Шүүмжлэл Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж дээр ирчихлээ. Чухам хэзээнээс олон нийтийн санаа бодол түүний эсрэг бүрэлдэж, хэрхэн даамжирч, хэрхэн оргилдоо хүрч буйг www.24tsag.mn шинжилж байна.
Дэлхийн аль ч улс орнуудад гаргасан шийдвэр, баримталж буй бодлоготой нь холбогдуулан эрх баригчид болон сөрөг хүчнийхнийг буруутгах үзэгдэл байдаг. Энэ үзэгдэл иргэд нь хэт улстөрждөг нэртэй манай улсад бүр ч их бий. Монголчууд нийгмийн сүлжээг эрчимтэй хэрэглэх болсноор цахим ертөнцөд олон нийтийн санаа бодол бүрэлдэх нь улам хурдацтай болж байна. Өөрөөр хэлбэл хэн нэгний тухай сөрөг байр суурь цацагдсан л бол тэр хүн шүүмжлэлийн бай болж, нэр хүнд нь унаж байгаа юм. Манай нийгэм өнгөрсөн жил Н.Энхбаярыг шүүмжилсэн, унасан. Н.Алтанхуягийг эдийн засгийн хямралын алуурчин хэмээн шүүмжилсэн, унасан. Харин одоо энэ шүүмжлэл Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж дээр ирчихлээ. Чухам хэзээнээс олон нийтийн санаа бодол түүний эсрэг бүрэлдэж, хэрхэн даамжирч, хэрхэн оргилдоо хүрч буйг www.24tsag.mn шинжилж байна.
Ерөнхийлөгч бөхийн өргөөнд алдсан уу?
Хонин жилийн Цагаан сарын бөхийн барилдааны тавын давааны үеэр Н.Энхбаярыг харсан Ц.Элбэгдоржийн нүдээр Монголын нийгмийн сүлжээ дүүрсэн гэхэд хилсдэхгүй. МАХН-ын даргыг ирж буй тухай мэдээлэл хэвлэлүүдээр гарсан тул Ц.Элбэгдорж түүнийг монголдоо ирсэн гэдгийг мэдэж байсан нь ойлгомжтой. Харин экс ерөнхийлөгчийг бөхийн барилдааны дундуур орж ирж олныг хуйлруулна гэж төсөлөөгүй байсан нь Ц.Элбэгдоржийн нүдийг бүлтгүүрүүлэх шахсан юм. Энэ үеэс л ерөнхийлөгчийн байр суурь ганхах эхлэл тавигдсан.
Гайхсан хүн том хараа л биз буруугүй. Харин Ц.Элбэгдоржийн гаргасан алдаа нь хараад л өнгөрсөнд байгаа юм. Хэрвээ тэрээр хүн явуулаад Н.Энхбаярыг хажуудаа юм уу хойноо ч юм уу уриад, монгол ёсоо бодон хөөрөг зөрүүлэн мэндлээд хамтдаа сууж бөх үзсэн бол хүмүүс түүнийг муулах биш магтах ч байсан байж мэдэх юм. Хэдий хэрэгтэн ерөнхийлөгч ч гэлээ хамт олон жил улс төрийн тогоонд чанагдаж явсны хувьд эсвэл Н.Энхбаярыг Монголын төрийг удирдаж байсны хувьд багахан хэмжээний хүндлэл үзүүлэхийг өрөвчхөн сэтгэлтэй ард түмэн хүлээж байсан. Ийнхүү Н.Энхбаяр эх орондоо ирсэн нь Ерөнхийлөгчийн хувьд нэр хүндээ унагаах, шүүмжлэлийн бай болох эхлэл болжээ. Н.Энхбаярыг ирэхээр Монголын улс төрд заавал нэг зүйл болдог гэж энэ биз.
Өөрийгөө зүхүүлсэн хоёр үйлдэл
Монголын нийгэм аль хэдийн Ц.Элбэгдоржийг шүүмжлэх өнцөг рүүгээ эргэчихсэн тэр үед тэрээр татвараас зугтсан гадаадын гэмт хэрэгтнүүдэд өршөөл үзүүлж сулласан. Ерөнхийлөгч энэхүү шийдвэрээ улсаа зүхүүлэхгүйн тулд өөрийгөө зүхүүлэхийг сонголоо хэмээн тодорхойлсон билээ. Гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татахыг хичээж буй манай улсын хувьд энэ шийдвэр нэр хүндийг аврах гарц байсан байж болох юм. Гэвч олон нийтийн санаа бодол нэгэнт эргэчихсэн учраас хоёр талтай шийдвэрийн мууг нь л олж харахад хүрчээ. Үүнээс гадна тэрээр Жастин Капла гэх нөхөрт хэргийг нь шүүсэн монгол прокурорт хариуцлага тооцно хэмээн ярьсан байсан нь хамгийн буруу хэрэг болов. Ерөнхийлөгч эх орныхоо төлөө өршөөл үзүүлсэн байж болно. Гэвч эх орныхоо “төлөө” өөрийн шүүх засаглалаа, өөрийн иргэнээ буруутгана гэдэг байж боломгүй том алдаа юм. Энэ алдаа олон нийтийн шүүмжлэлийг улам халуун болголоо.
Ноён уулынхан: Хошуу нэмэхээр хуруу нэм
Дайран дээр давс гэгчээр нэр хүнд нь унаж байгаа үед Гацууртын ордыг ухуулах тухай асуудлыг засгийн газар хэлэлцээд эхлэв. Ноён уулынхан Чингисийн талбай дээр гарч ирээд ерөнхийлөгчийг өөрсдийн талд орохыг уриаллаа. Ерөнхийлөгч өмнө нь Ноён уулыг хамгаална, хүннүгийн үеийн үнэт олдворуудыг хадгалж буй энэ уулыг хэзээ ч ухуулахгүй хэмээн мэдэгдэж байсан учраас тэмцэгчид түүнтэй нэгдэхийг хүсчээ. Гэтэл түүний байр суурь одоо хүртэл тодорхойгүй. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр уулыг хамгаална, тэднийг дэмжиж байгаа гэж хичнээн яривч ямар ч арга хэмжээ авахгүй байгаа нь олны дургүйцлийг асаалаа.
Ард түмнээс ангид эрхэм
Түүнийг түлэх гал асаж байгаа үед буюу хэдхэн өдрийн өмнө Ц.Элбэгдорж “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт оролцож сөрөг асуултуудаар булууллаа. Өөрөө ч сэтгүүлчийн асуултад дургүй байснаа илэрхийлж олигтой яриагүй. Гол асуудал нь аль хэдийн яригдаж байсан сэдвүүд ч гэлээ ард түмэн тэрхүү асуултуудыг бидний байр суурь хэмээн харж байсанд байгаа юм. Тиймээс энэ нэвтрүүлэгт оролцохыг зөвшөөрснөөрөө ерөнхийлөгч өөрийгөө ард түмэнтэйгээ нэг байр суурьтай биш хэмээн харагдуулжээ. Энэхүү дүр зураг нь С.Жавхлангийн дуудсан халз мэтгэлцээнд очоогүйгээр улам баталгаажиж олны сөрөг байр суурийг оргилд нь хүргэсэн.
Хийдэггүй ерөнхийлөгч
Сүүлийн ганц сарын хугацаанд улс төрд болсон энэ хэдхэн үйл явдлууд ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийг шүүмлжлэлийн гол бай болгож, олон нийтийг санаа бодлыг хэзээ ч сэргэхгүйгээр эргүүлчихлээ. Ийнхүү ерөнхийлөгч маань гадныханд үйлчилдэг, ард түмнийхээ эсрэг байр суурьтай хүн болж хэлж ярихаас биш хийдэггүй хүн юм гэсэн том тамгатай үлдлээ. Одоо зарим гишүүд түүнийг огцруулах асуудлыг ч хөндөж байна.
Ерөнхийлөгч бөхийн өргөөнд алдсан уу?
Хонин жилийн Цагаан сарын бөхийн барилдааны тавын давааны үеэр Н.Энхбаярыг харсан Ц.Элбэгдоржийн нүдээр Монголын нийгмийн сүлжээ дүүрсэн гэхэд хилсдэхгүй. МАХН-ын даргыг ирж буй тухай мэдээлэл хэвлэлүүдээр гарсан тул Ц.Элбэгдорж түүнийг монголдоо ирсэн гэдгийг мэдэж байсан нь ойлгомжтой. Харин экс ерөнхийлөгчийг бөхийн барилдааны дундуур орж ирж олныг хуйлруулна гэж төсөлөөгүй байсан нь Ц.Элбэгдоржийн нүдийг бүлтгүүрүүлэх шахсан юм. Энэ үеэс л ерөнхийлөгчийн байр суурь ганхах эхлэл тавигдсан.
Гайхсан хүн том хараа л биз буруугүй. Харин Ц.Элбэгдоржийн гаргасан алдаа нь хараад л өнгөрсөнд байгаа юм. Хэрвээ тэрээр хүн явуулаад Н.Энхбаярыг хажуудаа юм уу хойноо ч юм уу уриад, монгол ёсоо бодон хөөрөг зөрүүлэн мэндлээд хамтдаа сууж бөх үзсэн бол хүмүүс түүнийг муулах биш магтах ч байсан байж мэдэх юм. Хэдий хэрэгтэн ерөнхийлөгч ч гэлээ хамт олон жил улс төрийн тогоонд чанагдаж явсны хувьд эсвэл Н.Энхбаярыг Монголын төрийг удирдаж байсны хувьд багахан хэмжээний хүндлэл үзүүлэхийг өрөвчхөн сэтгэлтэй ард түмэн хүлээж байсан. Ийнхүү Н.Энхбаяр эх орондоо ирсэн нь Ерөнхийлөгчийн хувьд нэр хүндээ унагаах, шүүмжлэлийн бай болох эхлэл болжээ. Н.Энхбаярыг ирэхээр Монголын улс төрд заавал нэг зүйл болдог гэж энэ биз.
Өөрийгөө зүхүүлсэн хоёр үйлдэл
Монголын нийгэм аль хэдийн Ц.Элбэгдоржийг шүүмжлэх өнцөг рүүгээ эргэчихсэн тэр үед тэрээр татвараас зугтсан гадаадын гэмт хэрэгтнүүдэд өршөөл үзүүлж сулласан. Ерөнхийлөгч энэхүү шийдвэрээ улсаа зүхүүлэхгүйн тулд өөрийгөө зүхүүлэхийг сонголоо хэмээн тодорхойлсон билээ. Гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг татахыг хичээж буй манай улсын хувьд энэ шийдвэр нэр хүндийг аврах гарц байсан байж болох юм. Гэвч олон нийтийн санаа бодол нэгэнт эргэчихсэн учраас хоёр талтай шийдвэрийн мууг нь л олж харахад хүрчээ. Үүнээс гадна тэрээр Жастин Капла гэх нөхөрт хэргийг нь шүүсэн монгол прокурорт хариуцлага тооцно хэмээн ярьсан байсан нь хамгийн буруу хэрэг болов. Ерөнхийлөгч эх орныхоо төлөө өршөөл үзүүлсэн байж болно. Гэвч эх орныхоо “төлөө” өөрийн шүүх засаглалаа, өөрийн иргэнээ буруутгана гэдэг байж боломгүй том алдаа юм. Энэ алдаа олон нийтийн шүүмжлэлийг улам халуун болголоо.
Ноён уулынхан: Хошуу нэмэхээр хуруу нэм
Дайран дээр давс гэгчээр нэр хүнд нь унаж байгаа үед Гацууртын ордыг ухуулах тухай асуудлыг засгийн газар хэлэлцээд эхлэв. Ноён уулынхан Чингисийн талбай дээр гарч ирээд ерөнхийлөгчийг өөрсдийн талд орохыг уриаллаа. Ерөнхийлөгч өмнө нь Ноён уулыг хамгаална, хүннүгийн үеийн үнэт олдворуудыг хадгалж буй энэ уулыг хэзээ ч ухуулахгүй хэмээн мэдэгдэж байсан учраас тэмцэгчид түүнтэй нэгдэхийг хүсчээ. Гэтэл түүний байр суурь одоо хүртэл тодорхойгүй. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр уулыг хамгаална, тэднийг дэмжиж байгаа гэж хичнээн яривч ямар ч арга хэмжээ авахгүй байгаа нь олны дургүйцлийг асаалаа.
Ард түмнээс ангид эрхэм
Түүнийг түлэх гал асаж байгаа үед буюу хэдхэн өдрийн өмнө Ц.Элбэгдорж “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт оролцож сөрөг асуултуудаар булууллаа. Өөрөө ч сэтгүүлчийн асуултад дургүй байснаа илэрхийлж олигтой яриагүй. Гол асуудал нь аль хэдийн яригдаж байсан сэдвүүд ч гэлээ ард түмэн тэрхүү асуултуудыг бидний байр суурь хэмээн харж байсанд байгаа юм. Тиймээс энэ нэвтрүүлэгт оролцохыг зөвшөөрснөөрөө ерөнхийлөгч өөрийгөө ард түмэнтэйгээ нэг байр суурьтай биш хэмээн харагдуулжээ. Энэхүү дүр зураг нь С.Жавхлангийн дуудсан халз мэтгэлцээнд очоогүйгээр улам баталгаажиж олны сөрөг байр суурийг оргилд нь хүргэсэн.
Хийдэггүй ерөнхийлөгч
Сүүлийн ганц сарын хугацаанд улс төрд болсон энэ хэдхэн үйл явдлууд ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийг шүүмлжлэлийн гол бай болгож, олон нийтийг санаа бодлыг хэзээ ч сэргэхгүйгээр эргүүлчихлээ. Ийнхүү ерөнхийлөгч маань гадныханд үйлчилдэг, ард түмнийхээ эсрэг байр суурьтай хүн болж хэлж ярихаас биш хийдэггүй хүн юм гэсэн том тамгатай үлдлээ. Одоо зарим гишүүд түүнийг огцруулах асуудлыг ч хөндөж байна.
Д.Идэр
www.24tsag.mn
www.24tsag.mn
Сэтгэгдэл (181)