1613 м урт, 46 мянган тонн жинтэй Титаник хөлөг зүгээр ч нэг дэлхийн
хамгийн том тээврийн хэрэгсэл байгаад зогссонгүй. Энэ хөлөг хамгийн баян
хөлөг байсан юм. Титаник хөлгийг бүтээхийн тулд “Harland & Wolff”
хөлөг онгоцны үйлдвэрт 14 мянган хүн дөрвөн жилийн турш зогсох завгүй
ажиллажээ.1613 м урт, 46 мянган тонн жинтэй Титаник хөлөг зүгээр ч нэг дэлхийн хамгийн том тээврийн хэрэгсэл байгаад зогссонгүй. Энэ хөлөг хамгийн баян хөлөг байсан юм. Титаник хөлгийг бүтээхийн тулд “Harland & Wolff” хөлөг онгоцны үйлдвэрт 14 мянган хүн дөрвөн жилийн турш зогсох завгүй ажиллажээ.
1912 оны дөрөвдүгээр сарын 10-ны өдөр Титаник Английн Соутамфтоноос хөдөллөө. Зорчигчид өглөөний 9.30-11.30 цаг хүртэл онгоцонд байршиж, үд өнгөрөхд Титаник далайн аялалдаа гарсан байна.
Титаник хөлөг Атлантик далай руу орохоос өмнө хоёр удаа зогсчээ. Эхлээд Францын Чербурт зогсон 247 зорчигч аваад, дараа нь Ирландын Куинстөүнд зогсч 120 зорчигч авчээ.
Цөөн тооны хүн Ирландад буусан байна. Ирландад зогсох үед Титаник хөлгийн ахлах ажилтан Хенри Вайлд эгч рүүгээ зөн совин бүхий захидал бичжээ. Тэрбээр захидалдаа: “Би энэ хөлөгт нэг л сайхан биш байна. Хачин мэдрэмж дандаа төрөх юм” хэмээн бичжээ. Энэ захидлыг бичиснээсээ гурван өдрийн дараа Хенри нас барсан юм.
1912 онд хөлөг эрэг орчмын хүлээн авагч долгион ашигладаг байв. Долгионы оператарууд ахмадын тушаалаар хөлгийн байдлыг мэдээлж, зорчигчдод цахилгаан мэдээ хүргэж, цаг агаарын мэдээг дамжуулдаг байжээ.
Хоёр дахь өдөр нь долгионы операторууд Хойд Атлантикийн далайн замд мөсөн уул байна гэсэн мэдээлэл явуулжээ. Энэ анхааруулгыг хөлгийн ахмад Смит үл хайхарч Титаник хөлгийн 30 мянган морины хүчтэй хөдөлгүүрийг тултал нь ажиллуулахыг шаардсан байна.
Анхааруулга ингээд ч дуусаагүй юм. Тав дахь өдөр гэхэд долгион эвдэрсэн байна. Операторууд долгионыг зассан боловч баян зорчигчдын найз нөхөддөө аяллынхаа тухай бичсэн цахилгаан захидалд дарагдан хэт ачаалал үүсчээ. Операторууд хэт ачааллыг арилгахаар ажиллажээ. Учир нь тэд Титаник хөлгийн ахмад Смитэд мөсөн уулын тухай хүрээгүй байх вий хэмээн айж байсан гэжээ.
Үнэн хэрэгтээ Титаникийг мөсөн уулыг мөргөхөөс 10 минутын өмнө буюу 11.10 цагт ойролцоо явж байсан Калифорниа хөлөг анхааруулсан боловч тус хөлгийн завгүй операторууд “амаа тат” хэмээн хэлсэн нь энэ шөнийн хамгийн том, эмгэнэлт алдаа болжээ.
Мөсөн уул руу дөхөж буй нь сарны туяанд ойролцоох усны гадаргууд нь цагаан өнгөтэй хөөсөн урсгалууд давалгаалснаар мэдэгдэг байна. Харамсалтай нь 1912 оны дөрөвдүгээр сарын 14-нд саргүй шөнө байлаа.
Харуулын цэрэг Фредрик Флиит нэг миллийн цаана байгаа мөсөн уулыг анх олж харж гурван удаа түгшүүрийн дохио өглөө. Ажилчид хөлөг онгоцыг баруун гар тийш хамаг хүчээр нь эргүүлэх тушаал авчээ. Тэд чадах бүхнээ хйисэн боловч хөлгийг эргүүлэх нь бараг боломжгүй байв. 30 мянган морины хурдаар явсан Титаник шиг том хөлөг тийм бага зайд эргэх нь бүтэшгүй зүйл байв.
Титаник мөсөн уулыг мөргөхөд ус нэвтэрдэггүй нэг тасалгаа нь л цоорсон байна. Мөсөн уулын 70 хувь нь усан доороо байдаг тул Титаник үлдсэн хэсгийг шарваж зургаан тасалгаанд ус нэвтэрчээ.
Зорчигчид зөвхөн бага хэмжээний чичирхийлэл мэдрэх мөчид Титаник хөлөг зогссон байна.
Далайн хүчтэй урсгал Титаник руу “дайрч”, өрөөнөөс өрөө дамжиж Е хэсэгт хүрснээр тасалгаа усаар дүүрч хөлөг доошоо татагдаж эхэлжээ.
Дараа дараагийн хөлгүүд усанд автсанаар Титаникийн хувь заяа тамгалагдсан байна. Титаник живж эхэллээ.
Ахмад Смит долгионоор тусламж хүссэн боловч ажиллахгүй байгаа юм шиг санагдаж зорчигчдод аврах хантааз тарааж эхлэв.
Ёрлосон юм шиг Титаник аврах завиныхаа тоог хууль дүрмэнд зааснаас хэтрүүлэн авсан байлаа. Хэдий тийм ч 20 аврах завинд нь 2228 зорчигчийн тал нь буюу 1178 хүн л багтах байсан гэнэ.
Аврах завийг доош буулгаж зорчигчдийг суулгаж эхэлжээ. Аврах завь руу тэмүүлэх үймээн үүссэн тул буун дуу үймээнийг зогсоож зөвхөн хүүхэд, эмэгтэйчүүдэд л эрх олгожээ.
Шөнийн 01.10 цаг гэхэд Титаник хурдтай живж байсан бөгөөд гуравдугаар зэрэглэлийн зорчигчид хөлгийн үлдсэн хэсэгт хоргодон залбирахаас өөр юу ч хийх боломжгүй болжээ.
01.15 цагт хөлөг доошоо хүчтэй татагдаж, 02.00 цаг болоход хөлөг далд орох дөхөв.
02.17 цагт Титаникийн дээш босч эгцэрсэн аварга сүүл далайн гүн рүү үүрд одоход бэлэн болсон аж.
Аврах завинд зөвхөн 650 зорчигч суусан бөгөөд тэд хөлөг живж далд ортол бүх үйл явдлыг харахаас өөр зүйл хийх боломжгүй байв. Усанд унасан 1558 зорчигчоос зөвхөн 55 нь л амьд үлджээ. Титаникийн сүйрлээс нийт 705 хүн амьд гарсан байна.
1912 оны дөрөвдүгээр сарын 10-ны өдөр Титаник Английн Соутамфтоноос хөдөллөө. Зорчигчид өглөөний 9.30-11.30 цаг хүртэл онгоцонд байршиж, үд өнгөрөхд Титаник далайн аялалдаа гарсан байна.
Титаник хөлөг Атлантик далай руу орохоос өмнө хоёр удаа зогсчээ. Эхлээд Францын Чербурт зогсон 247 зорчигч аваад, дараа нь Ирландын Куинстөүнд зогсч 120 зорчигч авчээ.
Цөөн тооны хүн Ирландад буусан байна. Ирландад зогсох үед Титаник хөлгийн ахлах ажилтан Хенри Вайлд эгч рүүгээ зөн совин бүхий захидал бичжээ. Тэрбээр захидалдаа: “Би энэ хөлөгт нэг л сайхан биш байна. Хачин мэдрэмж дандаа төрөх юм” хэмээн бичжээ. Энэ захидлыг бичиснээсээ гурван өдрийн дараа Хенри нас барсан юм.
1912 онд хөлөг эрэг орчмын хүлээн авагч долгион ашигладаг байв. Долгионы оператарууд ахмадын тушаалаар хөлгийн байдлыг мэдээлж, зорчигчдод цахилгаан мэдээ хүргэж, цаг агаарын мэдээг дамжуулдаг байжээ.
Хоёр дахь өдөр нь долгионы операторууд Хойд Атлантикийн далайн замд мөсөн уул байна гэсэн мэдээлэл явуулжээ. Энэ анхааруулгыг хөлгийн ахмад Смит үл хайхарч Титаник хөлгийн 30 мянган морины хүчтэй хөдөлгүүрийг тултал нь ажиллуулахыг шаардсан байна.
Анхааруулга ингээд ч дуусаагүй юм. Тав дахь өдөр гэхэд долгион эвдэрсэн байна. Операторууд долгионыг зассан боловч баян зорчигчдын найз нөхөддөө аяллынхаа тухай бичсэн цахилгаан захидалд дарагдан хэт ачаалал үүсчээ. Операторууд хэт ачааллыг арилгахаар ажиллажээ. Учир нь тэд Титаник хөлгийн ахмад Смитэд мөсөн уулын тухай хүрээгүй байх вий хэмээн айж байсан гэжээ.
Үнэн хэрэгтээ Титаникийг мөсөн уулыг мөргөхөөс 10 минутын өмнө буюу 11.10 цагт ойролцоо явж байсан Калифорниа хөлөг анхааруулсан боловч тус хөлгийн завгүй операторууд “амаа тат” хэмээн хэлсэн нь энэ шөнийн хамгийн том, эмгэнэлт алдаа болжээ.
Мөсөн уул руу дөхөж буй нь сарны туяанд ойролцоох усны гадаргууд нь цагаан өнгөтэй хөөсөн урсгалууд давалгаалснаар мэдэгдэг байна. Харамсалтай нь 1912 оны дөрөвдүгээр сарын 14-нд саргүй шөнө байлаа.
Харуулын цэрэг Фредрик Флиит нэг миллийн цаана байгаа мөсөн уулыг анх олж харж гурван удаа түгшүүрийн дохио өглөө. Ажилчид хөлөг онгоцыг баруун гар тийш хамаг хүчээр нь эргүүлэх тушаал авчээ. Тэд чадах бүхнээ хйисэн боловч хөлгийг эргүүлэх нь бараг боломжгүй байв. 30 мянган морины хурдаар явсан Титаник шиг том хөлөг тийм бага зайд эргэх нь бүтэшгүй зүйл байв.
Титаник мөсөн уулыг мөргөхөд ус нэвтэрдэггүй нэг тасалгаа нь л цоорсон байна. Мөсөн уулын 70 хувь нь усан доороо байдаг тул Титаник үлдсэн хэсгийг шарваж зургаан тасалгаанд ус нэвтэрчээ.
Зорчигчид зөвхөн бага хэмжээний чичирхийлэл мэдрэх мөчид Титаник хөлөг зогссон байна.
Далайн хүчтэй урсгал Титаник руу “дайрч”, өрөөнөөс өрөө дамжиж Е хэсэгт хүрснээр тасалгаа усаар дүүрч хөлөг доошоо татагдаж эхэлжээ.
Дараа дараагийн хөлгүүд усанд автсанаар Титаникийн хувь заяа тамгалагдсан байна. Титаник живж эхэллээ.
Ахмад Смит долгионоор тусламж хүссэн боловч ажиллахгүй байгаа юм шиг санагдаж зорчигчдод аврах хантааз тарааж эхлэв.
Ёрлосон юм шиг Титаник аврах завиныхаа тоог хууль дүрмэнд зааснаас хэтрүүлэн авсан байлаа. Хэдий тийм ч 20 аврах завинд нь 2228 зорчигчийн тал нь буюу 1178 хүн л багтах байсан гэнэ.
Аврах завийг доош буулгаж зорчигчдийг суулгаж эхэлжээ. Аврах завь руу тэмүүлэх үймээн үүссэн тул буун дуу үймээнийг зогсоож зөвхөн хүүхэд, эмэгтэйчүүдэд л эрх олгожээ.
Шөнийн 01.10 цаг гэхэд Титаник хурдтай живж байсан бөгөөд гуравдугаар зэрэглэлийн зорчигчид хөлгийн үлдсэн хэсэгт хоргодон залбирахаас өөр юу ч хийх боломжгүй болжээ.
01.15 цагт хөлөг доошоо хүчтэй татагдаж, 02.00 цаг болоход хөлөг далд орох дөхөв.
02.17 цагт Титаникийн дээш босч эгцэрсэн аварга сүүл далайн гүн рүү үүрд одоход бэлэн болсон аж.
Аврах завинд зөвхөн 650 зорчигч суусан бөгөөд тэд хөлөг живж далд ортол бүх үйл явдлыг харахаас өөр зүйл хийх боломжгүй байв. Усанд унасан 1558 зорчигчоос зөвхөн 55 нь л амьд үлджээ. Титаникийн сүйрлээс нийт 705 хүн амьд гарсан байна.
Сэтгэгдэл (3)