Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулна хэмээсэн УИХ-ын гишүүд Төрийн ордноор хэдэн сар гүйлдэв. Эцэстээ нэмэлт, өөрчлөлт оруулж батлах нь битгий хэл, хуулийн төслийн нэгдүгээр хэлэлцүүлгээ ч эцэслэж чадахгүй байсаар өдийг хүрээд байна. Ээлжит бус чуулган ирэх сарын 3-ны өдөр хаалтаа хийх ёстой. Гэтэл ийм бага хугацаа үлдээд байхад ээлжит бус чуулган хоёр ч удаа хойшлогдож, хуралдаж чадсангүй. Тухайлбал, Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг иргэд, сонгогчдодоо танилцуулж, санал цуглуулахаар УИХ-ын гишүүд улсын баяр наамдмын үеийг тааруулж, нэг сар гаруйн хугацаанд тойрогтоо ажилласан. Ингээд наадам ч дууслаа, гишүүдийн тойрогтоо ажиллах цаг ч дууссан. Энэ дагуу энэ сарын 12-ны өдөр чуулган хуралдах товтой байсан ч дахин хойшлогдсон. Мөн энэ сарын 21-ний өдөр буюу өчигдөр хуралдуулахаар УИХ-ын даргын зөвлөлөөс УИХ-ын үйл ажиллагааны төлөвлөгөөнд тусгасан ч бас л хуралдаж чадсангүй. Энэ ч утгаараа өнөөдөр хуралдах эсэх нь мөн тодорхойгүй байна.
Учир нь Ерөнхийлөгч болоод Ерөнхий сайд (МАН-ын бүлэг) тохиролцоонд хүрч чадахгүй байгаа нь нэгэнт ил болов.
Тэр бүү хэл, МАН-ын 65 гишүүн 32, 33-ийн бүлгээрээ хуваагдаж, ацан шалаанд орчихлоо.
Угтаа бол энэ сарын 8-нд Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийг ард нийтэд танилцуулж, санал бодлыг нь сонсчихсон, цаашлаад засварлах эсэхээ шийдчихсэн байх ёстой. Гэвч ямар ч зохион байгуулалтгүй парламентийн балагаар чуулган хуралдаж чадахгүйдээ хүрч гацаанд ороод байна. Энэ хооронд Засгийн газрыг тараах талаар хүртэл яриа гарсанд гайхах ч хэрэг алга.
УИХ-ын намрын чуулганыг аравдугаар сарын 1-ний өдөр нээх учиртай. Жил бүрийн намрын чуулганы чухал асуудал ирэх оны төсвийг хугацаанд нь амжиж батлуулах байдаг. Үндсэн хуулийн хэлэлцүүлэг эхэлсэн нь бол бусад асуудал хэлэлцдэггүй. Гэвч ирэх онд бүх нийтээрээ төсөвгүй суухгүйн тулд улсын төсвийг хэлэлцэж л таарна. Тэгэхээр энэ цаг үедээ амжиж Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийн асуудлыг шийдэхгүй бол хоёр чухал асуудлыг нэгийг сонгох эс бөгөөс аль нэгийг нь хойш тавихаас өөр замгүй.
Угтаа Санхүү, төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага жилийн төсвийн саналыг нэгтгэн боловсруулж, жил бүрийн есдүгээр сарын 15-ны дотор Засгийн газарт өргөн мэдүүлэх учиртай.
Засгийн газар жилийн төсвийн төслийг аравдугаар сарын 1-ний дотор Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх ёстой бөгөөд Засгийн газар жилийн төсвийн төслийг Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлснээс хойш ажлын гурван өдрийн дотор нийтэд мэдээлдэг. Улсын Их Хурал жилийн төсвийн төслийг хэлэлцэн арваннэгдүгээр сарын 15-ны дотор батлах журамтай.
Эндээс харвал, төсөв батлах харанга удахгүй дэлдэх нь. Гэтэл УИХ-ын гишүүд нэгнийхээ амыг хараад сууж буй энэ цаг дор улсын төсвийг хугацаанд нь багтааж батлаж чадах нь юу л бол.
Б.Лхам