Хятадын нутгаас Орос руу урсан орж ирдэг хэсэгт Хайлаар мөрний цутгал Эргүн голын усанд марганцийн хэмжээ 2.3 дахин их байна. Нэг литр усан дахь марганцийн хэмжээ 0.5 мг-аас илүүгүй байх нормтой бол одоо энэ голынх 1.4 мг-д хүрчээ. Жил бүрийн хавар цөн түрэх үеэр

    Хятадын нутгаас Орос руу урсан орж ирдэг хэсэгт Хайлаар мөрний цутгал Эргүн голын усанд марганцийн хэмжээ 2.3 дахин их байна. Нэг литр усан дахь марганцийн хэмжээ 0.5 мг-аас илүүгүй байх нормтой бол одоо энэ голынх 1.4 мг-д хүрчээ. Жил бүрийн хавар цөн түрэх үеэр Хятадын талаас голын ус ийм бохирдолтой орж ирэх нь хэвийн шахуу үзэгдэл болсон гэж Оросын  эрүүл ахуйн хяналтынхан ярьжээ.

    Хэдийгээр амьтан, ургамал, хүний аюулгүй байдалд ноцтой аюул занал үгүй гэж мэдэгдэж байгаа ч хилийн ойролцоох суурингийн иргэд голын бус худгийн ус хүнсэндээ хэрэглэдэг ажээ. Марганцийн хордлогод тархи илүү өртөмтгий байдаг гэж эмч нар мэдэгдэж байна. Эхэн үедээ уцаар хүрч, сэтгэл санаа тавгүйтэх шинж тэмдэг илрэнэ.

    Оросуудын Аргунь гэж нэрлэдэг энэ голын нэр  “өргөн” гэсэн монгол үг бөгөөд Их Хянганы нуруунаас эх авч Хятадын нутгаар 311 километр урсахдаа  Хайлаар мөрөн гэж нэрлэгддэг. Нийт 1620 километр зам туулж Амар мөрнийг үүсгэдэг. 60 гаруй төрлийн загасаар баялаг энэ мөрнийг Хятадын үйлдвэрүүд ийнхүү химийн хаягдлаар бохирдуулсаар байна.