БНЭУ-ын "Эксим" банкнаас 1 тэрбум 236 сая ам.долларын зээл авч газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар ажиллаж байна. Дорноговь аймгийн Алтанширээ суманд байгуулж буй уг үйлдэрт ашиглах газрын тосыг Дорнод аймаг дахь Тамсаг болон Тосон уулын ордоос буюу 600 гаруй км-ийн зайнаас тээвэрлэхээр төлөвлөсөн. Гэвч үйлдвэр ашиглалтад ороход гуравхан жилийн хугацаа үлдээд байхад газрын тосоо төмөр замаар, эсвэл шугам хоолойгоор татах эсэх нь одоо болтол тодорхойгүй байна. Үүнээс гадна дэд бүтцийг татах хөрөнгийн эх үүсвэр мөн л бүрхэг байгаа нь улстөрчдийн дунд хэрүүлийн алим болоод буй.

Монгол мөрөөдөл хөрсөн дээр биеллээ олох уу, эс бөгөөс монголчууд олон тэрбум ам.долларын өр тээн үлдэх үү гэсэн асуултыг асуухаас аргагүй болоод байна. Учир нь газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг 1.2 тэрбум ам.долларт багтаан барихаар төлөвлөсөн ч үйлдвэрт ашиглах түүхий эдээ хаанаас, хэрхэн тээвэрлэх тухай асуудлыг огтхон ч бодолцож үзээгүй байна.

Хамгийн сүүлийн жишээ гэхэд “СЭБОЦЭ” ХХК олон жилийн туршид ямар ч зөвшөөрөлгүйгээр хашаалж, ашиглаж ирсэн 100 га талбайг малчдад хувааж өгсөн. Цаашид энэ мэт ажлыг эрчимжүүлнэ. Ингэж байж малчдад бодит дэмжлэг үзүүлнэ

Энэтхэгийн “Эксим” банкнаас 1 тэрбум 236 ам.долларын зээл авч газрын тос боловсруулах үйлдвэр байгуулахаар болсон юм. Тэгвэл уг зээл дээр нэмээд хамгийн багадаа 300 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатай болжээ. Тодруулбал, газрын тосны үйлдвэрт ашиглах газрын тосыг Дорнод аймгаас Дорноговь аймаг дахь үйлдвэр рүү хийн хоолойгоор, эсвэл төмөр замаар тээвэрлэх гэдгээс шалтгаалж дахин нэмэлт санхүүжилт шаардлагатай болсон аж. Эл асуудалтай зэрэгцэн үйлдвэрт ашиглах түүхий эд хаана байна вэ гэдэг асуудал сөхөгдөөд байна. УИХ-ын зарим гишүүдийн хувьд үйлдвэрт ашиглах түүхий эд буюу газрын тосоо хэдэн төгрөгөөр, хаанаас худалдаж авахаас хамаарч үйлдвэр ашигтай ажиллах эсэх, цаашлаад импортын шатахуунаас хямд өртөгтэй эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж чадах эсэх нь хамаарна гэж буй юм.

Яг энэ цаг дор Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаар Төрийн тэргүүнээс эхлээд УИХ-ын нэр бүхий гишүүд оюун санаагаа чилээж сууна. Гэвч тэд улс эх орныг хөгжилд хүргэх хийгээд нийгмийг цэвэр ариун болгох зорилгоор эцэг хуулийг өөрчлөх санаа агуулаагүй бололтой. Асуудлын гол руу нь өнгийвөл хэмжээгүй их эрх мэдэлтэй болох гэсэн Ерөнхийлөгчийн санаархал, үйлдсэн гэмээ нуух гэсэн УИХ-ын гишүүдийн тохиролцоон дор эцэг хуулийг өөрчлөх хийх гэж байна.

УИХ-ын чуулганы зургадугаар сарын 7-ны өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар Засгийн газрын дөрөвдүгээр сарын 23-нд өргөн мэдүүлсэн Автотээврийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг хэлэлцэж гишүүдийн 57.5 хувийн саналаар дэмжигдсэн юм.  

"Монголд шүүх байгаа эсэхийг харъя. Шүүгч нар шударга эсэхийг энэ хэрэг нотлон харуулна" гэж тэрбээр мөн л "сүрдүүлсэн". Яг үнэндээ Ж.Батзандан гишүүний санаархалаар бол Төв аймаг дахь Сум дундын шүүгч нар өөрсдийгөө шударга шүүгч гэдгийг нотлон харуулъя гэвэл Б.Хурц тэргүүтэй хүмүүсийг хорих руу ачуулах ёстой юм байна. Хэрвээ үгүй бол тэд хонгилын шүүгчээр цоллуулж, түдгэлзүүлэх дараагийн шүүгчдээр тодрох бололтой.

Иргэн Г.Доржзодовын бичсэнээр “2017 оны дөрөвдүгээр сарын 5-ны өдөр А.Ганбаатар намайг отож, саатуулан “Чи бидний үгээр байхгүй бол чамайг С.Зоригийн амь насыг хөнөөсөн хэрэг шиг болгочихно шүү” гэж заналхийлжээ. Түүгээр зогсохгүй түүнийг хаана, юу хийж явсан, гэр бүл нь хаана байгаа зэргийг судалснаа хэлсэн байдаг.

Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэгээс эхлээд тэднийг хамгаалж, Ерөнхий прокурор асан М.Энх-Амгаланыг аашилж, загнах нь холгүй юм болсон. Үүний нь хариуд прокурор асан ч дуугай суугаагүй. Тэрбээр “УИХ-ын гишүүн хүн мөрдөгч хүнийг дарамталсан бичлэг бий. Эрх мэдэл, албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, ЖДҮХС-гаас зээл авсан бусад УИХ-ын гишүүдийн асуудлыг дахин оруулж ирэхдээ энэ асуудлыг давхар оруулж ирнэ гэж заналтай аргагүй нь хэлсэн юм.

Магад сайд асан гуайд холбогдох эл хэргийн бичлэгийг олон нийтэд дэлгэвэл улс төрийн захиалгатай мэт харагдах боловч хээл хахууль авсан хэнбугайд ч хууль ижил тэгш үйлчилдэг юм шүү гэдгийг илэрхийлэл болох биз ээ.

-Н.Мөнхням: Би бөхөд хайртай. Гэхдээ би хэзээ ч тэр тусмаа Ерөнхийлөгч байсан бол Асашёрүг зөвлөхөөрөө авахгүй байсан. Үүгээрээ та бид хоёр ялгаатай байх. Хоёрдугаарт, АНУ-д хүмүүсийг ажлаас халахад арьс өнгө, шашин шүтлэг, нас хүйсээр ялгаж болохгүй гэж хуульчилсан байдаг. Гэтэл монголд 30 наснаас доош эмэгтэйг нягтлангаар ажилд авна гэдэг. Энэ хэр зүй зохистой вэ?.... -Ерөнхийлөгч Х.Баттулга:  Хүмүүсийн бичсэн зар дээр нас бичих эсэхийг хариуцах нь миний ажил биш.

“Гэнэт ухаан ороод хартал машины салон дэлбэрчихсэн юм шиг аймшигтай харагдсан. Хажуу тийшээ хартал.../уйлав/. Эхнэр минь амьсгал хураачихсан. Хойно сууж явсан хүү минь дээшээ хараад хэвтчихсэн, “Аав аа, туслаарай” гээд орилж байсан” хэмээн уйлан ярих залуу.

Угтаа бол АТГ болон нийслэлийн Прокурорын газраас сайд асан М.Сономпил нь гэмт хэрэг үйлдсэн байна, хахууль авсан байна, улсад онц их хэмжээний хохирол учруулсан байна. Энэ нь нотлох баримтаар нотлогдлоо гээд шүүхэд шилжүүлсэн байлтай. Гэтэл шүүх танхимаас гэмт хэргийн шинжгүй гээд хэргийг хэрэгсэхгүй болгох нь ямар учиртай юм бэ. Хэрвээ прокуророос үйлдсэн яллах дүгнэлтээр М.Сономпилийг шүүсэн бол тэрбээр 4-хөн жилээр эрхээ хасуулсан төдийхнөөр ял завших боломжгүй байв. 

Ийнхүү Ж.Оюунтунгалаг шүүгч өөрийгөө өмгөөлж хэвлэлийн хурал зарласан бол Ерөнхийлөгчийн зарлигаар түдгэлзүүлсэн бусад шүүгчдийн хувьд ч гомдолтой байна гэдгээ илэрхийлэхээр зориг шулуудсан байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч зарлиг гаргаж, нэр бүхий 17 шүүгчийг түдгэлзүүлсэн билээ. Нийгэмд эдгээр шүүгчийг Салхитын мөнгөний ордтой холбогдох хахуулийн хэрэгт нэр холбогдсон гэх мэдээлэл цацагдаад буй. Тэгвэл түдгэлзүүлсэн шүүгчдийн нэг болох Нийслэлийн иргэний хэргийн давж заалдах шатны шүүхийн Ерөнхий шүүгч Ж.Оюунтунгалаг цаг үеийн асуудлаар өнөөдөр мэдээлэл хийх гэж байна. Үүнээс урьтаж түүнээс зарим асуудлыг тодруулснаа хүргэе.

УИХ-ын гишүүн Ж.Батзандан өнөөдөр өөрийн фэйсбүүк хуудсаар дамжуулж мэдэгдэл хийлээ.

Салхитын мөнгөний ордтой холбоотой хэргээр шүүгч асан Л.Бямбааг цагдан хорьсон юм. Гэвч тэрбээр Урьдчилан хорих 461 дүгээр ангид амиа алдсан. Үүний дараа үндэслэлгүй хөрөнгөжсөн гэх зургаан шүүгчийн асуудал сөхөгдөж, бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх тухай яригдсан ч нийслэлийн Прокурорын газраас хэрэг үүсгэх шаардлагагүй гэж үзсэн байдаг.

Тээвэрлэхдээ “Бордоо” гэсэн ганцхан үгээр халхавчилж өдөрт 1000 орчим тонн шороо тээвэрлэдэг байх юм. Хамгийн гол нь энэ шороо нь гэж нэрлээд байгаа зүйл чухам ямар ид шидтэй талаар тоймтой хэлээд тайлбарлачих, судалж шинжилсэн албаны нэг ч хүн алга.

Хүн төрөлхтөн өөрсдийн оюун санааны бүтээлийнхээ хохирогч болох хувь тавилантай гэж нэгэн суутан хэлсэн нь юутай үнэн. Учир нь улс үндэстэн бүхэн өөр өөрийн түүхийг бичиж үлдээхдээ боолчлол, хар тамхи гэсэн бараан сүүдрийг хамт дагуулсан байдаг. Хэдийгээр ардчилсан тогтолцоо дэлхий дахинд бүрэлдэн тогтож, боолын эрин үед цэг тавьж, цагаан тахлын хүрээг хумих боломж бүрдсэн ч эрт балар үеэс уламжлагдан ирсэн дээрх тогтолцоо зүсээ өөрчлөх төдийхнөөр соёлт нийгэмд оршин тогтносоор байна.

Шүүх хурал өчигдөр үдээс өмнө болж, шийдвэрээ гаргасан. Үүний дараахан Шүүхийн ерөнхий зөвлөлд ҮАБЗ-ийн зөвлөмж хүргэгдсэн байх юм. Уг зөвлөмжид Улсын Дээд шүүхээс таван шүүгчийн нэр багтсан нь хошууч генерал Б.Хурц болон УИХ-ын гишүүн Л.Болд нарын хэрэг маргааныг шийдвэрлэсэн Дээд шүүхийн Иргэний танхимын тэргүүн Х.Сонинбаяр багтсан нь анхаарал татаж байна.