“Ардчилал, шударга ёс-Миний орчинд” сэдвээр ЕБС-ийн сурагчдын дунд зарласан зохион бичлэгийн уралдааны шилдэг оролцогчидтой Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг уулзаж, шагналыг нь гардуулан өглөө.
Ардчилсан хувьсгалын 24 жилийн ойг тохиолдуулан зохион байгуулсан энэ уралдаанд 1856 сурагч оролцсоноос 7 хүүхдийн бүтээл шилдгээр шалгарчээ. Тэдний дунд Орхон, Дархан, Дорноговиос бичсэн оролцогчид багтсан байна.
Замын-Үүд сумын “Үлэмж тэнгэр” сургуулийн 9а ангийн сурагч Б.Амарсайхан Монголын хамгийн том суманд сүүлийн ганцхан жилийн дотор хийгдсэн шинэчлэлт өөрчлөлт, бүтээн байгуулалтын үр дүнд төрөлх нутгийнх нь иргэдэд ямар тус дэм болж байгааг жишээ татан бичсэн бол Дархан-Уул аймгийн Орхон сумын 8 дугаар сургуулийн 11а ангийн сурагч Ш.Бямбадулам “... Ардчиллын үрээр манайх хувьдаа газартай, оюутан эгч маань сар бүрийн 70200 төгрөгийн тэтгэлэг авч аав ээжийн нуруун дээрх ачаанаас хөнгөлөлцөж байна” гэж бичжээ.

Уралдааны тэргүүн байрт шалгарсан Сант сургуулийн 11а ангийн сурагч Ө.Амарбаясгалангийн зохион бичлэгээс:
“...Ардчилал өндөр хөгжсөн оронд Дорж ах амьдарч байсан бол хэзээ ч хэнд ч авлига өгөх шаардлагагүй байсан байж таарна.Тэгэхээр эрдэмтэн болж чадах байсан Дорж ахыг маань хэн хэрэгтэн болгосон бэ? Тэд хүн бүхний эрхийг дээдэлдэг ардчилсан нийгэмд амьдрах эрхтэй ч манай нийгмийг удирдах ёсгүй бас эрхгүй. Харин авлигын эсрэг тэмцэж ардчиллыг жинхэнэ ёсоор нь хєгжүүлж чадах нам,улстөрчид л биднийг удирдах ёстой. Тэгэхээр ардчилсан хувьсгал дуусаагүй одоо болтол үргэжилсээр л байгаа юм байна...”
Уралдааны дэд байрт шалгарсан нийслэлийн 1-р сургуулийн 10-р ангийн сурагч О.Энхнарангийн зохион бичлэгээс:
“...Хүн бүр өмчтэй байх эрхтэй болж, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрх чөлөөг олгосон түүхэн том гавьяатай. Мөн гадаад улс орон чөлөөтэй нэвтэрч, сурч боловсрох эрхийн нээж өгсөн гэж үздэг. Авлига хээл хахууль, ар өврийн хаалга, танил тал гээд л бусармаг үйл явдал энэ үеийн төрд байж боломгүй үйл хэрэг. Ийм байдал байсаар байвал жирийн шударга бид яаж хүссэн сургууль, сонгосон мэргэжилдээ хүрч чадах вэ дээ. Энэ бол бидний айдас шүү. Бидэнд ШУДАРГА ЁС ус агаар мэт хэрэгтэй...”
Уралдааны дэд байрт шалгарсан Орхон аймгийн Эрдэм ахлах сургуулийн 11г ангийн сурагч Л.Намууны зохион бичлэгээс:
“...Би энэ эссег бичихийн тулд гэр бүлийн минь амьдралд ардчилал хэрхэн нөлөөлж болж байгаа талаар судалсан. Жишээлбэл, аав ээж минь өдөр бүр мэдээ үзэж улс төрийн талаар санаа бодлоо ярьж суудаг хэдий ч зүгээр л зурагтны цаанаас хараад өнгөрдөг. Тэд хэзээ ч иргэдийн нийтийн хуралд оролцож байгаагүй. Бидний саналаар л дутав гэж гэсэн бодолтойгоор үлддэг. Харин би харж суудаг биш, оролцдог иргэд олон байгаасаа гэж хүсч байна...”
Уралдааны гутгаар байрт шалгарсан Монгол-Оросын хамтарсан 3 дугаар сургуулийн 10г ангийн сурагч М.Гандийн зохион бичлэгээс:
“... Ардчиллын давуу талууд нь иргэн бүрийн тэгш эрх, угсаа гарал харгалзалгүйгээр амжилтад хүрч, иргэд өөрийн бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж байгаад юм. Үүнээс харахад хичээл зүтгэл нь өөрөө боломж харин энэ нь амжилтын түлхүүр болж, энгийн ард иргэдэд нийгмийн аль ч давхаргаас нөгөө рүү нь тэмүүлж, шилжих өнөр их боломж хөдөлмөрч хүн болгонд ирдэг...”
Ардчилсан хувьсгалын 24 жилийн ойг тохиолдуулан зохион байгуулсан энэ уралдаанд 1856 сурагч оролцсоноос 7 хүүхдийн бүтээл шилдгээр шалгарчээ. Тэдний дунд Орхон, Дархан, Дорноговиос бичсэн оролцогчид багтсан байна.
Замын-Үүд сумын “Үлэмж тэнгэр” сургуулийн 9а ангийн сурагч Б.Амарсайхан Монголын хамгийн том суманд сүүлийн ганцхан жилийн дотор хийгдсэн шинэчлэлт өөрчлөлт, бүтээн байгуулалтын үр дүнд төрөлх нутгийнх нь иргэдэд ямар тус дэм болж байгааг жишээ татан бичсэн бол Дархан-Уул аймгийн Орхон сумын 8 дугаар сургуулийн 11а ангийн сурагч Ш.Бямбадулам “... Ардчиллын үрээр манайх хувьдаа газартай, оюутан эгч маань сар бүрийн 70200 төгрөгийн тэтгэлэг авч аав ээжийн нуруун дээрх ачаанаас хөнгөлөлцөж байна” гэж бичжээ.

“...Ардчилал өндөр хөгжсөн оронд Дорж ах амьдарч байсан бол хэзээ ч хэнд ч авлига өгөх шаардлагагүй байсан байж таарна.Тэгэхээр эрдэмтэн болж чадах байсан Дорж ахыг маань хэн хэрэгтэн болгосон бэ? Тэд хүн бүхний эрхийг дээдэлдэг ардчилсан нийгэмд амьдрах эрхтэй ч манай нийгмийг удирдах ёсгүй бас эрхгүй. Харин авлигын эсрэг тэмцэж ардчиллыг жинхэнэ ёсоор нь хєгжүүлж чадах нам,улстөрчид л биднийг удирдах ёстой. Тэгэхээр ардчилсан хувьсгал дуусаагүй одоо болтол үргэжилсээр л байгаа юм байна...”
Уралдааны дэд байрт шалгарсан нийслэлийн 1-р сургуулийн 10-р ангийн сурагч О.Энхнарангийн зохион бичлэгээс:
“...Хүн бүр өмчтэй байх эрхтэй болж, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрх чөлөөг олгосон түүхэн том гавьяатай. Мөн гадаад улс орон чөлөөтэй нэвтэрч, сурч боловсрох эрхийн нээж өгсөн гэж үздэг. Авлига хээл хахууль, ар өврийн хаалга, танил тал гээд л бусармаг үйл явдал энэ үеийн төрд байж боломгүй үйл хэрэг. Ийм байдал байсаар байвал жирийн шударга бид яаж хүссэн сургууль, сонгосон мэргэжилдээ хүрч чадах вэ дээ. Энэ бол бидний айдас шүү. Бидэнд ШУДАРГА ЁС ус агаар мэт хэрэгтэй...”
Уралдааны дэд байрт шалгарсан Орхон аймгийн Эрдэм ахлах сургуулийн 11г ангийн сурагч Л.Намууны зохион бичлэгээс:

Уралдааны гутгаар байрт шалгарсан Монгол-Оросын хамтарсан 3 дугаар сургуулийн 10г ангийн сурагч М.Гандийн зохион бичлэгээс:
“... Ардчиллын давуу талууд нь иргэн бүрийн тэгш эрх, угсаа гарал харгалзалгүйгээр амжилтад хүрч, иргэд өөрийн бодлоо чөлөөтэй илэрхийлж байгаад юм. Үүнээс харахад хичээл зүтгэл нь өөрөө боломж харин энэ нь амжилтын түлхүүр болж, энгийн ард иргэдэд нийгмийн аль ч давхаргаас нөгөө рүү нь тэмүүлж, шилжих өнөр их боломж хөдөлмөрч хүн болгонд ирдэг...”
Сэтгэгдэл (7)