“Тос дотроосоо өтдөг” хэмээх энэ үгийг монголчууд барагтай л бол шууд утгаараа хэрэглэж ирсэнгүй.

Харин Монгол төрийн ядууран доройтож буй сүр хүчин, төрд эрх ямба эдлэгсдийн увайгүй үйлдэлтэй холбоотой хэлж ирлээ. Сүүлийн үест энэ үгийн утгыг ил тодоор харуулсан олон төрийн түшээг бид хардаг боллоо. Тэд төрийг өтүүлж, бүр ялзруулж байна.

Мөн тэдгээр түшээ нь төрийн хүний эрхэм дээд чанар болох ёс суртахууны хил дээсийг алхаад хуулийн дээгүүр гишгэлдэг боллоо. Товчхондоо, энэ бол эмгэнэл юм.

Ялангуяа сүүлийн хэд хоногт УИХ-ын байж байгаа царайг юу гэж томъёолон хэлэхийг монгол хэлнээс нэлээд хайх хэрэгтэй болов. Олдоогүй гэхэд болно. Учир юу хэмээвээс ийм туршлага Монголын төрд үгүй юм.

Ямар ч байсан Монголын төр ялзарсан. Энэ ялзрал нь сүүлийн хэдэн өдөрт олны анхаарлын төвд ороод байгаа Н.Номтойбаярын асуудлаар илэрч байгаа юм.

Монголын хууль хяналтын байгууллага Н.Номтойбаярыг дуудсан. Харин тэрбээр хариуг нь Төрийн ордонд баахан хэвлэлийн хүмүүс цуглуулж байгаад яриад өгчихдөг. Улсын ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайхан аргаа бараад үнэнээ хэлж байгаа харагдана лээ. Ганц гишүүний өмнө бөхийдөг хуультай улс болчихоод байгааг л энэ хэдэн өдөрт мэдрэв. Н.Номтойбаярыг хууль дуудах нь ойлгомжтой байсан. Н.Номтойбаяр өөрөө ч мэдэж байсан биз.

Тийм учраас хамгаалалтыг маш сайн хийж, УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны хурлаар ороход нь Ш.Раднаасэд Ц.Мөнх-Оргил, Н.Оюундарь, Д.Бямбацогт, Д.Мурат нар “Түдгэлзүүлэх шаардлагагүй” гэж кноп даржээ.

Н.Номтойбаяр Ерөнхий прокурорын санал орж ирэнгүүт нь Солонгост, Монголд гишүүдтэй тулж уулзаад 12 гишүүнийг “өөрийн болгож” чадсан. Энэ ажиллагааг Н.Номтойбаярын аав МАК-ийн Б.Нямтайшир голлож хийсэн гэх мэдээлэл цацагдсан.

Бас УИХ-ын дарга байсан М.Энхболд, АН-ын дарга С.Эрдэнэ нар “Н.Номтойбаярыг авч үлдэх ёстой” гэж тохирсон гэх мэдээлэл тараад удлаа.Тэдний дэмжлэгээр дээрх 12 гишүүний тоо нэмэгдэнэ гээд байгаа.

Цахим сүлжээ, олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр түгсэн энэ мэдээлэл үнэн байх магадлал өндөр. Өрнөж байгаа үйл явдлууд батлаад ч байх шиг байна.

Гэхдээ энэ дээр дурдсан Монгол төрийн ялзралын л илрэл. Н.Номтойбаяр, МАК мөнгөтэй. Удахгүй сонгууль болно. Тэдэнд дэмжихээ илэрхийлсэн гишүүдэд мөнгө хэрэгтэй. Ийм ашиг сонирхлын нэгдэл тэнд холбогдож байгаа хэрэг.

Гэтэл тэдгээр гишүүд юу хийж байгаагаа ойлгож байгаа болов уу гэмээр байна. Н.Номтойбаяр гэж хэн бэ. Төрийн түшээ хэн байх ёстой вэ. Н.Номтойбаяр ямар үйлдэл гаргасан бэ. Эрхэм гишүүн биеэ яаж авч явах ёстой вэ.

Н.Номтойбаяр юунд хутгалдсан бэ. Ёс суртахууны хэм хэмжээг даваад хуулийн хэмжүүрт очдог гэдэг. Н.Номтойбаярыг хууль дуудсан.

Ерөөсөө эндээс ганц л дүгнэлт гарна. Монгол төрийн ялзрал, ёс суртахууны “ялтан”-уудын сонгодог жишээ бол Н.Номтойбаяр юм. Түүнийг өмөөрч, хамгаалсан, цаашдаа өмгөөлөхөөр ам өчгөө өгсөн гишүүд ч Н.Номтойбаяртай яг адилхан.

“Аугаа их ухаантууд төрийг удирдаж байх цагт доодчуул нь тэдний оршин байгааг анзаардаггүй. Аугаа их бус ухаантнууд төр барьж байгаа орны иргэд төрөө сүсэлж удирдагчаа магтаж байдаг. Түүнээс доогуур ухаантнуудын эзэгнэж байгаа төрөөс ард олон айдаг. Бүр дорд хүмүүс төр барих юм бол ард түмэн тэднийг жигшин зэвүүцдэг” гэсэн Лаозын үг өнөөдрийн Монголд амьдарч байна.

Тийм л дээ, ийм хүмүүс төрд байгаа учраас  ард түмэн төрийг, намыг, тэднийг жигшин зэвүүцэж байна.

С.Сүлд