Өршөөл үзүүлэх тухай хуулинд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж хориг тавиад байгаа. Үүнээс болж хоригийг хэлэлцэж дуустал Өршөөлийн хуулийн бусад заалтыг мөрдөөд явах уу, аль эсвэл хуулийг бүхэлд нь хэрэгжүүлэхгүй байх ёстой юу гэх маргаантай асуудлууд ундарсаар байгаа.
Тэгвэл ард иргэдийн энэ бүх эргэлзээг тайлахын тулд Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийг хэрэгжүүлэх ажлыг зохион байгуулах комиссын хуралдаан болж, өршөөлийн хуулийг өнөөдрөөс хэрэгжүүлэх нь зөв юм байна гэх дүгнэлтэд хүрээд байгааг бид та бүхэнд мэдээлсэн. Өөрөөр хэлбэл, Ерөнхийлөгчийн хориг тавьснаас бусад заалтыг хэрэгжүүлэх юм.
Гэвч энгийн хүн ч уншаад ойлгохоор хоригийг ерөнхийлөгч тавьсан. Тодруулбал, одоо хоригдож байгаа бүх хоригдлыг суллахгүй гэдэг заалт хоригт тусгагдсан. Тэгэхээр ямар хүмүүс Өршөөлд хамрагдах ёстой вэ гэдэг дээр иргэд бас л ойлгохгүй будилж байгаа юм.
Өчигдөр үдээс хойш ШШГЕГ-ын дэд дарга, хурандаа Г.Туулхүү хэвлэлийн хурал зарлаж, Өршөөлийн хуулийг хориг тавиагүй хэсгийг өнөөдрөөс хэрэгжүүлэх талаар онцлов. Ингэхдээ тэрбээр тэнсэн, ял хойшилсон, захиргааны зөрчилтэй хүмүүст хууль өнөөдрөөс хэрэгжээд эхэлж буйг дурьдлаа.
Тухайлбал, цагдаагийн байгууллагад захиргааны журмаар тээврийн хэрэгсэл жолоодох эрхээ хасуулсан 82 мянга орчим хүнд Өршөөлийн хууль үйлчилнэ.
Хуулийн 10.5-д энэ хуулийн хэрэгжүүлэхэд шүүхээс ямар нэгэн шийдвэр гарах шаардлагагүй бөгөөд цагдаагийн байгууллага энэ хуулийн заалтыг баримтлан хэрэгтний хувийн хэрэг, ял шийтгэлийн тухай тэмдэглэлд өршөөл үзүүлсэн тухай зохих тэмдэглэгээг хийнэ.
Тэгэхээр ялгүй болох хугацаа, тэнсэн харгалзагдах үлдсэн хугацаа, хорих ангиас тэнсэн харгалзаж суллагдсан иргэний эдлээгүй үлдсэн хугацаа, бага насны хүүхэдтэй, жирэмсэн, ял хойшлуулсан иргэний ял эдлээгүй хугацаа хоригт хамааралгүй. Хүчин төгөлдөр болчихсон учраас өнөөдрөөс хэрэгжээд явах юм. Өөрөөр хэлбэл, тэнсэнтэй, ял хойшилсон хүмүүс харьяа дүүргийн цагдаагийн байгууллагад очиж Өршөөлд хамрагдсан тэмдэглэгээг хийлгэж болох юм.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Үндсэн хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд Өршөөл үзүүлэх хуультай танилцаад хэсэгчлэн хориг тавих шаардлагатай гэж үзсэн байдаг. Иймд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 4 дүгээр зүйлийн 4.1 дэх хэсэг, 5, 7 дугаар зүйлд хэсэгчлэн хориг тавих шийдвэрийг УИХ-д хүргүүлсэн. Мөн Ерөнхийлөгчийн зүгээс Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.1.3-т заасан Өршөөлд хамааруулахгүй нөхцөл байдалд Хээл хахууль авах, Төрийн албан тушаалтан албаны эрх мэдэл буюу албан тушаалын байдлаа урвуулах, Төрийн албан тушаалтан эрх мэдлээ хэтрүүлэх, Хууль бусаар хөрөнгөжих, Төсвийн хөрөнгийн хууль бусаар зарцуулах, Бусдын эд хөрөнгийг залилан мэхлэж авах, Бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх зэрэг гэмт хэргүүдийг нэмж тусгах нь зүйтэй гэсэн байр суурийг тусгасан юм.
Гэвч УИХ-аар Ерөнхийлөгчийн хориг одоог болтол хэлэлцээгүй байна. Эх сурвалжуудын мэдээлж байгаагаар ээлжит бус чуулган зарлаад хоригийн асуудлыг хэлэлцэж магадгүй байгаа юм.
Ерөнхийдөө Өршөөлийн хуулийн хоригийг хэлэлцээд дуусгавар болсон тохиолдолд ял эдэлж буй 730 орчим хүн суллагдах тооцоо байгааг ШШГЕГ-аас хэлж байна. Мөн 970 орчим хүнээс 2 жилийн хорих ял хасагдаад суллагдана гэж тооцоолохоор нийт 1700 орчим хүн хорих байгууллагаас суллагдан гарах юм байна.
Мөн ялын зүйл заалтаас хамаараад дахин 770 орчим хүнээс 2 жилийн хорих ял нь хасагдаж, үлдсэн ялаа эдлэх судалгаа байгаа аж. Харин үлдсэн 4200 орчим хүнд өршөөлийн хууль үйлчлэхгүй гэнэ.
Энэ удаагийн Өршөөлийн хуулиар Ерөнхийлөгчийн хоригт тусгагдсан 161 орчим хүн өршөөлд хамрагдахаар орсон байжээ. Гэвч Ерөнхийлөгчийн хоригийг УИХ хүлээж авбал энэ хуульд эдгээр 161 хүнд хаагдах юм. Мөн Ерөнхийлөгчөөс 91.1, 91.2, 147.2, 281.3 гэсэн зүйл ангиуддаа тодорхой хэмжээний ял хасаач гэх баримтлалыг хориг дээрээ тавьжээ. Хэрэв түүний саналыг хүлээж авбал 1700 орчим хүнээс 2 жилийн хорих ял хасагдана гэсэн урьдчилсан тооцоо гараад байгаа аж.
Д.Дуулим
Сэтгэгдэл (9)