Дарханы зам там боллоо. Дарханы зам үхлийн зам болсон. Замаа засаагүйгээс болж осол аваар гарлаа гэж иргэд уурсаж, цахим орчинд шуурч байна. Арга ч үгүй биз. Ганцхан жилийн дотор олон арван иргэн бэртэж, гэмтэн, амь насаа алдсан учир ийн уурсах нь аргагүй.
Хэдхэн хоногийн өмнө нь л гэхэд сонгуулийн сурталчилгаагаар явсан “Сахигтун Үндсэн хууль-19” эвслийн автомашин онхолдож, хоёр нь амиа алдсан харамсалтай хэрэг гарч, хоёр гэр бүл амьдын хагацал үзэв. Үнэхээр харамсалтай.
Гэвч бид эндээс юуг ойлгож авах вэ. Дарханы замыг засч, иргэдээ аюулгүй зорчуулах үүргээ биелүүлж чадаагүй салбар яамны цаашлаад салбар хариуцсан сайдын буруу!!!
Тэдэнтэй хариуцлага тооцож, ийм алдаа дутагдал цаашид гарахаас сэргийлэх учиртай.
Гэхдээ замын там болсныг, үхлийн зам болсныг мэдсээр байж хурд хэтрүүлж осол аваар гаргах нь хэний буруу вэ?.
Монголчуудыг эр зоригтой, авхаалж самбаатай гэдэг. Энэ нь үнэн. Гэхдээ там болсон зам дээр энэ тэнэг эр зоригоо гаргаж, хурд хэтрүүлж эс бөгөөс үзэгдэх орчин тааруу үед гэрлээ шилжүүлэхгүй бусдыг эрсдэлд оруулах нь зүйн хэрэг гэж үү.
Бид хэдхэн хоногийн өмнө Дарханы замаар явсан юм. Тоос шороо боссон энхэл донхол зам дээр жолооч нар хурд хэтрүүлэхээс эхлээд гэрлээ шилжүүлэх нь цөөн харагдсан. Ийм эрсдэлтэй нөхцөлд зарим нь замаасаа гарчих гээд, зарим нь бусадтай шүргэлдэх гэсэн дүр зураг олон харагдсныг нуух юун.
Яг энэ асуудлаар Тээврийн цагдаагийн албаны Урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, цагдаагийн ахлах дэслэгч Ч.Чимэдбат “Автозам эвдрэлтэй, доголтой үед тээврийн хэрэгсэл хурдтай явах боломжгүй. Гэтэл жолооч нар хурд хэтрүүлэх, тээврийн хэрэгслийн бүрэн байдлыг хангахгүй байх нь ослын гол шалтгаан болж байна” гэсэн юм.
Та эндээс хоёр зүйл анзаарсан байх. Нэгдүгээрт, эвдрэлтэй зам гэдгийг мэдсээр байж хурд хэтрүүлдэг. Хоёрдугаарт, техникийн бүрэн бүтэн байдлыг хангадаггүй.
Угтаа бол хэчнээн сайхан толь шиг зам байлаа ч замын хөдөлгөөний дүрэм биелүүлдэггүй бол осол аваар гарахаа хүрвэл гарна.
Өнгөрснийг эргэн харая. Социализмын үед Монгол Улсын 21 аймаг, 360 гаруй сумыг холбосон засмал зам байтугай сайжруулсан замаар холбосон нь цөөн байв. Энэ үед осол аваар гардаг байсан уу гэвэл тийм. Гэхдээ маш цөөхөн. Тиймдээ ч “Осолгүй манлай жолооч” гэсэн цол хүртэл гарч, зам тээврийн дүрэм баримталдаг болохоо жолооч нар батлан харуулдаг байлаа.
Тэгвэл өнөөдөр дөрвөн дугуйтай, дөрвөлжин тэрэг хөлөглөсөн л бол үхлээс ч үл эмээн хаазаа гишгэх болсон. Энэ л бидний том алдаа, том дутагдал.
Зам тээврийн ослоор өнгөрсөн онд улсын хэмжээнд 561 хүн амиа алдаж, 3790 хүн бэртэж гэмтсэн статистик тоо баримт бий. Улмаар Цагдаагийн ерөнхий газраас урьдчилан сэргийлэх, иргэдэд ухуулах үүднээс “Яараад яахав дээ” аян өрнүүлж, зам тээврийн ослын тоог 18.3 хувиар бууруулж чадсан. Гэвч дахиад өсөх хандлагатай байна гэдгийг албаныхан толгой сэгсрэн өгүүлсэн юм.
Учир нь урин дулаан цаг ирж хөдөө гадаа зугаалах иргэдийн тоо олшрохын хэрээр согтууруулах ундаа уух, хол замд амралтгүй явах, хурд хэтрүүлэх, гэрлээ шилжүүлэхгүй байх зэргээс болж өөрийгөө болон бусдын амь насыг эрсдэлд хайнга, хариуцлагагүй үйлдэл давтагдах болж.
Бид аминдаа ийм л хайртай хүмүүс. Там болсон замаар зорчихдоо бүх бооцоогоо үхлийн талд дэнчин тавьж байгаа ч ухамсарлаж, ухаарах сөгөөгүй хурдаа нэмэн давхиж байна.
Ингэж болно гэж үү. Тиймээс та нэгийг бодоорой. Замыг там болгосон нь сайд, дарга нарын буруу. Гэхдээ хурдаа тааруулаагүй, гэрлээ шилжүүлээгүй, хариуцлагагүй яваа жолооч та бид гэсэн ч буруутай шүү.
Үхэл, амьдралын заагийг холбогч жолооны хүрд атгаж буйгаа цаг ямагт санаж, хайртай бүхнээ хамгаалаарай. Бас бусдын хайрыг ч гэсэн хүндэл.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (4)