Монгол Улсын Ерөнхий сайд асан С.Баяр, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга асан С.Баярцогт, Эрдэнэс монгол компанийн удирдах албан тушаалд ажиллаж байсан Б.Бямбасайхан, Д.Ганболд нарын 7 хүнд холбогдох эрх мэдэл, албан тушаалын байдлаа урвуулан ашигласан, үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн, мөнгө угаасан үйлдэлтэй хэрэгт 2020 оны 3 дугаар сарын 09-ний өдөр яллах дүгнэлт үйлдэж шүүхэд тус тус шилжүүлээд байна.

Түүний энэ мэт шоуны ард генерал Б.Хурц тэргүүтэй хүмүүс байж суух газраа олж ядаж байсан нь лавтай. Тиймдээ ч эрхэм гишүүний тойрогт УИХ-д нэр дэвшихээр болсон гэх шуум тархав. Өөрөөр хэлбэл, гишүүн Б.Батзанданг генерал Б.Хурц амалж авсан бололтой юм. Үүнийг нь ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ барин тавин баталсан.

Нэгэн цагт Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөр хоёронтоо сонгогдож явсан Ц.Элбэгдорж хууль дуудвал гутлаа тослоод зангиагаа зүүгээд очих ёстой. Би ч гэсэн очино гэж попорч байв. Гэвч тэрбээр өнөөдөр харийн улсад үнэтэй зочид буудал тарвалзаж буй гэх бөгөөд үүнийх нь үргэлжлэлийг иргэний хөдөлгөөнөөс улс төрд орсон гудамжны жагсагч О.Магнай ч гэсэн үргэлжлүүлж буй бололтой. Түүнийг, тэднийг хууль дуудлаа. Гэвч тэрбээр хаана хоноглож буй нь мэдэгдэхгүй, ёстой л Улаанбаатараар нэг хийцгүйрч байгаа бололтой.

Ах, дүү гурав нийлж 40 гаруй иргэн, үүнээс гадна насанд хүрээгүй хүүхдийг Макаод худалдсан гэмт хэргийн талаар та сонсож байсан уу. Магад сонссон байх. Тэгвэл төрсөн хүү шигээ жаахан хүүхдийг биеэ үнэл гээд харийн улсад зарсан мөнгөөрөө Монголд тансаглаж амьдарсан ах, дүү гуравт Монголын шүүх 3.6-хан жилийн ял оноосон, үүнээс хэдхэн сарыг биеэр эдлээд суллагдсан гэдгийг та мэдээгүй байх. Ээж нь шүүгч асан, шаггүй сайн өмгөөлөгч.

“2035 он гэхэд 50 сая иргэнээ ядуурлаас бүрэн гаргана” гэж БНХАУ-ын дарга Ши Жинпин Коммунист намын XIX их хурлын үеэр мэдэгдсэн билээ. Хятадын өнцөг булан бүрээс ирсэн 2,300 гаруй төлөөлөгч болон олон улсын 3,000 гаруй сэтгүүлчийн өмнө түүний хэлсэн энэхүү үг дэлхий дахинд шуугиан тарьсан юм. Арга ч үгүй биз. Дэлхийн улс орнуудын эдийн засаг саарсан энэ цаг үед 50 сая иргэнийг ядуурлаас гаргана гэдэг тийм ч амар ажил биш. Гэхдээ энэ үг, энэ бодлого, энэ амлалт зөвхөн хятад улсад л хэрэгжих боломжтой. Тийм болоод ч Ши Жиньпин ийнхүү ам бардам хэлсэн биз ээ.

Эрхэм гишүүн, эрхэмсэг сайдтан өөрийн гоо үзэмжээ маскны ард нуухыг хүссэнгүй юү, эс бөгөөд “Тэнгэрлэг Монгол бүсгүй”-д элдэв нян халдахгүй гэж бардамнав уу. Аль нь ч бай, Эрүүл мэндийн сайд хүний хувьд энэ бол маш хариуцлагагүй үйлдэл. Д.Сарангэрэл сайдын араас Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайд Ё.Баатарбилэг хүртэл амны хаалт зүүхдээ хойрго хандсаар өнөөдрийг хүрэв. Уг нь түүнээс мэдэгдэл, мэдээлэл авах гэсэн ордны хэдэн сэтгүүлчид амны хаалт зүүчихсэн, түүнийг бүчин зогсож байгаа харагдах. Үүнээс гадна өнөө “Шударга тав” хэмээх рекламны гол дүрүүд, ард түмний хайр, хишгийг хүртэхээр улайрдаг ЗГХЭГ-ын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ болон Ж.Батзандан тэргүүтэй гишүүд хүртэл “Маскгүй попчин улстөрч” давалгаанд нэгдэв.

УИХ-ын сонгуулийн тухай хуулиар сонгуулийн сурталчилгаа эхлэхээс санал хураалт дуусах хүртэлх хугацаанд зарим төрлийн зохицуулалт авч хэрэгжүүлэхээр тусгасан байна. Тухайлбал, сонгуулийн сурталчилгааны хугацаа дууссан үед зохион байгуулалттайгаар, эсвэл бусдыг өдөөн турхирсан хэлбэр агуулсан байдлаар лайв хийх, хууль бус мэдээлэл түгээж байгаа талаар хууль, шүүхийн эрх бүхий байгууллагаас гаргасан дүгнэлтээр баталгаажвал тухайн бүс нутаг дахь олон нийтийн сүлжээний хэрэглээний хурдыг хязгаарлах технологийн арга хэмжээ авах юм байна.

УИХ-ын чуулганаар Иргэдийн тэтгэвэр барьцаалсан зээлийн төлбөрийг төрөөс нэг удаа төлөх тухай хуулийг баталсантай холбогдуулан гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлсэнгүй хэмээн ОУВС-аас мэдэгдэж буй. Уг үйл явдалтай зэрэгцэн төгрөгийн ханш суларсаар 2016 онд 2147 төгрөгтэй тэнцэж байсан ам.долларын ханш өдгөө 3000 төгрөгт хүрэхэд ойрхон байна. Зарим эдийн засагчдын үзэж байгаагаар ам.долларын ханш бонд босгох сургаар буюу бонд босгохын өмнө болон дараа гэж хоёр удаа чангарна. Төсвийн үрэлгэн байдал, хэт их тэлэлт, популист амлалтаас үүдэн эдийн засаг 2020 оны хагаст гэхэд хүнд нөхцөл байдалд хүрнэ. Магадгүй ОУВС-ийн тавих гэрээний нөхцөл чангарч, эртнээс бэлдэхгүй бол байдал хүндэрч мэдэхээр байгааг анхааруулж байгаа юм.

Энэ хугацаанд Улсын Ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайхан эрүүл мэндийн шалтгаанаар албан үүргээсээ түр чөлөө аваад байх хойгуур дээрх албан бичиг прокурорын байгууллагад ирсэн аж. Нэгэнт прокурорын байгууллагын тэргүүн байхгүй учир ҮАБЗ-ийн нэг гишүүн нь Н.Номтойбаярын бүрэн эрхийг чуулганаар оруулахгүйгээр буцаах даалгавар өгсөн бөгөөд үүний дагуу прокурорын байгууллага халаасандаа даржээ. Гэхдээ ҮАБЗ-өөс ийм даалгавар өглөө гээд гишүүний бүрэн эрхийг нь түдгэлзүүлэх асуудлыг хав дарсангүй. Харин ч Улсын Ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайхан албан ажилдаа эргэж оронгуутаа Их хуралд уг асуудлыг өргөн барьжээ.

"Алтан Дорнод Монгол" компанийн захирал Т.Ганболд улс төрд орохоор шийдэж, намаа бүртгүүлэхээр Улсын Дээд шүүхэд хандсан боловч хоёр ч удаа татгалзсан хариу сонсоод буй. Тэрбээр ирэх гуравдугаар сарын 15-нд нам байгуулах хурлаа хийхээр төлөвлөсөн бөгөөд улс төрд орох болсон шалтгаанаа хөгшин, залуу хамаагүй зөв бодолтой, зөв хүнийг улс төрд орох гишүүр нь болох хүсэлтэй холбоотой гэсэн юм.

Мэдээлэл, технологийн ололт амжилтын нэгээхэн хэсэг анагаах ухааны салбарт үсрэнгүй хөгжил авчирсны үр дүнд эмчилгээний олон дэвшилтэт аргачлал нэвтрээд буй. Үүний нэг нь тархины судсан дотуурх мэс засал бөгөөд энэ нь орчин үеийн багаж хэрэгсэл ашиглаж тухайн өвчтөний гавалын ясыг нээхгүй, зовуурь багатайгаар хийгддэг орчин үеийн арга юм байна. Энэ төрлийн мэс заслыг зөвхөн П.Н.Шастины нэрэмжит III эмнэлэгт 2014 оноос хийж эхэлсэн бөгөөд үүнийг Монголд нутагшуулахад өөрийн оюун ухаан, хүч чадлаа дайчилж буй эмч нарын нэг Р.Ганбаатар юм.

Түүнийг эзгүйд УИХ-ын гишүүн Н.Номтойбаярын бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх санал прокурорын байгууллагад ирсэн боловч уг шийдвэрийг буцаах албан даалгаврыг ҮАБЗ-ийн гурван гишүүний нэг нь чиглэл өгсөн гэх мэдээлэл өгсөн. Үүнийг нь батлах мэт Н.Номтойбаяр гишүүний нэр холбогдоод байсан дуулиан дарагдсан юм. 

Улсын Ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайхан улстөрчдөд дарамтлуулаад ажлаа хийхгүй байна, өрөөнийхөө хаалгыг дангинатал түгжчихэж гэх зэргээр мэдээлэл гарах болов. Үнэхээр төрийн хууль цаазын тэргүүн зөвлөх тэрбээр ажлаа хийхгүй байгаа юу гэвэл тийм. Албан өрөө нь эзэнгүй байгаа юу гэвэл бас л тийм.

... Өнөө цагийн Монгол эр, ёстой л жинхэнэ Монгол эр хүний жудаг ханхалсан хүн хэмээн цоллуулан байж Ерөнхийлөгчийн сунгааг өнгөлсөн хүн бол Ерөнхийлөгч Халмаагийн Баттулга. Магтах гээд үзвэл, Монгол яланчуудын толгойлогч, муулна гэвээс 17 чингэлэг спиртийг ус болгож хувиргаж чадсан ид шидтэн...

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч нэр бүхий гурван хурандаад бригадын генерал олгосон явал эцэстээ хуулиа зөрчдөг, хууль сахин биелүүлдэггүй Ерөнхийлөгч гэх нэрийг зүүхэд хүргээд байна.

Өнөөгийн парламентад сандал, ширээ эзлэн тухалж буй гишүүдийг та хэр мэдлэг, боловсрол, ёс суртахуунтай, хүзн ёсны үнэт зүйлийг эрхэмлэдэг гэж та хардаг бэ.... Он солигдох мөч ойртож, бүтэн жилийн хугацаанд хийсэн үйлс бүхнээ албан байгууллага, хувь хүн дүгнэж суухад төрийн жолоо атгалцсан эрхмүүд ЧУУЛГАНАА ТАСАЛЧИХААД шинэ жилийн парти хэсэж, хундага тулгаж явна.

Харамсалтай нь, алдарт Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээний хувь тавилан хааш эргэхийг харах хувь та бидэнд даанч байхгүй. Учир нь хэргийг 2015 онд үйлдэгдсэн гэж үзвэл, хөөн хэлэлцэх хугацаа нь 5 жил. Өөрөөр хэлбэл, С.Баярцог, С.Сайханбилэг, С.Баяр нарт холбогдох хэргийн хөөн хэлэлцэх хугацаа 2020 онд дуусгавар болно гэсэн үг.

Өмнөх гашуун түүхийг давтахгүйн тулд УИХ-ын гишүүдийг шалгаж, хуулийн хаалгаар оруулъя гэвэл хөдлөшгүй баримт, нотолгоо бас нэлээд том артай байх ёстой гэсэн шалгуурыг хуульчид хангах ёстой болов. Энэ ч утгаараа Улсын Ерөнхий прокурор Б.Жаргалсайхан МАН-ынхан Н.Номтойбаярыг ангиасаа “хөөхгүй” гэдгийг мэдэхийн дээдээр мэдэж байгаа. Тиймдээ ч асуудлыг АТГ руу буцаах гэж бололтой юм.

Тэгвэл хятадын Засгийн газраас ийм төсвийг эртнээс баталж ирсэн, Монгол, Киргиз, Тажикстан, Туркменстан зэрэг улсад автозамын болон бусад томоохон тендерийг гүйцэтгэхдээ дээрх зардлыг зарцуулсан гэх мэдээлэл гараад байна. Хахууль гээд шууд утгаар нь ойлгож болох эл хэрэгт Монголын 100 гаруй улстөрч, 60 гаруй “сайд”-ын нэр холбогдсон гэх. Хэрвээ үнэний ортой бол Монголын улстөрчид хятадуудыг голд нь ортол гомдоосон, тиймдээ ч хятадын Засгийн газар хахууль өгснөө хүлээн зөвшөөрөхөөр шийдсэн болж таарах гээд байгаа юм.

Энэ бол С.Зоригийн амь насаа алдснаас хойшхи 21 жилийн хугацаанд өрнөсөн үйл явдал. Өрнөсөн үйл бүхэн тавилттай жүжиг мэт харагдаж, тэр хэрээрээ олны илтгэл алдарч эхэлсэн. Ийм л процесс дунд ялтан Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг сулла, суллахгүй бол гудамжинд гарч тэмцэхээ амлаад буй улстөрчдийн төлөөлөл нь УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан, Л.Болд нар. ШИНЭ нам гэгчийг байгуулснаас хойш өөрсдийгөө ШУДАРГА таван гишүүний нэгээхэн хэсэг нь гэж зарлаж, бүр орон нутаг дахь уулзалтын үеэрээ хүртэл ийн лоозондуулж, “ПИ АР”-дах болов.