Жил бүрийн зун, намар Үйлдвэр хөдөө аж, ахуйн яамнаас хүнсний ногоо тариаланчдад хөнгөлттэй үнээр бордоо болон хортон шавьж устгах бодис зардаг аж. Харин тариаланчид маань хямд үнэтэй химийн бодисыг аваад талбайдаа цацчихдаг нь хүнсний ногооноос химийн бодис ихээр илрэх гол шалтгаан болжээ. Гэтэл Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамнаас тус мэдээллийг үгүйсгэж байгаа гэнэ. Тэдний хэлж буйгаар бол бүхэл бүтэн Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны их сургуулийн эрдэмтэд худал хэлж таараад байна уу.

   Монголчууд бидэнд удахгүй идэх зүйл олдохгүй нь. Өнөөдөр дэлхий дээр тоолж барашгүй олон нэр төрлийн хоол, хүнс шинээр гарч байна. Түүнээс бид хүний биед нэн ашигтай эсвэл тогтмол хэрэглэхэд ашиггүй хүнс бас хортой гэж ангилан сонгодог.

Ингэхдээ мэдээж хүн өөрийн биед ашиг, тустай хүнсний бүтээгдэхүүнийг л сонгохыг хичээдэг.  Орчин үеийн хоолны соёлтой хүмүүс урт насалж, биеэ эрүүл байлгахын тулд аль болохоор хийжүүлсэн ундаа, лаазалсан бүтээгдэхүүн тэр бүү хэл элдэв амттанаас татгалзаж бүхий олноороо хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ рүү хуйлрах болсон. Учир нь хэрэглэгчид хүнсний ногоо, жимс жимсгэнэ л байгалийн гаралтай гол нэрийн бүтээгдэхүүн гэж үздэг. Үүнээс гадна буруу хоололтын хэв маягаас татгалзаж буй олон хүмүүст өгдөг мэргэжилтнүүдийн зөвлөгөө бол ногоо бас дахин ногоо байдаг. Гэтэл бидний ганц дурлаж иддэг бүтээгдэхүүнээс хорт бодис илэрлээ гэх мэдэгдэл сүүлийн үед олныг гүн цочиролд оруулаад байна. Учир нь өнөөдөр хүнсний ногоо, жимс хэрэглэдэггүй айл орчин үед лав байхгүй гэвэл буруудахгүй.

Гэтэл амин дэмээр баярлаг, хүний биед нэн ашигтай гэж хаана ч бардам дуугарах хүнсний ногоо маань хор агуулагч болчихож. Өнгөрсөн жилээс Монголын хэрэглэгчдийн эрх ашгийг хамгаалах нийгэмлэгүүдийн нэгдсэн холбооноос Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны сургуультай хамтран хүнсний ногооны чанар, аюулгүй байдалд шалгалт, судалгаа хийжээ.

Судалгааны үр дүнд Монголын ургацын ногооноос хүний төв мэдрэлийн системийг гэмтээдэг, дотоод шүүрлийн булчирхай, зүрх судасны тогтолцоонд нөлөөлж, урагт гажиг үүсгэдэг “Пестицид” хэмээх хорт бодис агуулагдаж байгааг олж мэдсэн байх юм. Судалгааны баг Монголд тариалж буй төмс, лууван, байцаа, манжин зэрэг өргөн хэрэглэдэг хүнсний ногооны 275 дээжид хийсэн судалгаагаар 40 орчим хувьд нь дээрх хорт бодис илэрчээ. Сэлэнгэ аймгийн Сүхбаатар, Зүүнхараа, Алтанбулаг сумдаас ирсэн хүнсний ногооны 55 хувьд, Төв аймгийн хүнсний ногооны 34 хувь, Өмнөговь аймгаас ирсэн улаан лооль, өргөст хэмхийн дээжийн 33 хувьд нь бордооны орц, норм хэтэрсэн, өөр төрлийн хортой бодисын агууламж хэвийн хэмжээнээс илүү их байсныг тогтоосон байна. Мөн байгалийн зэрлэг жимсэнд пестицид илэрч байгаа бөгөөд жимс боловсорч гүйцэх үеэр хортон шавьжийн эсрэг химийн бодис цацдаг гэнэ. Энэ талаар олон нийтэд мэдээлдэгүй учраас иргэд хортой жимс түүн худалдаж, хоол хүнсэндээ хэрэглэдэг байна. Харин урд хөршөөс импортолсон жимс, хүнсний ногооны 49 хувьд нь пестицидийн үлдэгдэл маш их, 31 хувьд нь нэлээд их гэж гарчээ.

Ингээд нийт импортын хүнсний ногооны 80 гаруй хувь нь хүний биед хортой гэсэн дүгнэлтэд хүрчээ. Байгальд ургадаг жимс хүртэл хортой байна гэхээр бүр идэх зүйлгүй болж байна гэсэн үг.

Пестицид ургамлын өвчин, хогийн ургамал, хортон шавьж, мэрэгчидтэй тэмцэхэд хөдөө аж ахуй, газар тариаланд хэрэглэдэг химийн бодис юм. Пестицидийг тогтоосон норм, журмын дагуу хэрэглэсэн тохиолдолд хүний биед хоргүй байдаг аж. Гэвч судалгааны багийн үзэж буйгаар манай тариаланчид химийн бодисын хэмжээг хэтрүүлэн хэрэглэж байгаа нь хүнсний ногоонд хорт бодисын хэмжээ их үлдэх шалтгаан болжээ. Гэхдээ хүний биед хорт хавдар үүсгэх хэмжээний гээд мэргэжлийн эмч нарын судалгаа хийгээд баталчихсан байна.

Нэгэн сонирхолтой судалгааг хэлэхэд дэлхийн улс орнуудын бараг 80 орчим хувь нь тус бодисноос татгалзсан байна. Хамгийн сүүлд Хятад улс дотооддоо хэрэглэх ногоонд пестицид хэрэглэхийг хориглох журам гаргажээ. Манай урд хөрш сүүлийн үед хоолны тал дээр Европын хэв маяг руу ойртож байгаа хэмээн тус улсын мэдээллийн сайтуудад бичжээ.

Ингэсэн байтал манай улс тус хорт бодисыг хүнсний ногооны тариалалтанд одоог хүртэл хэрэглэж буй нь ямар учиртай вэ?
Учир шалтгаан нь Орос, Хятатад маш их пестицидийн үлдэгдэл байдагтай холбоотой аж. Тус улсуудын үлдэгдэл пестицидийг манай улс л авч хэрэглэж дуусгаж өгч байгаа гэнэ. Тэр бүү хэл бордоо, пестицидийн үлдэгдлийг оруулж ирдэг маш тусгай бүлэглэл байдаг тухай эх сурвалж мэдээллээ. Жил бүрийн зун, намар Үйлдвэр хөдөө аж, ахуйн яамнаас хүнсний ногоо тариаланчдад хөнгөлттэй үнээр бордоо болон хортон шавьж устгах бодис зардаг аж. Харин тариаланчид маань хямд үнэтэй химийн бодисыг аваад талбайдаа цацчихдаг нь хүнсний ногооноос химийн бодис ихээр илрэх гол шалтгаан болжээ.

Гэтэл Үйлдвэр хөдөө аж ахуйн яамнаас тус мэдээллийг үгүйсгэж байгаа гэнэ. Тэдний хэлж буйгаар бол бүхэл бүтэн Эрүүл мэндийн шинжлэх ухааны их сургуулийн эрдэмтэд худал хэлж таараад байна уу. Ер нь манай зах зээлд худалдаалж буй хүнсний ногоонд хяналт тавьдаг байгууллага, хүн гэж алга.