Шүдний өвчлөл, хэрхэн урьдчилан сэргийлэх талаар “Молар” шүдний эмнэлгийн захирал, нүүр амны мэс заслын эмч Э.Нандинзаяатай ярилцлаа.
-Монгол Улсын хэмжээнд шүдний өвчлөл ямар хэмжээнд байна вэ. Нийт хүн амын дунд шүдний өвчлөлд ихээр өртдөг насны ангилал гэвэл?
-Монгол Улсын хэмжээнд шүдний өвчлөл өндөр байдаг. “Молар” эмнэлгийн эмч нарын 2019-2020 онд 13 мянга гаруй хүнд хийсэн судалгаагаар шүдний дундаж өвчлөл 77,2 хувьтай байсан. Үүнээс сургуулийн насны хүүхдийн өвчлөл 74,8 хувь гэсэн статистик үзүүлэлт гарсан. Шүдний өвчлөлд өртөмхий нас бол 6-12 насны хүүхдүүд байдаг. Учир нь, энэ насанд шүдний солигдол явдаг бөгөөд хүүхэд өөрөө бие даан амны хөндийгөө арчилж эхлээд ухамсартайгаар арчилж эхлэх хүртэлх хугацаа юм.
-Шүдний өвчлөл өндөр байхад нөлөөлж буй хүчин зүйл нь юу байдаг вэ?
-Нөлөөлж байгаа олон хүчин зүйл байдаг ч бид өвчлөлийг бууруулах, өвчлүүлэхгүй байх бүрэн боломжтой. Хүүхдийг төрсөн цагаас амны хөндийг нь арчилж, багаас нь энэ талаар болон зөв хооллох, зөв дадлыг эзэмшүүлэх нь эцэг, эхийн үүрэг. Хүүхдэд үзүүлж буй хайрын илэрхийлэл нь ирээдүйд эрүүл иргэн болгон өсгөх явдал юм.
-Сахар агуулсан хүнс шүдийг өвчлүүлдэг гэдэг. Тэгвэл эдгээр нь хэрхэн шүдийг өвчлүүлж, цооролд хүргэдэг юм бэ?
-Шүдний өвчлөлийг халдвартай өвчин гэж үздэг бөгөөд гэр бүлийн өвчин юм. Сахар буюу нүүрс усны агууламж өндөр хоол хүнсийг идэх үед шүдэнд наалдсан үлдэгдлийг амны хөндийд байдаг бактериуд задлан хүчил үүсгэдэг. Тэр хүчил нь шүдийг хамгийн гадна талаас нь эхлэн уусган гэмтээдэг . Энэ нь цааш хүндрэн гүнзгийрч, шүдний хөндий рүү нэвтрэн шүдний зөөлөн эдийг үрэвсүүлдэг.
-Ихэнх хүн шүдээ өвдөхөөр л эмнэлгийг зорьдог. Энэ нь ямар сөрөг нөлөөтэй вэ?
-Зөвхөн шүд ч гэлтгүй аливаа өвчнийг эрт үед илрүүлэх, өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх нь олон талын ач холбогдолтой. Шүдний өвчнийг хүндрүүлбэл амь насаа ч алдах тохиолдол байсаар байгаа. Жилд нилээдгүй хүн энэ шалтгаанаар нас барж, олон хүн мэс ажилбар хийлгэж байна. Шүдний өвчний хүндрэл болоод өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх үр дүнтэй арга бол мэргэжлийн эмчид хандан тогтмол үзлэгт хамрагдах явдал юм.
-Урьдчилан сэргийлэх үзлэг чухал байх нь. Ер нь ямар давтамжтай шүдээ үзүүлж байх ёстой байдаг вэ?
-Тухайн хүний онцлогоос хамаарч урьдчилан сэргийлэх үзлэгт хамрагдах хугацаа өөр байх бөгөөд дунджаар насанд хүрсэн хүн 3-6 сард нэг удаа, хүүхэд 2-3 сард нэг удаа хамрагдаж байх хэрэгтэй. Урьдчилан сэргийлэх үзлэгийн үр дүнг “Молар” эмнэлэг 2017-2020 хүртэл Баянзүрх дүүргийн нэгэн цэцэрлэгт хийсэн дөрвөн жилийн судалгааны үр дүнд баталсан бөгөөд зөвхөн урьдчилан сэргийлэх үзлэгийг тогтмол хийснээр 89 хувь байсан өвчлөлийг 30,3 хувь хүртэл бууруулж чадсан.
-Хүүхэд багачууд шүдээ цоорол, өвчлөлөөс хэрхэн урьдчилан сэргийлэх талаар зөвлөгөө өгөөч?
-Бага насны хүүхдийн өвчлөл эцэг, эхийн анхаарал халамжаас 100 хувь шалтгаалдаг бөгөөд хүүхдийг зөв дадалд сургах, эрүүл өсгөвөл хүүхддийн ирээдүйд оруулж буй үнэтэй хөрөнгө оруулалт юм. Хүүхдийн хоол хүнсний хэрэглээг анхаарах, шүд угаалтыг сайн хийх, урьдчилан сэргийлэх үзлэгт тогтмол хамрагдах нь өвчлөлөөс хамгаална.
-Эмнэлгийн үйлчилгээнд шүдний цоорол, өвчлөлөөс сэргийлэх төрөл бүрийн түрхлэг байдаг. Энэ талаар тодруулаач. Мэдээж тус тусын онцлог, давуу талтай байдаг байх?
-Шүдний олон төрлийн түрхлэг байдаг. Хүмүүсийн хэлдгээр, хар түрхлэг нь эхэн шатанд байгаа шүдний цоорлыг зогсоох зориулалттай сүүн шүдэнд түрхдэг. Цагаан түрхлэг гэж ярьдаг нь фторын өндөр агууламжтай хүүхэд гэлтгүй том хүн ч түрхдэг эрдэсжүүлэх түрхлэг юм.
-Молар эмнэлгийн тухайд нийгмийн хариуцлагын хүрээнд олон хүүхдийн шүдийг эрүүл болгосон гэж сонссон. Энэ талаар тодруулаач?
-Молар эмнэлгийн баг бүрэлдэхүүний хувьд нийгмийн хариуцлагыг ухамсарласан хамт олон бөгөөд шүдний өвчлөлийг эмчилж өгөхөөс илүүтэй өвчлөлөөс урьдчилан сэргийлэх боловсрол олгох тал дээр түлхүү анхаарч ажилладаг. Байгууллагуудтай хамтран ажиллаж, ажилчдыг урьдчилан сэргийлэх үзлэгт тогтмол хамруулах, хамтран ажиллагч байгууллагуудын ажилчид тэдний ар гэрийнхэнд хөнгөлөлттэйгээр эмчилгээ үзүүлэх, зорилтот бүлгийн үйлчлүүлэгчдэд үнэ төлбөргүй үйлчилгээ үзүүлэх ажлыг тогтмол хийж байна. Сүүлийн үед хүмүүс амны хөндийн эрүүл мэнддээ ихэд анхаарч, эрүүл мэндийн боловсрол дээшилж байгаа нь үзлэгээр явж байхад ажиглагдаж байгаа нь авууштай юм.
-Та эмнэлгийнхээ талаар бидэнд танилцуулаач. Танай эмнэлэг хаана байрладаг юм вэ?
-Манай шүдний эмнэлэг нь шүдний эмчилгээгээр мэргэшсэн, чадварлаг хамт олон, тохилог тухтай, цэвэрхэн орчинд, орчин үеийн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, чанартай бүтээгдэхүүнээр ард иргэдэд үйлчилж байна. Бид шүдний өвчний оношилгоо, эмчилгээ, Cosmetic dentistry буюу шүдийг эрүүл нэмэх нь гоё сайхан харагдахад чиглэсэн эмчилгээ, нүүр амны мэс засал, нүүр амны согог засал гэх мэт үйлчилгээг үзүүлдэг. “Молар” шүдний эмнэлэг нь Сүхбаатар дүүргийн 11 дүгээр хороо долоодугаар хороолол "Pro One" оффиссын хоёрдугаар давхарт байрлаж байгаа.
Б.Баатар
Сэтгэгдэл (4)