Улстөрчдийн увайгүй зан, иргэний хөдөлгөөнийхний эрээгүй зан нийгэм дэх бухимдлыг яг л гал дээр тос асгасан мэт өрдөх болсон энэ цаг үед дарин давс нэмсэн дуулианы нэг нь дуучин Б.Амархүүд холбогдох мансууруулах бодисны хэрэг. ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газрынхан түүнийг үйлдэл дээр нь барьсан. Цагдан хорьсон. Шүүхээс нэг сар хорьсны эцэст анхан шатны шүүхээс хоёр жилийн ял авсан. Гэвч Буриад улсын дуучинд шүүхийн эл шийдвэр хэтэрхий хатуудсан гэж үзсэн учир өмгөөлөгчөөрөө дамжуулж гомдол гаргаадахав. Гомдлын дагаа давж заалдах шатны шүүх хуралдаж, Б.Амархүүг суллах шийдвэр гаргасан байдаг. Хамгийн хачирхалтай нь, түүнийг суллах болсон, хоёр жилийн ялыг хүчингүй болгосон шийдвэрийг шүүхээс гаргахдаа тухайн хэрэгт мөрдөн шалгах ажиллагаа нь дутуу хийгдсэн, хэргийн бодит байдлыг бүрэн нотолж тогтоогоогүй, нотлох баримтуудыг бүрэн цуглуулаагүй, шалгаагүй, хэрэгт авагдсан зарим нэг баримтуудад гарын үсэг зурагдаагүй, бичилт дутуу зэрэг үндэслэлүүд тогтоогдсон гэдэг утгаар нь ийм шийдвэр гаргалаа гэж шүүхээс мэдэгдсэн.
Харин энэ талаар цагдаагийн мөрдөгчид гарын үсэг дутуу зүйл бий байх. Түүнээс нотлох баримтыг бүрэн цуглуулсан, мансуурсан байхад нь баривчилсан, өөрөө хүлээн зөвшөөрсөн гээд "Ядаж хилийн хориг тавьж болоогүй юм байх даа" хэмээн харуусаж, толгой сэгсэрсэн.
Цагдаа нарын, хуульч нарын хэлсэн шиг Б.Амархүүд хилийн хориг тавих хэд хэдэн шалтгаан бий.
Эхнийх нь түүний гэргий Лондонгийн загварын агентлагт ажилладаг. Энэ утгаараа Европи руу зугтаах эрсдэлтэй. Үгүй юм гэхэд гэр бүл нь Буриадад бий. Тийшээ явахыг ч үгүйсгэхгүй. Шүүхээс энэ мэт эрсдэлийг тооцох ёстой байтал “Үгэнд чинь орно оо” гэсэн амлалт маягын юм аваад л суллачихсан гэж байгаа.
Хууль хэрэгжүүлэх, үнэн худлыг дэнслэх байгууллагууд ийн мэдэгдэхээс өмнө Б.Амархүүг өмөөрөх, хайрлаж, энэрэх давалгаа цахим орчноор зохион байгуулалттайгаар хөвөрсөн. Ингэлээ гээд нийгмийн дэмжлэгийг тэр бүр авсангүй. Харин ч суллах шийдвэрийг шүүхээс гаргасны дараа Б.Амархүү олон дайсан, үзэн ядагчтай боллоо. Үүнийг нь нэгхэн хоногийн дотор цахим ертөнцөд өрнөсөн үйл явдал гэрчлэх биз ээ.
“Б.Амархүү гэх мансуурагчтай боллоо, Буриад руу нь хөө” гэсэн давалгаа үүсэхтэй зэрэгцэн Мотив хамтлагийн дуучин Жижигээ буюу Г.Эрдэнэбаяр мөн л хар тамхины хэрэгт холбогдов. Түүнийг өөрийн оффистоо мөс хэрэглээд байхад нь цагдаагийнхан гардсан, саатуулсан.
Гэвч тэрбээр “Би юу ч хэрэглээгүй. Намайг хорлочихлоо. Миний амьдрал сүйрэх нь” гэж гоншигносон.
Бүр гартаа гавтайгаар шүүхээс зугтаасан гэх мэдээлэл хүртэл энэ зуур гараад амжив. Угтаа бол түүний ингэж уйлж, унжиж, худлаа дүр эсгэсэн нь ганц энэ удаагийнх биш. 2018 оны зургадугаар сард мөс хэрэглэсэн, хадгалсан хэргээр мөн л баригдаж байсан. Шүүхээс хоёр жилийн ял оноохоос өмнө инээж, хөөрч пээдийж байгаад хоёр жилийн ял оноолоо гэж шүүгч алх цохих үед бараг л бахирч, орилох нь холгүй юм болсон. Гэхдээ тэр азтай. Азтай, азтай гэхэд дэндүү азтай нэгэн. Учир нь Эрүүгийн хэрэг хянан шийдэрлэх тухай хуулиар бага жилтэй ялтнуудыг магадлангаар оруулдаг зохицуулалт бий. Г.Эрдэнэбаярын өмгөөлөгч энэ заалтыг зүгээр өнгөрөөнө гэж юу байхав. Магадлангаар оруулсны дараа хоёр жилийн ял нь нэг жил болж хөнгөрч, улмаар хөнгөн хэрэг гээд зургаахан сарын ялыг биеэр эдлээд суллагдав.
Амташсан хэрээ 13 дахина гэж үг бий. Энэ гайхамшигтай үг ямар үнэн болохыг Мотивоор овоглосон Г.Эрдэнэбаяр ядах юмгүй баталж, дахиад л мөс хэрэглээд баригдсан нь энэ.
Мөс хэмээх химийн аргаар гаргаж авдаг хөнөөлт эдэд хэдийнэ донтсон түүнийг даанч хуулийнхан бас суллачихлаа. Өөрөөр хэлбэл, нийслэлийн Прокурорын газрын хяналтын прокуророос мөс хэрэглэсэн Б.Эрдэнэбаярт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.7 дугаар зүйл /Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар ашиглах/ 1 дэх хэсэгт заасан гэмт хэрэгт холбогдуулан Монгол Улсын хилээр гарахыг хязгаарлах, хязгаарлалт тогтоох таслан сэргийлэх арга хэмжээ авахуулах саналыг шүүхэд хүргүүлсэн байгаа юм. Уг саналыг нь Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хянан хэлэлцээд Монгол Улсын хилээр гарахыг хязгаарлах, хязгаарлалт тогтоон суллах шийдвэр гаргажээ. Ийнхүү прокурор, шүүгч нар нь гайхалтай энэрэнгүй хүмүүс гэдгээ хар тамхины хэргээр баривчлагдаад байсан хоёрын хоёр дуучинг нэгхэн өдрийн дотор сулласнаараа дахин баталлаа.
Хамгийн гол нь хар тамхи хэрэглэсэн болгон, хүүхэд залууст буруу үлгэр дуурайлал болсон бүхэн хуулийн сул талыг ашиглаж хэдий болтол эрх чөлөөтэй зугаалах бэ. Зөвхөн хар тамхичдыг хашраахаар бүх төрлийн гэмт хэргийг нэг малгай дор хамруулж, хуулийг заалтыг чангаруулах нь хэт өрөөсгөл. Тиймээс ядаж хар тамхины хэрэгтнүүдийг магадлангаар оруулж, ял хөнгөлдөг хуулийн заалтыг Эрүүгийн багц хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт тусгаж өгөх нь зүйтэй. Тэгж байж л хар тамхичдад, мансуурагчдын эрх чөлөөг багатугай хязгаарлана.
Өнөөдөр Б.Амархүү, Г.Эрдэнэбаяр хоёр сулагдсанаар мансуурч, донтсон ч эрх чөлөөтэй амьсгалж, алхаж болдог юм гэдгийг нийгэмд батлан харууллаа. Баярлалаа, хуулийнхаан. Та нар мансуурагчдадаа, хөвгүүддээ дэндүү хайртай хүмүүс юм.
Г.Нацаг-Эрдэнэ