндээ орсон нь дээр. У.Хүрэлсүх намын дарга, Ерөнхий сайд болсон ч танхимдаа эсрэг саналтай сайдтай, УИХ, нийслэлд нөлөөгүй шахам байсан нь үнэн ш дээ. Энэ барьцаанаас төрөө салгаж, нэгэн гараар удирдах шаардлага бий. Гэхдээ цэвэрлэнэ гэхээр нэг их айхтар эрчимтэй, эвлэрэхгүй тэмцэл биш ээ. Элс, будааг нь шигших юм бол байх. Цахим орчинд хандсан үнэн худал нь үл мэдэгдэх түмэн давалгаанаас болоод бараг дайн хийхдээ тулсан мэт ойлголт төрчих шиг боллоо. Намаасаа гаргах ёстойг нь гаргаж, бас эвлэрэх ёстой хүмүүстэйгээ эвлэрэх л учиртай. Юу юугүй хоёр хуваагдаад тэр чигээрээ тусдаа нам болчихно гэж байхгүй. Эрүүл солиотой нь мэдэгдэхгүй мөрийн хөтөлбөр, чиглэлтэй парламентын гадуурх нам, хөдөлгөөнүүдэд итгэл үзүүлэхгүйгээс хойш арвин туршлагатай улс төрийн ууган хүчнээ засаад явья гэж байгаа юм байна гэж ойлгох нь зөв байх.
Шударга бусын хонгилтой тэмцэнэ, МАНАН-г нураана гэдгээ илэрхийлээд байгаа У.Хүрэлсүх сайдыг ямар огцом, цочмог хүн бэ гэдгийг сүүлд байнгын хороо, чуулганы хуралдаанаас харлаа. Энэ шинэчлэл хийхэд хэрэгтэй чанар мөн боловч хэтрүүлэх юм бол намынхаа гэмгүй гишүүдээ, төөрөлдсөн заримаас нь ч ширвэчихэж магадгүй юм. Тэгвэл гишүүд нь дайжиж, нам нь эзгүйрнэ. Тэгэхээр түүний тэмцэлд баттай түшиг болохын зэрэгцээ хожим эвийн гогцоог авчирч өгөх хүн нь МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан болов уу. Тиймээс ч түүнийг онилсон элдэв хатгалга сая бишгүй явлаа. УИХ дахь МАН-ын бүлгийн 27 гишүүн ч Ерөнхий сайдын гарыг мухарлахын тулд Д.Амарбаясгаланг зайлуулах ёстой гэж үзсэн нь дамжиггүй. Цаашдаа ч оролдоно. Уг нь эрх баригч намын гал тогоог барихад яг тохирсон зан чанар Д.Амарбаясгаланд бий. Түүнийг намдаа ингэж хүндлэгдэж, генсек хүртэл дэвшихэд нь нөлөөлсөн зүйл бол ерөөсөө л аядуу, бусдын эвийг олж чаддаг нь юм. Үүнийг тал засалгүй намынх нь олон гишүүд ярьдаг болохоор нь хэлж байна. Цаашид хагарч эвдэрсэн нам эмхэндээ ороход эв зүйг нь олоод явж чадна. Нэг үгээр зоримог У.Хүрэлсүх, аядуу Д.Амарбаясгалангийн хоршил МАН-д тустай.
Тиймээс ч сая Засгийн газар огцруулах асуудал сөхөгдөхтэй зэрэгцээд МАН-ын генсек ЖДҮ авсан гээд баахан шуугиулав. Төрийн өндөр албан тушаалтнуудтай холбоотой яригдаад эхэлбэл өөр асуудал. Гэтэл нам гэдэг бол төрийн бус байгууллага. Тэр утгаараа Д.Амарбаясгалангийн ах нарынх нь компани зээл авч хонины ферм, тэжээлийн үйлдвэр байгуулсныг нь шууд буруутгаж, хариуцлага тооцох үндэслэл болохгүй. Засгийн газрыг огцруулах асуудал нэг талдаа гарч хөлсний сэтгэгдэлчдийн гар жаахан амраад нам гүм байгаа дээр үүнийг хэлээд авья гэж бодсон юм. Энэ нам мөнхөд хуваагдалтай явахгүй. Нам дотроо удтал бугшсан хүмүүс нь нөлөөгөө алдана. 2020 он ч тулна. Түүнээс өмнө үнэмлэхүй олонхоороо байгаа дээрээ шийдэх асуудал их байна. Улс оронд юу эс тулгамдаад байгаа билээ. Сахилга хариуцлага, шударга ёсноос гадна баталгаатай ажлын байр, үйлдвэрлэл, эрүүл аюулгүй орчин, цалин хөлсний сэтгэлд хүрсэн үнэлэмж, дотооддоо нэрсэн шатахуун гээд хөвөрнө. МАН дотроо эв нэгдэлтэй болох нь эдийн засгийн өсөлтөөс ч чухал байна гэж хэлсний учир, энэ. Улс орны эрх ашгийг бодоод тэр эв нэгдлийг өнөөдөр биш гэхэд хэн нэгэн, хэзээ нэгтээ зангидах л ёстой.
О.Балдан-очир
Сэтгэгдэл (26)