БАРИМТ 1
Ватикан нь Итали улсын Ром хотоор хүрээлэгдсэн албан ёсны хот-улс юм. Нэгэнт уг хот улсын тодотголтой тул цаашид Ватикан улс хэмээн дуудах болно. Тус улсын газар нутгийн хэмжээ нь 0.49 хавтгай дөрвөлжин километр ба дэлхийн хамгийн жижиг газартай улс юм. Мэдээж Итали улсын газар нутаг дотор оршдог тул цор ганц хөрш оронтой.
БАРИМТ 2
Ватикан улсын нийт хүн ам нь 825 бөгөөд уг тоогоороо дэлхийд мөн л хамгийн сүүлийн байранд бичигддэг. Улсын албан ёсны шашин нь христийн (католик) шашин ба ихэнх иргэд нь итали хэлээр ярьдаг. Тэд Латераны гэрээний ачаар 1929 оны хоёрдугаар сарын 11-нд Итали улсаас салж тусгаар тогтнолоо зарласан.
БАРИМТ 3
Ватикан улс нэгдмэл христийн теократ сонгомол үнэмлэхүй хаант засаглалтай ба улсын бүрэн эрхт удирдагч нь католик шашны хамгийн эрх мэдэлтэй хүн болох Пап XIV Лео. Харин уг Улсын Төрийн хэрэг эрхлэх газрын дарга Кардинал Пиетро Паролин.
БАРИМТ 4
Тус улс нь дэлхийн хамгийн алдартай зарим уран зургууд болон хөшөө дурсгалуудаараа алдартай. Тэднээс дурдвал Гэгээн Петрийн сүм, Сикстин сүм, Ватиканы музей гэх мэт. Ватикан улсын эдийн засаг нь ихэвчлэн шуудангийн марк болон жуулчдын бэлэг дурсгалын зүйлсийн худалдаа болон их хэмжээний хандив дээр тогтдог.
БАРИМТ 5
Итали хэлэн дэх Ватикан улсын албан ёсны нэр бол “Stato della Citta del Vaticano”. Гэр бүл салалтын тухай хуульгүй хоёрхон улс дэлхий дээр оршдог. Тэд бол Ватикан болон Филиппин. Тус улс дахь хамгийн анхны галт тэргийн зам 1930 онд нээлтээ хийсэн. Гэвч уг замаар хүмүүсийг бус зөвхөн ачаа зөөвөрлөдөг.
БАРИМТ 6
Дэлхийн үнэт өвөөр нэрлэгдэж тэр чигээрээ ЮНЕСКО-д бүртгэгдсэн цор ганц улс бол Ватикан. 2007 онд тэд нүүрсхүчлийн хий ялгаруулдаггүй орон болох шийдвэрийг гаргасан ба Унгар улсад ой байгуулж өгөхөөр тохиролцож байсан. Андорр, Сан Марино, Монако гэх зэрэг жижиг улсууд өөр нэгэн улсын дотор оршдог хэдий ч Ватикан шиг хот дотор байрладаг улс байхгүй.
БАРИМТ 7
Ватиканы музей нь ойролцоогоор 14.5 километр урт үргэлжилдэг ба 16-аар зууны эхэн үед байгуулагдсан. Гэгээн Петрийн сүм нь дэлхийн хоёр дахь том христийн сүм бөгөөд 120 жилийн турш баригдсан. Уг сүм нь 120 метрийн өндөртэй ба сүмийн загварыг Италийн нэрт уран бүтээлч Микеланжело гаргасан.
БАРИМТ 8
Итали улс нийт татварынхаа 8 хувийг Ватикан улсад хандивладаг. Ингэснээр тус улс зардлаа нөхөх боломжтой болдог. Ватикан улсад дотоодын нийт бүтээгдэхүүн гэж байхгүй. Учир нь тэд ямар нэгэн барааг гадаадын зах зээлд борлуулдаггүй. Тус улсын нийт хүн амын дөнгөж 5.5 хувийг эмэгтэйчүүд бүрдүүлдэг
БАРИМТ 9
Хоёрдугаар Пап Жон Паул 1981 оны тавдугаар сарын 13-нд Ватикан улсын газар нутаг дээр алуурчдын довтолгооноос амжилттай мултарч чадсан ба тэдэнд хоёр дахь боломжийг олгож уг үйлдлийг нь өршөөсөн. Тус улсын албан ёсны мөнгөн тэмдэгт нь евро бөгөөд өөрсдөө еврогоо үйлдвэрлэдэг.
БАРИМТ 10
Дэлхийн хамгийн өндөр гэмт хэргийн тохиолдлын хувьтай улсуудын нэг бол Ватикан. Энэ нь тэдний бага хүн амтай нь холбоотой бөгөөд тус улсад ямар нэгэн шорон гэж байхгүй. Мөн Ватикан улсад нэг ч шүүгч байдаг ба шийтгэл хүлээх болсон хэрэгтнүүд Итали улс руу илгээгддэг.
БАРИМТ 11
Ихэнх орнуудад тухайн оронд мэндэлсэн хүүхдүүд тус улсынхаа иргэншлийг авах боломжтой байдаг. Харин Ватикан улсад уг нөхцөл байдал ялгаатай. Ватикан улсын иргэн байхын тулд та заавал тус улсад хөдөлмөр эрхэлдэг байх шаардлагатай. Хэрэв та өөр улсад ажилд орж Ватикан улсаас нүүвэл таны иргэншил хүчингүй болох болно.
БАРИМТ 12
Ватикан улсад ямар нэгэн албан ёсны хэл байдаггүй тул радиогийн сувгууд нь 20 өөр хэл дээр мэдээ хүргэдэг. Ватикан бол НҮБ-ын гишүүн орон биш. Дэлхий дээрх цор ганц латин хэл дээрх АТМ Ватикан улсад байдаг. Мөн ватинканчууд маш их хэмжээний дарс хэрэглэдэг. Ватикан хүн жилд дунджаар 54 литр (дэлхийд тэргүүлэх үзүүлэлт) дарс хэрэглэдэг.
БАРИМТ 13
Дэлхийн хамгийн богино хурдны зам Ватикан улсад байдаг. Уг замын нийт урт нь 300 метр. Коронавирусын халдвар дэлхий даяар тархаж жуулчдын хөл хөдөлгөөнийг хязгаарлахаас өмнө Ватиканы музей жилд дунджаар 5.5 сая жуулчдыг хүлээн авдаг байсан. Ватикан улсад эмнэлэг байдаггүй тул ихэнх иргэд нь Итали улсад хүүхдээ төрүүлдэг.
БАРИМТ 14
Дэлхийн хамгийн завгүй эмийн сан Ватикан улсынх. Уг эмийн сан нь 1874 онд үүд хаалгаа нээж байсан ба Итали улсын эмийн сангуудаас 1-25 хувиар хямд үнээр бараа бүтээгдэхүүнүүдээ худалдаалдаг. Мөн өдөр бүр 2,000 хүн уг эмийн сангаар үйлчлүүлдэг.
БАРИМТ 15
Католик шашны хамгийн өндөр албан тушаалтан болох Пап лхагва гараг бүрийн өглөө Гэгээн Петрийн талбай дээр олон нийтэд хандаж үг хэлдэг. Та тэр үеэр түүнийг бодитоор нь харах боломжтой ба түүний үгийг сонсохын тулд интернетээс тасалбар захиалах ёстой. Уг тасалбар нь үнэ төлбөргүй.
БАРИМТ 16
Ватикан улсын төрийн далбаа нь шар болон цагаан өнгөнөөс бүрддэг ба зүүн талдаа төрийнхөө сүлдийг багтаадаг. Гэхдээ тэдний тайлбарладгаар эдгээр өнгөнүүд нь алтан болон мөнгөлөг юм байна. Алтан өнгө нь сүнслэг хүчийг, мөнгөлөг өнгө нь дэлхий нийтийн хүчийг бэлгэддэг.
БАРИМТ 17
Хэт бага хэмжээний газар нутагтай тул Ватикан улсад дэлхийн аль нэг улсын элчин сайдын яам гэж байхгүй. Зөвхөн дэлхийн хоёрдугаар дайны үеэр Герман болон Их Британи гэх мэт цөөн улсуудын элчин сайдын яамдууд Ватикан улсад байрлаж байсан. Мөн тус улс нь олон нийтэд улсынхаа санхүүгийн тухай мэдээллийг дэлгэдэггүй цөөн улсуудын нэг.
БАРИМТ 18
Газар нутгийн хэмжээтэй нь харьцуулж үзвэл Ватикан улсын олон нийтийн зорчих тээврүүд маш сайн хөгжсөн. Гэхдээ тус улсад ямар нэгэн нисэх онгоцны буудал байдаггүй ба хамгийн ойрхон орших буудал нь Ром хотод байрладаг. Гэхдээ тус улсад хувийн нисдэг тэргээрээ газардах боломжтой.
БАРИМТ 19
Ватикан улсад хамгийн алдартай спорт бол хөлбөмбөг бөгөөд уг улсын үндэсний лигт найман баг байдаг. Ватиканы үндэсний хөлбөмбөгийн шигшээ баг 1972 онд байгуулагдсан ба тив дэлхийн томоохон тэмцээнүүдэд оролцож үзээгүй. Ватиканчууд хөлбөмбөгийн багуудаараа ихэд бахархдаг ба тэдгээр багууд нь олон улсын түвшинд эх орноо төлөөлдөг цор ганц спортын баг нь юм байна.
БАРИМТ 20
Ватикан улсын цаг агаар мэдээж Ром улсынхтай адилхан. Арваас тавдугаар сарын дунд үе хүртэл бороотой өвлийн улирал, таваас есдүгээр сарын хооронд хуурай зуны улирлууд тус тус үргэлжилдэг. Тус улсад наймдугаар сард хамгийн ихдээ Цельсийн 40 хэм хүртэл халдаг бол нэгдүгээр сард хамгийн багадаа Цельсийн -11 хэм хүрдэг.
БАРИМТ 21
Ватикан улсын цэцэрлэгүүд улсынхаа нийт газар нутгийн тал гаруй хэсгийг бүрхдэг. Тус улсын хамгийн өндөрлөг цэг нь далайн түвшнээс дээш 76 метрийн өндөрт оршдог бол хамгийн нам дор цэг нь 19 метрт байдаг. Гэхдээ гэгээн Петрийн сүмийн орой нь далайн түвшнээс дээш 138 метрийн өндөрт оршдог.
БАРИМТ 22
Ватикан улс бол хувь иргэний хөрөнгийн хэмжээгээрээ дэлхийн хамгийн баян 18 орны эгнээнд багтдаг. Тус улсын шуудангийн марк дэлхийн марк цуглуулагчдын дунд нэлээд нэр хүндтэй. Тиймээс Ватикан улс маркынхаа ачаар тодорхой хэмжээний орлого олдог.
БАРИМТ 23
Ватикан улсын аюулгүй байдлыг хангадаг хүмүүсийг “Швейцарын хамгаалагчид” хэмээн нэрлэдэг. 100 гаруй цэргүүд Папын аюулгүй байдлыг үргэлж хангадаг. Уг цэргийн хороо нь 1506 онд байгуулагдсан бөгөөд хамгаалагч болохын тулд 18-30 насны тусгай бэлтгэлд хамрагдсан эрэгтэй хүн байх ёстой.
БАРИМТ 24
Ватикан улсын гадаад үнэмлэх нэлээд хүчтэй. Уг үнэмлэхийг эзэмшдэг хүмүүс дэлхийн 157 орон руу ямар нэгэн виза авалгүйгээр тодорхой хугацааны турш нэвтрэх боломжтой. Энэхүү үнэмлэх нь дэлхийд хүч чадлаараа 26-аар байранд бичигддэг.
