Мэдээлэл олж авах эрх болон бусад суурь эрх бол Таны эдлэх ёстой эрх мөн!
Мэдээлэл олж авах боломж бол суурь эрх чөлөөний нэг бөгөөд хүн үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх үндсэн эрхийн салшгүй хэсэг нь билээ. Цахим болон бусад мэдээллийг хүлээн авч, хуваалцах нь ардчилал, сайн засаглал, хуулийн засаглалын тулгын чулуу нь юм.
Ядуурлыг бүрмөсөн устгах, гариг дэлхийгээ хамгаалах, энх амгалан, хөгжил цэцэглэлтийг авчрах 2030 он хүртэлх тогтвортой хөгжлүүдийн зорилтуудыг өнгөрсөн жил дэлхий даяараа хэлэлцэн тохирсон. Олон нийтийн мэдээлэл олж авах эрх, хүний суурь эрх чөлөөг хамгаалах гэсэн өөр хоорондоо хамааралтай, бусад зорилтыг түргэтгэхэд чухал үүрэгтэй хоёр ч зорилт Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудад тусгалаа олсон.
Бүх улс орны хамтын ажиллагаа, хүчин чармайлтыг шаардаж буй өнөөгийн хурдацтай хувьсан өөрчлөгдөж буй ертөнцөд чанартай мэдээллийн хэрэгцээ шаардлага хэзээ хэзээнээс илүү, хэвлэлийн эрх чөлөө, иргэдийн мэдээлэл авах эрхийг дээд зэргээр хангасан орчин юу юунаас илүү чухал байна.
250 жилийн өмнө өнөөгийн Швед, Финляндад Мэдээлэл олж авах тухай анхны хууль тогтоомж батлагдаж байжээ. Тухайн үедээ энэ нь түүхэн үйл явдал байсан бөгөөд өнөөдөр ч ач холбогдлоо алдаагүй байгаа нь ард иргэдийнхээ мэдээлэл олж авах эрхийг баталгаажуулсан улс орнуудын тоо нэмэгдсээр байгаагаас харж болно. 25 жилийн өмнө тусгаар тогтнолоо дөнгөж олоод байсан Намибид Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний Виндхукийн тунхаглал батлагдснаар НҮБ-аас Хэвлэлийн эрх чөлөөний өдрийг тэмдэглэх эхлэл тавигдсан билээ.
2030 он хүртэлх тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд чөлөөт бөгөөд хараат бус сэтгүүл зүйн ач холбогдол өндөр гэдгийг ойн баяруудтай давхцсан Дэлхийн Хэвлэлийн эрх чөлөөний энэхүү өдөр бид онцлон тэмдэглэж байна. Үүнд бид сэтгүүлчдийн ауюлгүй орчинд ажиллах нөхцлийг ч хамааруулж байгаа бөгөөд эдүгээ 5 хоног тутам нэг сэтгүүлч халуун амиа алдсаар байна. ЮНЕСКО нь сэтгүүлчид, хэвлэл мэдээллийн ажилтнуудын эрх чөлөөтэй бөгөөд аюулгүй орчинд ажиллах талаар дэлхийн улс орнуудтай хамтран ажиллаж байна.
Энэ утгаараа миний бие хэвлэлийн эрх чөлөө, мэдээлэл олж авах эрхийг хөхүүлэн дэмжиж, хамгаалах явдалд хүн бүрийн оролцоо чухал хэмээн уриалж байна. Энэ бол хүний эрх, эрх чөлөө, тогтвортой хөгжлийн хүсэл эрмэлзлэл, он удаан жилийн энх тайван байдалд чухал билээ.
Энэ бол таны эдлэх ёстой эрх!
Ирина Бокова
