Энэ долоо хоног хөдөлмөрийн аюулгүй байдлаас үүдэн Төв цэвэрлэх байгууламжийн дөрвөн ажилтан амь насаа алдаж, 11 ажилтан хорт хийнд хордсон шуугиантай долоо хоног болж өнгөрлөө.
Тодруулбал, энэ сарын 16-ны өдөр буюу мягмар гарагт 18.00 цагийн орчимд дээрх үйл явдал болсон юм. Ийнхүү он гарсаар ажил үүргээ гүйцэтгэж яваад харамсалтайгаар амь насаа алдсан иргэдийн тоо наймд хүрэв.
Төв цэвэрлэх байгууламжид гарсан энэ удаагийн осол анхных нь ч биш. Цэргийн төв эмнэлэгт хордлого тайлах эмчилгээ хийлгэж байгаа иргэдийн ар гэрийнхний хэлж байгаагаар 2014 онд нэг иргэн амиа алдаж байсан аж.
Хамгийн гол нь хийг алдахад Төв цэвэрлэх байгууламжийн ажилтнууд хийн ээс хамгаалах маскгүй зүүсэн байсан уу эсвэл маск нь стандартын шаардлага хангахааргүй байсан уу зэрэг олон асуулт урган гарч байна. Уг асуудалд хотын даргын захирамжаар гарсан ажлын хэсэг болон холбогдох байгууллагууд шалгаж байгаа тул энэ талаар хариулт өгөх хүн олдсонгүй. Харин Цэргийн төв эмнэлгийн дарга, Ерөнхий эмч, хурандаа С.Батболд иргэдийг холимог хийнд хордсон хэмээн оношлоод байгаа бөгөөд энэ нь тодорхой бус хийн хордлого буюу амек, шивтэрийн хий, метан зэргээс хордсон байж магадгүй тайлбарлаж хэмээн байсан юм.
Дээрх амь насаа алдсан иргэд ид хийж бүтээх насэы буюу 1981-1987 оны залуучууд байсан юм. Өглөө нь инээгээд гараад явсан аав нь мөнх бусыг үзүүлж, үр хүүхэд, хан ижил нь нь хагацал үзсэн энэ хэргийн хариуцлагыг хэн хүлээх вэ. Гадуур явахад дээрээс юу унаад ирэх бол гэж айдас түгшүүрт явдаг бол одоо ажлаа хийж байгаад осолдчих вий гэдгээс айдаг боллоо. Иргэд чинь ажил үүргээ гүйцэтгэж яваад л амь насаа алдах нь энгийн үзэгдэл болоо юу эрхэм удирдлагууд аа.
Мөн одонтой ээжүүдийн тэтгэмжийг болиулах асуудал яригдаж эхэлсэн нь эрчүүд холбоо байгуулж, мэдэгдэл хийхэд хүргэв. Энэ талаар ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Г.Өнөрбаяр УИХ-ын Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдаанаар “Одонтой ээжүүдэд насан туршид нь тэтгэмж олгох нь хэт хавтгайрсан асуудал болж байна. 218 мянган ээжид өнгөрсөн онд 30 тэрбум төгрөг зарцуулсан нь төсөвт хүндрэл учруулж байна” гэж Өргөдлийн байнгын хорооны хуралдаанаар мэдэгдсэн нь эсэргүүцэлтэй тулгарахтай зэрэгцээд ингэж хэлээгүй. Одонтой ээжүүдийн мөнгийг хасах биш харин ч нэмэх тухай яоьсан гэж мэлзсэн юм. Харин түүний үнэн, худал нь мэдэхгүй дээрх байр суурьтай холбогдуулан одонтой 218 мянган ээжийн төлөөлөл Өргөдлийн байнгын хорооноос гаргасан байр суурьтай санал нэгдэхгүй гэж дуу хоолойгоо илэрхийлсэн юм.
Уг асуудалтай зэрэгцэн хятадын компанид 50 га газар өгч, хүлэмж ашиглуулахаар шийдвэрлэсэн хотын дарга С.Амарсайханыг шийдвэрээ буцаахыг иргэдээс шаардлаа. Учир нь 50 га газар гэдэг Монгол Улсын нийт хүлэмжийн 90 хувьтай тэнцэх аж. Хятадын Тяньжинь фүүдс компанид уг зөвшөөрлийг олгосноор нэгдүгээрт, хүлэмж эрхлэгч аж ахуйн нэгжүүдийг татан унагаах хор уршигтай. Хоёрдугаарт, хүнсний аюулгүй байдалд сөргөөр нөлөөлнө гэж үзэв.
Уг нь НИТХ-аар уг асуудал орж ирэх үед дээрх шалтгаанаар буцаажээ. Харин хотын даргын зүгээс нийслэлийн өмчтэй “Улаанбаатар менежмент” хаалттай хувьцаат компанийг хамтран ажиллахаар сонгосон тухай албан бичгийг ЗГХЭГ-ын даргад хүргүүлсэн байна. Тиймээс иргэдийн зүгээс уг шийдвэрийг эргэн харж, дээрх 50 га газрыг нээлттэй сонгон шалгаруулалтаар дотоодын хүлэмж эрхлэгчдэд боломж олгохыг төрийн удирдлагуудаас шаардсан юм.
Түүнчлэн Монгол Улсын зээлжих зэрэглэл САА1 буюу хамгийн доод зэрэглэлээс В1 болон сайжирч, улс төрийн зүтгэлтэн С.Зориг агсны амь насыг хохироосон хэргийн шүүхийн гурван шатны шийдвэрийг ил болгохыг ИЗНН-аас шаардаж, хойт эцэгтээ зодуулж хүнд гэмтэл авсан дөрвөн настай хүүгийн биеийн байдал сайжирчээ.
Ийнхүү дөрвөн гэр бүл хагацал үзэж, одонтой ээжүүд тэтгэмжийн хасах тухай яригдаж, хүлэмж эрхлэгч иргэд 50 га газрыг хятадын компанид өгч хүлэмж эрхлүүлэхийг эсэргүүцсэн долоо хоног болж өнгөрлөө.
Б.Лхам
Сэтгэгдэл (6)