Нэгэн яамны Төрийн нарийн бичгийн даргатай уулзах гэж хоёр өдөр сахиад барсангүй. Туслах нь бололтой годогносон охин “Дарга ажил ихтэй, хүнтэй уулзах завгүй яваа” гээд халгаадаггүй. Гэтэл тийм их дуусч дундардаггүй ажилтай Төрийн нарийн бичгийн дарга ажил үйлсээрээ цойлж байх учиртайсан. Гэтэл мань эрийн талаар тийм ч гялайж гялтайх юм сонсогдохгүй л байгаа юм. Энүүхнээс олон салаа бодол хөврөн урсаж байна. Эрхэм Төрийн нарийний өрөөний хаалгыг сахин сууж байхад тархи толгойд олон янзын гурвалжин, дөрвөлжин бодол чихэлдэн харваж байгаа юм.
Бодоод байхнээ Монголчууд бид ихээхэн дарамтан доор хүлцэнгүй амьдарч чаддаг, “Илжиг модон хударгандаа дуртай, нохой зодуулсан эзэндээ янаг” гэдэг шиг үг дуугүй чимээгүйхэн дагаж, дарга нарыг царайчлан амьдардаг ертөнцийн сүүлчийн үндэстэн болж байх шиг.
Өөр улс үндэстнүүд татвар өөрчлөх, өргөн хэрэглээний барааны үнэ нэмэгдэх жижигхэн хөдөлгөөнд л дэрхийн босдог. Германы дэлгүүрт гуравхан хоног банан тасрaхад л төрөө хөмрүүлнэ гэх юм билээ. Гэтэл Улаанбаатарчууд хэдхэн хоногийн өмнө болсон бензин шатахууны үнийн өсөлтийг өнөөдөр чимээгүйхэн дагаж, “Хүнсний бараанууд л багахан шиг үнээ нэмээсэй” гэсэншүү юм ярилцаад л сажилцгааж явна.
Гэтэл Улаанбаатарт хамгийн том барилгуудтай, хамгийн олон хүн хүчтэй, төрийн нэрийн өмнөөс цэрэгжсэн формтой, хүмүүстэй дээрэнгүй харьцаж, байгалиас заяасан адгууслаг араншингаараа кайф авч ажилладаг ажил мэргэжил “Борооны дараах мөөг” шиг л толгойгоо өндийлгөж байна.
Тэд бол цагдаа, шүүх, прокурор, хяналт шалгалтын байгууллагууд, татварын газрууд билээ. Төрийн яамд нь бодлого, шийдвэрээрээ өрсөлдөхөөсөө илүүтэй том том барилгаараа өрсөлдөж, тэдгээртээ багтаж ядан язганалдаж байна. Тэд монголын армиас олон дахин том, илүү хүчирхэг, илүү олон хуулиар зэвсэглэжээ.
Тэдгээр хууль хүчний багтаж ядсан олон байгууллагууд нь монголын ард түмнийг харийн дайснаас хамгаалахгүй, дээрэмчин, луйварчин, хулгайч, авилгачдаас авран хамгаалахдаа өөрийн үзэмжээр хандаж, ааш муутай хойд эхийн сэтгэлээр ард түмнээ зэрэг дэвээр дугаарлана. Татварчид асар том хулгайчдаас холуур явж, уул уурхай, алтчин, барилга, шатахууны олигархийн өмнө толгой гудайлган шарвалзана.
Харин тэд жижиг үйлдвэрлэгч, жирийн иргэд, ТҮЦ ажиллуулдаг хүмүүст ёстой л эр бяраа үзүүлж, толгойг нь хяргачих шахна.
Муу нэртэй социалист нийгэмд хамгийн том барилгууд сургууль, эмнэлэг байсан бол өнөөгийн монголд цагдаа, шүүх, хяналт татварын газрууд. Мөрдөн байцаах газрууд, АТГ, дүүргүүдийн шүүх, прокурорууд, татварын газрууд, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэгчид, шоронгууд улам л томорч Ц.Нямдорж, Х.Тэмүүжин нарын байгуулсан Хууль сахиулах Их сургуульд тэр талын ирээдүйн хүчнүүд нь багтаж ядан бужигналдаж байна. Жижиг монголд юу их вэ. Гудамжаар дүүрэн шар эрээн хантаазтай цагдаа нар. Улаанбаатар хотын төсвийг Э.Бат-Үүл нар яаж баян болгосон билээ. Замын цагдаа, машин ачигчдаар л баяжуулсан. Тэдний сайн туршлагыг өнөөдрийн Су.Батболдтон гайгүй сайн үргэлжлүүлж яваа.
Энэ төр засаг хамгийн том дээрмүүд хийх шийдвэр гаргаж байхад монголчууд “Оффшорын мөнгийг оруулаад ирээч” хэмээн хэчнээн гуйгаад ч бүтэхгүй, чадахгүй, нотлохгүй, нотолсон ч нарийн арга, хамгаалалт, мөнгөтэй 20-30 амьтны эсрэг жагсаад жагсаад ямар ч үр дүнгүй.
Догшин Иван хааны үед Оросууд сахал ургуулсны татвар, сахал ургуулаагүйн татвар гэж зэрэг авдаг байсан шиг Улаанбаатарт хурдан явбал торгууль, удаан явбал торгууль, зогсвол торгууль, зогсоол барихад татварын мөнгөнөөс зарцуулаагүй байж машин ачсаны дээрэм, урд өдөр нь шинэ жил тэмдэглэснийг үүрээр ангуучлан үлээлгэдэг шинэ аргачилал, булангийн ард жирийн иргэдийн машиныг отож ангуучлах маневр зэргээс асар их төсөв бүрдүүлдэг шинэ технологи хүчээ авав.
Төр засаг нь татварын нэмэгдлээр хамаг нийтээр нь дээрэмдэж, цалинг нь хугасалж байхад ган ч хийхгүй, мөн ч тэвчээртэй гүргэр ард түмэн бол Монголчууд.
Товчхондоо Монгол монголчуудынх биш ноходын орон болж байна. Толгой дээрээ алуурчин, авилгач, хулгайч, дээрэмчид, хятадын ач, зээ нарыг залаад гудмаар дүүрсэн цагдаа нарт торгуулаад л "Угаадсаа гиншигнэн долоох зодуурын нохой" болсон мэт л санагдана.
Өнөөх дуусдаггүй ажилтай Төрийн нарийн өнөөдөр бас л бараагаа харуулахгүй бололтой. Явъя даа. Данхайсан том төрийн өмнө дахиад л хүчгүйдлээ гэж.
Д.Түвшин
Сэтгэгдэл (11)