зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.07.11
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
Элчин сайд ярьж байна
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • Элчин сайд ярьж байна
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Таван жил "залгисан" нулимс

2020-8-03
0
ЖИРГЭХ

Монголчууд сүмод хайртай. Магад хамгийн их шимтэн үздэг ард түмний нэг нь байх. Ардчилсан хувьсгалын салхи сэвэлзэж, хоёр нийгмийн хооронд шилжсэн тэртээх 1990-ээд оны үед манай эриний наймдугаар зуунаас үүдэлтэй хэмээн Японы судар бичгүүдэд тэмдэглэгдэн үлдсэн сүмо бөхөд хүч үзэхээр Монголоос гурван хүү зорьсон нь Д.Батбаяр, Н.Цэвэгням, Б.Энхбат нар. Тэд ч зорилгодоо хүрсэн. Арлын Японы мэргэжлийн сүмогийн түүхэнд шинэ хуудсыг нээж чадсан. Тэдгээрийн араас Д.Дагвадорж, Х.Даваажаргал, Б.Дашням нарын дараагийн үе хүч түрж, эр бяраа үзүүлж эхэлсэн нь 2003 он.

Энэ үед “Өглөөний хөх луу” хэмээх авторын эзэн Асашёорюү Д.Дагвадорж олон зууны түүхтэй Японы мэргэжлийн сүмогийн дэвжээнд Монголын анхны ёкозүна буюу аварга болж 2007 оныг хүртэл цорын ганцаараа уг цолыг эзэмшиж байв.

Ард түмэндээ “АСА” хэмээх нэрээрээ эчнээ танил болсон Д.Дагвадоржийн араас олон аварга төрсөн, сүмогийн дэвжээнээс. Мэргэжлийн сүмогийн 68 дахь ёкозүнагаар Д.Дагвадорж тодорсноос хойш 69, 70, 71 дэх их аваргаар Хакүхо М.Даваажаргал, Харүмафүжи Д.Бямбадорж, Какүрюү М.Ананд тэргүүтэй Монгол хөвгүүд тодорсон нь үүний илрэл.

Харин энэ удаад дэлхий нийтийг хамарсан коронавирусийн цар тахлын хүрээнд болж өнгөрсөн долдугаар буюу өнгөрсөн сарын башёд бас нэгэн шинэ түүхийг бичсэн нь дахин монголчуудтай холбогдлоо. Тэр нь Тэрүнофүжи Г.Ган-Эрдэнэ. Түүний хувьд 13 давж, хоёр унаснаар мэргэжлийн сүмогийн Нагоя башёд хоёр дахь түрүүгээ хүртсэн нь энэ. Санаж байгаа бол Тэрүнофүжи Г.Ган-эрдэнэ мэргэжлийн сүмод хамгийн эр бяртай, итгэл найдварын туг нь болж байв. Японы хэвлэлүүд төдийгүй Сүмо бөхийн холбооноос Г.Ган-Эрдэнийг дараагийн ёкозүнагаар нэрлэж, бичиж байсан нь үүний илрэл.

Гэвч Тэрүнофүжи Г.Ган-Эрдэнэд амжилт, алдрын зам бусад шиг нь үүдээ нээсэнгүй. Түүний туулах он цаг хугацаа тийм ч дардан, шулуун байсангүй. Дараагийн башё дахь дараалсан хоёр ялагдал нь түүнийг тохойндоо хүнд гэмтэл авч олон удаагийн мэс засалд оруулах шалтгаан болж, хэсэгтээ эмнэлгийн орон дээр “хэвтүүлсэн” юм. Үүний хажуугаар чихрийн шижин, бөөрний чулуу, элэгний эмчилгээ Г.Ган-Эрдэнийг “ороожээ”.

Сүмогийн дүрэм хатуу. Нэгэнт барилдаж эхэлсэн бол түүнийг тойрсон дэг журам, ёс жаягаас зөрж, сажих эрх үгүй. Эр бяр нь амтагдсан ямар ч аавын хүү байсан дэг журам, ёс жаягаасаа гажвал шийтгэл ногдуулахаас эхлээд олон арван хариуцлага дагадаг.

Хэнбугай ч байсан хүрсэн, хүртсэн цолондоо эзэн байж чадахгүй бол хураалгана. Эцсийн зогсоол нь зодог тайлах. Ийм л нэгэн хатуу дүрэм дунд тэд ялалт гэсэн ганцхан зорилгын төлөө дэвжээн дээр гардаг, түүндээ хүрэх гэж тэмүүлдэг. Тэрүнофүжи Г.Ган-Эрдэнэ энэ замыг тойроогүй, туулсан.

Баргийн нэгэн хүрээнд байдаггүй Озеки буюу Арслан цолонд тэр хүрсэн ч бэртэл гэмтлээсээ болж зиндаа буурч Жонидан зиндааных болтлоо зэрэг буурч байв. Ингэлээ гээд тэр бууж өгсөнгүй. Бэртлээ гүйцэд эдгээгүй байхдаа доод зиндаанд буцаж барилдаж Жониданаас буцаж барилдаж Санданмэ, Макүшита, Жүүрёо хүртэл дэвшсэн тухай Японы хэвлэлээр бичсэн нь одоо ч шарлаагүй байна. Ингэж л Г.Ган-Эрдэнэ дээд зиндаандаа эргэн ирж чадсан юм.

Хүнд бэртсэний улмаас барилдалгүй бараг жил болсон Тэрүнофүжи Жониданы дохён дээр гарч ирж барилдахдаа зүүн жигүүрийн 48 дахь бөх Ваканогүчиг зайлж, давсан байдаг. Г.Ган-Эрдэнэ 2018 оны хаврын тэмцээний 11 дэх өдрөөс хойш анх удаа ялалтын амтыг мэдэрсэн нь энэ.

Тухайн үед тэрбээр Жүүрёод барилдаж байв. Өглөөний 10 цаг орчим эл хуль байсан Бөхийн өргөөнд хоёр өвдгөө боосон Тэрүнофүжиг орж ирэхэд цөөн хэдэн үзэгч ихэд баярлан угтсан гэдэг. Ялалтынхаа дараа Тэрүнофүжи сэтгүүлчдэд “Дохён дээр гаралгүй удсан болохоор бага зэрэг эвгүй байлаа. Нэг сонин мэдрэмж төрж байв. Үзэгчдийн дэмжин хашхирч байгааг сонсоод баярласан” гэж ярьсан байдаг.

Яг үнэндээ Мэргэжлийн сүмогийн Озэки байсан бөх Макүшита зиндаанд барилдаж байсан түүх үгүй.

Харин Тэрүнофүжи Г.Ган-Эрдэнийн тэмцэл, тэмүүлэл, зорилго, түүнийхээ төлөө гаргасан хөлс бүрийн үнэ цэнэ нь Жониданаас буцаад дээд зиндаа /Макүүчи/-нд дэвших зорилготой барилдаж эхэлсэн нь ийнхүү түрүү бөхийн энтэй байжээ. Ямар ч байсан жилийн өмнөх тэр нэгэн хар өдрийн дараахь нулимс өнөөдөр ялалтынх байсан нь юутай ч зүйрлэшгүй бахархам үйл явдал байсан нь сайхан.

С.Гандөл

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Н.Золбоо: Наадамд торгон ирээ харуулах сүүлийн хэд хоногийн бэлтгэлээ Сүүж уулын амралтад хийж байна
Н.Болор-Эрдэнэ: БНСУ-ын шилдэг их сургууль "анх удаа" хэлний бэлтгэлдээ тэтгэлэг зарлалаа
З.Энхболд: Маш их зүйл хийжээ. Үндэсний компаниуд ингэж л ажиллах ёстой
Э.Бадар-Ууган "даварсаар" бас дахин даварсаар!
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (11)

  • Zochin (64.119.16.65)
    Bayar hvrgie uwchin gej baidaggvi bie setgeliin hvch l gej baidag. Dan uwchin emgeg yaridag muuhai amnuud boliuuuul yasiin saihan ug saihan eruul sain hvmvvs yamar ch muuhai zviliig setgeliin bieiin hvcheer dawdag gedgiig medeh uu? Muuhai amtuudaaa
    2020 оны 08 сарын 12 | Хариулах
  • Зочин (139.5.219.24)
    Эрүүл байж их амжилтын эзэн болох болтугай...
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • Зочин (64.119.17.210)
    Авторын эзэн гэж хэлэх нь зөв үү? Автор - зохиогч, зохиогчийн эзэн гэж?
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • Усан нүдэт (66.181.181.187)
    Сахартай нь их садаа болж байна даа Ган-Эрдэнэд
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
    • шижин
      Чихрийн шижинтэй болноо гэдэг чинь элэг нь зөв ажиллаж инсулин ялгаруулах чадваргүй болжээ гэсэн үг. Пиво их ууж хамаа замбараагүй идэж хөөрхий элгээ гомдоожээ. Эдгэдэггүй өвчин шүү дээ. Бүх эрхтэн рүү довтолдог. Одоо зодог тайлж эрүүл мэнддээ анхаарах цаг болжээ
      2020 оны 08 сарын 03
  • Зочин (43.250.126.130)
    Тэсвэр тэвчээр сэтгэлийн хаттай мундаг залуу гайхалтай.
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • Зочин (202.21.114.139)
    sain edgeerei
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • Иргэн: (103.229.122.179)
    Багш хүний тэр тусмаа сумогийн япон багшийнхаа итгэл найдварыг алдалгүй, үг захиасыг нь дагаж өнөөгийн амжилтанд хүрснээ дурсан ахуйг хараад манай үндэсний бөхөөр барилдсан гадаадын бөхөд хэрхэн хандаж байсаныг санахад сонин л санагдах юм. Хичээгээрэй...
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • Unshihch (31.164.60.21)
    Bayar hyrgej az jargal eryyl enh ulam ih amjilt hysen erooe
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • Зочин (202.9.46.183)
    sain huu
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • баярлаж сууна (192.82.67.14)
    ГАНЭРДЭНЭД их баярлалаа. ОДОО аварга гэдэг цолны төлөө нухацтай үзээрээ.
    2020 оны 08 сарын 03 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
    5 цаг 42 мин
  • ФОТО: УИХ-ын гишүүдийн наадмын гоёл
    6 цаг 31 мин
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
    10 цаг 29 мин
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
    11 цаг 4 мин
  • УИХ-ын гишүүн У.Отгонбаяр дараах хуулийн төслүүдийг өргөн мэдүүлжээ
    Өчигдөр 17 цаг 59 мин
  • Наадам: Төв аймгийн Заамар сумын уяач Ж.Түмэн-Өлзийгийн бор хээр шүдлэн түрүүллээ
    Өчигдөр 17 цаг 10 мин
  • НИТХ-ын дарга А.Баярын урилгаар БНСУ-ын Сөүл хотын ИТХ-ын дарга Хо Жун Чой Улаанбаатар хотод айлчилж байна
    Өчигдөр 15 цаг 39 мин
  • Д.Цахилгаан “Илиада”, “Одиссэй”, “Тэнгэрлэг туульс” бүтээлийн орчуулгаар нь Төрийн шагнал хүртлээ
    Өчигдөр 14 цаг 42 мин
  • Наадам: Тод манлай уяач Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
    Өчигдөр 13 цаг 16 мин
  • Үерийн аюулаас сэрэмжилж, зөвшөөрөгдсөн зам гүүрээр зорчихыг зөвлөв
    Өчигдөр 12 цаг 58 мин
  • Д.Жаргалсайханы Төрийн шагнал хүртэж байгаа ГУРВАН дуу
    Өчигдөр 12 цаг 41 мин
  • Цэргийн ёслолын жагсаалд хууль сахиулах байгууллагын 1500 гаруй алба хаагч оролцлоо
    Өчигдөр 12 цаг 39 мин
  • Тэдний "Чингис Жагаа"-гийн "Төрийн шагнал" хүртэж байгаа уран бүтээлд дайн үлдээсэн үгс
    Өчигдөр 11 цаг 48 мин
  • АЖ Д.Жаргалсайхан гурван дуугаараа өнөөдөр Төрийн шагнал хүртэнэ
    Өчигдөр 11 цаг 15 мин
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
    Өчигдөр 10 цаг 48 мин
  • Наадам айсуй: Түрүү жил айргийн тавд хурдалсан таван АЗАРГА
    Өчигдөр 09 цаг 10 мин
  • Баримт: Төрийн наадамд завсаргүй 4 түрүүлсэн Дархан мэргэн Х.Оюунчимэг
    Өчигдөр 09 цаг 02 мин
  • Улаанбаатарт өдөртөө 24 хэм дулаан
    Өчигдөр 08 цаг 31 мин
  • "Эрдэнэс Тавантолгой" ХК-д онцгой дэглэм тогтоож, Бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр У.Бямбасүрэнг томиллоо
    Уржигдар 23 цаг 11 мин
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
    Уржигдар 21 цаг 08 мин
  • "Бүх цэргийн наадам"-аар шөвгөрсөн найман бөхийн допингийн хариу иржээ
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Наадмын өвөрмөц мэндчилгээнүүд
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын цолонд ойрхон бөх #9: Аймгийн хурц арслан М.Еркебулан
  • Улсын баяр наадамд зодоглох Улсын цолтой 102 бөх
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • АМРАЛТЫН ӨДӨР: Та амралтаараа юу үзэх вэ?
  • Улсын цолон ойрхон бөх #7: Аймгийн арслан Ц.Төмөрцоож
  • ШУУД: УИХ-ын чуулганы хуралдаан үргэлжилж байна
  • 115 мянган тул загасны, 60 мянган зэвэг, хадран загасны жараахайг нутагшуулжээ
  • ТАНИЛЦ: Ирэх долоо хоногт УИХ-аар хэлэлцэх асуудлууд
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Аварга цолтон төрүүлдэг могой жилийн наадам
  • Улсын цолон ойрхон бөх #6: Цэргийн заан Б.Батсуурь
  • Мотокроссын улсын аварга шалгаруулах цуврал Дархан-Уул аймагт болно
  • Наадмын нээлтийн тоглолтыг 7 дугаар сарын 11-ний 21:00 цагт дахин тоглоно
  • Улсын цолон ойрхон бөх #8: Аймгийн заан С.Доржпалам
  • Г.Тэмүүлэн: Төсвийн тодотголыг хэлэлцэхдээ 126 гишүүний ирцтэй байх ёстой
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Б.Энхбаяр: ХЭҮК-ын тайланг хэлбэр төдий сонссон болоод өнгөрдөг байсан асуудал түүх болсон
  • "Багануур" ХК-ийн ажилчид ТУЗ-ийн зөвлөлийн шийдвэрээ эсэргүүцэж, ажил хаялт зарлахаа мэдэгдээд байна.
  • Д.Амарбаясгалан: Хараат бус байдал, шийдвэр гаргах чадамж, хариуцлагын тогтолцоог төгөлдөржүүлж парламентын засаглалыг бодит утгаар нь баталгаажуулж чадлаа
  • УИХ-ын дэд хороодыг залуу гишүүд ахалж эхэллээ
  • Улсын цолон ойрхон бөх #5: Аймгийн хурц арслан О.Наранбаатар
  • Наадам айсуй: Төрийн наадамд ганц ч сум алдалгүй 40 онон түрүүлсэн Хөдөлмөрийн баатар, Дархан мэргэн Ш.Даваахүү
  • Ойрын өдрүүдийн цаг агаарын урьдчилсан төлөв
24 баримт
  • У.Хүрэлсүх: Монгол наадам бол төрт ёс, түүх, соёлын үнэт өв, тусгаар тогтнол, мандан бадрахын бэлгэдэл юм
  • Дэлхийд ганцхан Монгол наадмын тухай 24 баримт
  • "Салхи Дамбий шиг цайлган" гэж өөрийгөө тодорхойлсон МУГЖ Д.Бямбацогтын талаарх найман баримт
  • Рэйвагийн тооллыг эхлүүлэгч, Японы 126 дахь Эзэн хаан Нарүхито гэж хэн бэ?
  • Хамгийн залуу эмэгтэй МУГТ болж буй Н.Нандинхүсэл гэж хэн бэ?
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото Элчин сайд ярьж байна Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК