зар
Улаанбаатар
Өнөөдөр / 2025.10.03
Өдөртөө
Шөнөдөө
ХАЙЛТ ХИЙХ
Эхлэл
Улс төр
Эдийн засаг
Нийгэм
Дэлхий
24 баримт
24 фото
COP17
Спорт
Видео
Сошиал мэдээ
  • Эхлэл
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • 24 баримт
  • 24 фото
  • COP17
  • Спорт
  • Видео
  • Сошиал мэдээ

Танилц: Ураны төсөл, Зөөвч-Овоо ордын тухай мэдвэл зохих зарим зүйлс

2025-4-22
0
ЖИРГЭХ

Монгол-Францын хөрөнгө оруулалттай "Бадрах Энержи" ХХК-ийн удирдлагууд өчигдөр буюу энэ сарын 21-ний өдөр уран эсэргүүцэгчдийг хүлээн авч уулзсан. Энэ үеэр эсэргүүцэгчдийн нэг нь Францын төрийн өмчит “Орано” группын хөрөнгө оруулалттай “Бадрах Энержи” компанийн Гүйцэтгэх захирал Марк Мелеардын биед халдаж, заналхийлсэн юм. Одоогоор тухайн хэргийг цагдаагийн байгууллагаас шалгаж байна. Үүнтэй холбогдуулан ураны төсөл, Зөөвч-Овоо ордын тухай мэдвэл зохих зарим зүйлсийг хүргэж байна.


Монгол Улс анх 2009 онд Цөмийн энергийн тухай хуулийг баталсан байдаг. Үүнээс хойш даруй 15 жилийн хойно бусад хууль хоорондын зөрчлийг арилгах, гадны хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин зэргийг бүрдүүлэх үүднээс Цөмийн энергийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Дэлхийн нийт ураны нөөцийн 2 хувь нь Монгол Улсад бий. Тодруулбал, одоогоор Монгол Улсад тогтоогдсон ураны нөөц 192 мянган тонн гэдгийг доктор Н.Тэгшбаяр чуулганы хуралдааны үеэр хэлж байв. Мөн ирээдүйн ураны нөөц ойролцоогоор 1.5 сая тонн агаад тогтоож чадвал дэлхийд ураны нөөцөөр тэргүүлдэг 5 орны нэг болох боломжтой аж. Түүнчлэн манай улсад ураны гурван том орд байгаа нь Зөөвч овоо, Дулаан уул, Өмнөд. Франц улстай хамтран хэрэгжүүлэх ураны төсөл нь нийт нөөцийн 60 орчим хувийг эзэлж байгаа талаарх мэдээлэл бий. 

Дорноговь аймаг орчмын бүс нутагт хэдэн арван сая жилийн хугацаанд ураны ордууд бүрэлдэн тогтсоныг судалгаагаар илрүүлсэн байна. Зөөвч-Овоо (93,291т), Дулаан-Уул (6260т) ураны ордын нөөц нь Монгол Улсын ураны бүртгэгдсэн нөөцийн 50 гаруй хувийг эзэлж байна.

МОНГОЛ-ФРАНЦЫН ХАМТАРСАН УРАНЫ ТӨСӨЛ

Тэртээ 1997 он буюу одоогоос 27 жилийн өмнө Францтай ураны чиглэлээр хамтарч ажиллах яриа хэлэлцээрийг эхлүүлсэн боловч дорвитой урагшлаагүйгээс гадна ураны талаарх зарим мэдээлэл иргэдийг айдаст автуулан бүчин авч байж. 

Цөмийн реакторуудынхаа түүхий эдийн эх үүсвэрийг төрөлжүүлэх зорилттой 1.6 тэрбум ам.долларын ураны төслийн хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулахаар Монгол-Франц хэлэлцэж буй. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Францад Төрийн айлчлал хийж, тус улсын Төрийн тэргүүн Эммануэль Макронтой уулзах үеэрээ Монгол Улсын Засгийн газар болон Францын “Orano” компанийн хооронд байгуулах Хөрөнгө оруулалтын гэрээний төсөл боловсруулах ажлын хэсгийн хэлэлцээний протоколд талууд гарын үсэг зурсан юм.

Улмаар Засгийн газрын ирэх дөрвөн жилийн үйл ажиллагааны хөтөлбөрт Монгол, Францын хамтарсан ураны төслийг хэрэгжүүлнэ гэж заасан. Төсөл хэрэгжиж, үйлдвэр бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж эхэлсэн тохиолдолд жил бүр 2500 тонн уран экспортлох тооцоолол бий.  Мөн төсөл хэрэгжих хугацаанд улсын болон орон нутгийн төсөвт нийтдээ нэг тэрбум гаруй ам.долларын татвар төлөх юм. Мөн олборлолт хийж эхлэхэд 1000 гаруй ажлын байр бий болж, томоохон хэмжээний худалдан авалт хийж, бизнесийн боломж нэмэгдэнэ гэж үзэж буй.

​Энэ төсөл хэрэгжихтэй зэрэгцээд Монгол Улс атомын цахилгаан станц барих суурь судалгааг хийнэ гэх мэдээлэл бий. 

ЗӨӨВЧ ОВОО УРАНЫ ОРДЫН ТУХАЙ

Кожеговь ХХК-ийн геологичдын нээн илрүүлсэн Зөөвч-Овоо ураны орд нь сүүлийн 20 жилд дэлхий дээр илрүүлсэн 10 том ордын нэгд зүй ёсоор орсон. Өнөөдрийн байдлаар Бадрах Энержи ХХК Дорноговь аймгийн нутаг дэвсгэрт байрлах Зөөвч-Овоо, Дулаан-Уул, Өмнөт гэсэн 3 талбайг хамарсан ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшиж байна.

2013 онд Зөөвч-Овоо ураны ордын нөөцийг бүртгүүлж, тухайн онд  АРЕВА Майнс ХХК-ийн хувьцаа эзэмшигчдийн гэрээ байгуулжээ. 2015 онд Зөөвч-Овоо төслийн ТЭЗҮ-г батлуулж, 2016 онд ашиглалтын гурван тусгай зөвшөөрөл олгосон байна. 2017 онд төрийн өмчит Мон Атом ХХК хувьцаа эзэмшигч 34 хувийн болсон байдаг. Харин 2018 АРЕВА Майнс ХХК нэрээ Бадрах Энержи ХХК болгож өөрчилжээ. Тухайн онд Зөөвч-Овоо үйлдвэрлэлийн туршилтын барилга угсралтын ажлыг хийж гүйцэтгэсэн байна. Улмаар 2020 онд Зөөвч-Овоо ураны ордын батлагдсан нөөц 93,291 тн болж өсжээ. 2021 Зөөвч-Овоо ГДУО үйлдвэрлэлийн туршилт эхний торлолоор эхэлжээ. 

Бадрах Энержи ХХК нь Дорноговь аймгийн нутагт нөөцөөрөө дэлхийд дээгүүрт орох Зөөвч-Овоо ураны ордын нарийвчилсан судалгааг хийж байна. Тус компани Дорноговь аймгийн нутаг дахь Зөөвч-Овоо, Дулаан-Уул, Өмнөт ураны ордыг хамарсан ашиглалтын гурван тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг. Мөн Зөөвч-Овоо ураны орд дээр ГДУО үйлдвэрлэлийн туршилт, нарийвчилсан ТЭЗҮ боловсруулах нарийвчилсан судалгааны ажил гүйцэтгэж байна. Бадрах Энержи компанийн үйл ажиллагаа 2017 оны 6 дугаар сард ТУЗ-ийн анхны хурлаа хийснээр идэвхжжээ.

Франц улсын “Орана Майнинг" компани Монгол Улсад уран олборлохын тулд Засгийн газартай хэлэлцээр хийж буй.

ФРАНЦ УЛСЫН "ОРАНО"

Орано групп нь Франц улсын төрийн өмчит компани агаад цөмийн материал боловсруулж байна. Түүнчлэн уран олборлохоос эхлээд боловсруулах, баяжуулах, ашигласан түлш дахин боловсруулах, логистик, инженерчлэлийн үйлчилгээ үзүүлэх хүртэлх цөмийн түлшний бүх үе шатыг хамарсан өндөр нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ үзүүлдэг байна. Орано нь ураны салбарт ажилласан 70 гаруй жилийн туршлагатай аж. Мөн уран олборлолтоор дэлхийд тэргүүлэгч 3 компанийн нэг гэх. Түүнчлэн нэр бүхий улсуудад уурхайн олборлолт явуулж байгаа гэсэн мэдээлэл бий. 

ТУЗ 9 гишүүнтэй байх агаад 6 гишүүнийг АРЕВА Монгол ХХК (Орано Майнинг компанийн салбар) өөрийн төлөөлөл болгон томилдог байна.

МОНГОЛ УЛСЫН "МОН-АТОМ" 

Засгийн газрын 2009 оны 45 дугаар тогтоолоор "Мон Атом" компанийг байгуулжээ. "Мон-Атом" төрийн өмчит компани Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт уран болон бусад төрлийн цацраг идэвхт ашигт малтмал, эрэл хайгуул, тандан судалгааны ажлыг гүйцэтгэн нөөцийг тогтоох, олборлон баяжуулах, үйлдвэрийн техник, эдийн засгийн үндэслэл боловсруулах, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаанд хувь эзэмшигчээр оролцох, хяналт тавих, салбарын материаллаг бааз, өндөр мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэх, уул уурхайн хариуцлагатай зарчмаар гүйцэтгэх, үйлдвэрлэлийн аюулгүй байдлыг хангах, ураны ашиглалтын хэтийн бодлого чиглэлийг тодорхойлох судалгаа хийх, хамтарсан төслүүдэд төрийн өмчийн оролцоог хуулийн дагуу төлөөлөн хангах чиглэлээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна.

Хувьцаа эзэмшигчдийн гэрээний дагуу 2017 оны 6 дугаар сард Бадрах Энержи ХХК-ийн 34 хувийг Мон-Атом ХХК-д шилжүүлжээ. Монгол Улсын Засгийн газрын хувь эзэмшлийг хэрэгжүүлэх эрхийг Засгийн газар Мон-Атом компанид олгосон байдаг.

УРАНЫГ ХЭРХЭН ОЛБОРЛОДОГ ВЭ?

Өнгөрсөн зуунд ураны хүдрийг ихэвчлэн ил уурхай болон далд уурхай хэлбэртэйгээр олборлодог байсан тул ураныг бусад элементээс ялгахын тулд ураны хүдрийг буталж, тээрэмдэж, цэвэршүүлэх шаардлагатай байжээ. Харин одоо энэ аргуудыг аажмаар “Газар доор уусган олборлох (ГДУО)” аргаар сольсон. 2000 онд энэ аргаар ураны дөнгөж 16 хувийг үйлдвэрлэж байсан бол одоогийн байдлаар уран олборлох хамгийн түгээмэл арга нь ГДУО арга юм. 2020 онд дэлхийн нийт олборлосон ураны 58%-ийг ГДУО аргаар олборлосон байна. 

Манай улсад уран олборлохдоо дээрх буюу "Газар дор уусган олборлох" аргаар уран олборлоно гэж буй. 

0
ЖИРГЭХ
Санал болгох
Д.Амарбаясгалан: Нэг хүний дарангуйлал тогтсон улс байж болохгүй
Б.Энхбаяр: Би нүүрсчдэд хөөгдөхгүй, нүүрсчдийг эх орноос нь хөөнө
Хөдөө аж ахуйн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг анхны хэлэлцүүлэгт шилжүүлэв
С.Цэнгүүн: Ардчилсан намын эв нэгдэл энэ цаг үед хамгийн хүчтэй байна
АНХААРУУЛГА: Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээ зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.

Сэтгэгдэл (1)

  • dda liey554 (102.91.92.201)
    I was just feeling insecure when my finance would just be on his phone at odd hours, my instinct tells me something it’s not right and i needed to access his phone until i decided to take a chance to know, knowing is batter then self doubts. I come across this hacker kelvinethicalhacker@gmail.com, his direct contact whatsApp text number +1(725)284-5562, He built spyapp with only the target number and he charged little fee so i can check and track all new and deleted messages on his phone, i also have access to all his social media platform and icloud information will be.
    2025 оны 04 сарын 29 | Хариулах
  • Шинэ
  • Их уншсан
  • Их сэтгэгдэлтэй
  • Голомт банкны “Завхан” салбар үүд хаалгаа нээлээ
    9 цаг 37 мин
  • Д.Амарбаясгалан: Нэг хүний дарангуйлал тогтсон улс байж болохгүй
    10 цаг 32 мин
  • ФОТО: Сүмогийн 74 дэх аварга Хошорюү С.Бямбасүрэн аварга цолныхоо найрыг хийлээ
    11 цаг 46 мин
  • 75 дугаар сургуулийн зүүн уулзвараас Энхтайван хотхон хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
    11 цаг 58 мин
  • Л.Алтангэрэл: Сэлбэ голын доор чулуун бэхэлгээ хийснээр лаг хагшаас тогтохгүй
    12 цаг 0 мин
  • Б.Энхбаяр: Би нүүрсчдэд хөөгдөхгүй, нүүрсчдийг эх орноос нь хөөнө
    13 цаг 43 мин
  • Хөдөө аж ахуйн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг анхны хэлэлцүүлэгт шилжүүлэв
    14 цаг 20 мин
  • С.Цэнгүүн: Ардчилсан намын эв нэгдэл энэ цаг үед хамгийн хүчтэй байна
    15 цаг 39 мин
  • Х.Тэмүүжин: Төр засаг ерөнхийдөө эзгүйдлээ
    15 цаг 48 мин
  • "Өсвөрийн Парламент-2025" хөтөлбөрт оролцогчдын бүртгэл эхэллээ
    17 цаг 8 мин
  • С.Зоригийн хойноос эмгэнэсэн 27 жил
    17 цаг 34 мин
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
    17 цаг 35 мин
  • Фото: Ардчилсан намын удирдлагууд, УИХ-ын гишүүд Зориг агсны хөшөөнд цэцэг өргөж хүндэтгэл үзүүллээ
    17 цаг 43 мин
  • А.Амартүвшин: “Динза Цондоолойгийн анд найзууд” НҮТББ заасан хугацаанд барьсан байгууламжаа нүүлгэлгүй өнөөдрийг хүрсэн
    18 цаг 10 мин
  • Улаанбаатарт 22 градус дулаан байна
    18 цаг 55 мин
  • Санзайн эцсээс Багабаян чиглэлийн 1.7 км авто замыг шинэчилнэ
    Уржигдар 17 цаг 27 мин
  • "Ривер гарден" хотхон орчимд хөрсний усны шугам шинэчилж байна
    Уржигдар 16 цаг 59 мин
  • Монгол-Вьетнамын парламентын бүлгийн гишүүд БНСВУ-ын Үндэсний Ассамблейн Тэргүүн дэд дарга Чан Куанг Фыөнг тэргүүтэй төлөөлөгчидтэй уулзлаа
    Уржигдар 16 цаг 05 мин
  • НӨАТ-ын сугалааны тохирол ирэх долоо хоногт болно
    Уржигдар 15 цаг 39 мин
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
    Уржигдар 14 цаг 56 мин
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Н.Энхбаяр: Гурван Энхбаяр зөв юм ярихад ер нь буруудахгүй
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын мэдээллээс ОНЦЛОХ таван эшлэл
  • 24 БАРИМТ: Кофеноос гарах анхилуун мэт үнэр нь кофены хорхойтон болоход хүргэдэг
  • Э.Бат-Үүл: Одоо МАН-ын дотор "Иргэний дайн" болж байна. МАН-тай нийлж дахин МАНАН байгуулж огт болохгүй
  • Танилц: Аравдугаар сард болох бөхийн барилдаанууд
  • П.Сайнзориг: Засгийн газар Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзэж байна
  • Ц.Нямдорж: Хуулийн сайд байсан хүн “Нухчихсан” гэдэг үг хэрэглэсэн нь дэндүү ноцтой асуудал шүү. Хуулийн сайд байсан хүн нөхдөө хүн амины хэргээр гүтгэсэнд эгдүүцэж байна
  • Ерөнхий сайдын томилсон Хууль зүйн сайд Б.Энхбаярын ХОМ
  • УИХ-ын Тамгын газар ахмадууддаа хүндэтгэл үзүүллээ
  • Б.Энхбаяр: Намын дүрмээ цэгцэлчхээд намайг хөөх асуудлыг ярь
  • Танилц: Засгийн газрын хуралдаанаас гаргасан шийдвэрүүд
  • МАН: Намын даргад Д.Амарбаясгалан, Г.Занданшатар нар өрсөлдөнө
  • Б.Баярбаатар: УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг намаас хөөх саналыг бага хурлын гишүүд гаргасан
  • ХХБ-ны харилцагчид БНСУ-ын эмнэлгээс хөнгөлөлт авах боломжтой боллоо
  • Ардчилсан нам: МЭДЭГДЭЛ
  • Амралтын өдөр ХААНА, ЮУ үзэх вэ?
  • Д.Сэлэнгээ, Б.Оюун-Эрдэнэ нар пара байт харвааны ДАШТ-ий багийн төрөлд алтан медалийн төлөө өрсөлдөнө
  • ФОТО: МАН-ын Бага хурлын VIII хуралдаан эхэллээ
  • Б.Оюунбилэг: Миний үйлчлүүлэгч Ц.Чулуунзагдын гэрээс нас барсан иргэний дардас олдоогүй
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • Н.Энхбаяр: Гурван Энхбаяр зөв юм ярихад ер нь буруудахгүй
  • Э.Бат-Үүл: Одоо МАН-ын дотор "Иргэний дайн" болж байна. МАН-тай нийлж дахин МАНАН байгуулж огт болохгүй
  • Ц.Нямдорж: Хуулийн сайд байсан хүн “Нухчихсан” гэдэг үг хэрэглэсэн нь дэндүү ноцтой асуудал шүү. Хуулийн сайд байсан хүн нөхдөө хүн амины хэргээр гүтгэсэнд эгдүүцэж байна
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын мэдээллээс ОНЦЛОХ таван эшлэл
  • П.Сайнзориг: Засгийн газар Үндсэн хууль зөрчсөн гэж үзэж байна
  • МАН: Намын даргад Д.Амарбаясгалан, Г.Занданшатар нар өрсөлдөнө
  • Ерөнхий сайдын томилсон Хууль зүйн сайд Б.Энхбаярын ХОМ
  • Б.Баярбаатар: УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг намаас хөөх саналыг бага хурлын гишүүд гаргасан
  • О.Алтангэрэл: АН-ын Улстөрийн зөвлөлийн бичиг УИХ дахь АН-ын бүлгийн байр суурийг төлөөлөхгүй
  • Ж.Чинбүрэн: ЭМД-ын сангийн төсөв хаашаа орсон нь мэдэгдэхгүй байна
  • ФОТО: Аглаг бүтээлийн хийд
  • Амралтын өдөр ХААНА, ЮУ үзэх вэ?
  • МАН-ын даргаар сонгогдсон Д.Амарбаясгаланд улстөрийн намууд баяр хүргэж байна
  • Төрөөс мөнгөний бодлогын талаарх 2026 онд баримтлах үндсэн чиглэлийн төслийг өргөн барилаа
  • Б.Энхбаяр: Намын дүрмээ цэгцэлчхээд намайг хөөх асуудлыг ярь
  • ФОТО: "Өнгөөр урласан нөхөрлөл" үзэсгэлэн
  • 24 БАРИМТ: Кофеноос гарах анхилуун мэт үнэр нь кофены хорхойтон болоход хүргэдэг
  • Н.Номтойбаяр: Энэ Засгийн газрын бүтэц бүрэлдэхүүний хувьд үнэхээр чадамжгүй
  • НӨАТ-ын сугалааны тохирол ирэх долоо хоногт болно
24 баримт
  • С.Зоригийн хойноос эмгэнэсэн 27 жил
  • Монгол орны үзэсгэлэнт байгалиас ОНЦЛОХ аяллын 24 цэг
  • 24 БАРИМТ: Кофеноос гарах анхилуун мэт үнэр нь кофены хорхойтон болоход хүргэдэг
  • Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын мэдээллээс ОНЦЛОХ таван эшлэл
  • Н.Энхбаяр: Гурван Энхбаяр зөв юм ярихад ер нь буруудахгүй
Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Нийгэм Дэлхий 24 баримт 24 фото COP17 Спорт Видео Сошиал мэдээ
Холбоо барих Сурталчилгаа байршуулах Зар Вэб сайт хийх

Зохиогчийн эрх хуулиар хамгаалагдсан. Мэдээлэл хуулбарлах хориотой.

Вэб сайтыг хөгжүүлсэн: Sodonsolution ХХК