Улаанбаатар хотын гүний ус хорт хавдар үүсгэгч органик нэгдлээр бохирдлогдсон тухай мэдээллийг АНУ-ын Агаарын нисэх хүчний технологийн институтийн хүндэт профессор Марк Голтз өглөө. Түүний эрдэм шинжилгээний ажлын үр дүнд Дэнжийн мянгад байрлах гүний худгийн уснаас нитрат ундны усны зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс 20 дахин их буюу 1,000мг/л илэрсэн байна. Шинжилгээгээр илэрсэн нитратын гол үүсгэгч нь гэр хорооллын бүсэд нүхэн жорлон юм байна. Хүн, амьтны ялгадаснаас нитрит үүсч, хөрсийг бохирдуулан улмаар газар доорх усанд хүрэх бөгөөд ийм нэгдэл нь усанд харьцангуй удаан хугацаагаар хадгалагддаг байна. Ингэснээр Улаанбаатар хотын газар доорх усанд нитрат болон бусад органик биш бохирдлоос гадна хорт хавдар үүсгэгч органик бохирдлууд их байх магадлалтайг тэрбээр онцолсон юм.

Улаанбаатар  хотын хөрс, гүний усан дахь органик биш бохирдлын талаар хийсэн эрдэмтдийн нэг нь ШУТИС-ийн ГУУС-ийн Геологи, гидрогеологийн салбарын багш Б.Наранчимэг. Тэрбээр 2018 онд олон улсын Water сэтгүүлд хэвлүүлсэн судалгаагаар  гэр хорооллын бүсэд байршилтай гүний худгуудын усанд агуулагдах нитратын агуулга ДЭМБ-ын зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээнээс илүү бохирлогдсон гэжээ. Түүний судалгаагаар гэр хороолол орчимд нитратын агуулга хамгийн багадаа 64 мг/л, хамгийн ихдээ 304 мг/л хэмжээтэй байжээ.

Түүнчлэн нитратаар бохирлогдсон ус нь газар доорх усны урсгалын чиглэлээсээ хамаараад Туул гол мөн бидний ундны усны эх үүсвэрийг бохирдуулах эрсдэлийг дагуулж байгаа аж.

Байгалийн усанд нитрат байдаг хэдий ч манайхтай ижил төстэй бүс нутагт 10 мг/л-ээс илүүгүй байдаг аж. Тиймээс нүхэн жорлон байгуулах болбол цементээр доторлож, ялгадасыг соруулах байдлаар дахин хэрэглэх эс бөгөөс гэр хорооллын нүхэн жорлонг устгах хэрэгтэйг дээрх эрдэмтэд онцоллоо. Ингээгүй цагт суурин газрын иргэдийн олонх нь хорт хавдараар өвчлөх эрсдэл буурахгүй гэдгийг мөн хэлсэн юм.

Г.Эрдэнэ