Энэ онд улс төрийн хүрээнд олон үйл явдал болж өрнөлөө. УИХ болон аймаг дүүргийн ИТХ-ын сонгууль болж шинэ парламент, шинэ засагтай болов. Эрдэнэтийн 49 хувийн хувьчлал, Далай ламын айлчилал, Тавантолгойн гэрээ гэгчилэн улс төрийн амьдрал сайн, муу холилдож өрнөв. Тэгвэл 24tsag.mn энэ онд улс төрд болсон онцлох үйл явдлыг "24 баримт" булангаараа хүргэж байна.
Баримт 1. Бүгд Найрамдах Узбекистан Улсын нийслэл Ташкент хотноо болох Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллагын гишүүн орнуудын Төрийн тэргүүн нарын зөвлөлийн ээлжит 16 дугаар хуралдааны өргөтгөсөн хуралдааны үеэр Монгол Улс, ОХУ, БНХАУ-ын төрийн тэргүүн нарын уулзалт болов.
Баримт 2. Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлзүйн нийгэмлэгээс Панамын хуулийн фирмийн оффшор дансны мэдээллийг 2016 оны 5 дугаар сарын 9-ны өдөр бүрэн эхээр нь зарлан нийтэлсэн. Уг материалд Монгол Улсын нэр дээр 49 иргэн, компанийн оффшор дансны мэдээлэл дэлгэгдэж дуулиан тарив. Үүнээс үүдэж манай улс оффшорын хуультай болохоор ажиллаж байгаа.
Баримт 3. АСЕМ-ын дээд түвшний 11 дүгээр уузалт манай улсад болов. Дээд хэмжээний уулзалтад АСЕМ-ын 53 гишүүн, үүнээс Европын 30, Азийн 21 орон, мөн хоёр олон улсын байгууллагаас өндөр түвшний зочид, дагалдах албаны хүмүүс, хэвлэл мэдээллийнхэн зэрэг нийт 5000 гаруй төлөөлөгч оролцсон юм.
Баримт 4. Эрдэнэтийн 49 хувийг хувьчилсан асуудал сонгуулийн өмнө дэлгэгдэж дуулиан тарив.
Баримт 5. Бурхан шашны төв Гандантэгчэнлин хийдээс Дээрхийн гэгээнтэн XIV Далай ламыг урьж, тэрбээр манай улсад ес дэх удаагаа номын айлчлал хийв. Түүний айлчлалыг улс төрөөс ангид ямар ч хамааралгүй хэмээн мэдэгдэж байсан айлчлалын дараа асуудал үүсч, улмаар энэ Засгийн газрын үед Далай лам манай улсад айлчлахгүй болов.
Баримт 6. Энэ жилийн УИХ-ын сонгууль сонин содон нэр дэвшигчээр дүүрэн байсан. Тухайлбал сонгуульд дуучин, жүжигчин, яруу найрагч ,бөх гээд салбар бүрийн хүмүүс нэр дэвшсэн нь басхүү онцлох үйл явдал байв.
Баримт 7. 2016 оны УИХ-ын сонгуулийн үр дүнгээр МАН олонх болж, хундага өргөв.
Баримт 8. УИХ-д олонх болсон МАН "Мэргэжлийн" гэх тодотголтой Засгийн газрыг байгуулсан. Харин тэд ажлын 100 хоногийнхоо үнэлгээг тийм ч сайн авч чадаагүй.
Баримт 9. "Транссибирийн төмөр замуудын зохицуулах зөвлөл"-ийн 25 дугаар Их хуралд оролцохоор ОХУ-ын "РЖД" нийгэмлэгийн ерөнхийлөгч О.В.Белозёров манай улсад ирсэн билээ. Тэрбээр айлчлалынхаа үеэр Монгол, Оросын хувь нийлүүлсэн "Улаанбаатар төмөр зам" ТӨХК-ийн захирал Л.Пүрэвбаатарыг ажлаас нь чөлөөлөх шийдвэр гаргаж, улмаар “Улаанбаатар төмөр зам” хувь нийлүүлсэн нийгэмлэг /ХНН/-ийн даргаар Д.Жигжиднямааг томилохоор шийдвэрлэсэн билээ.
Баримт 10. МАН УИХ-ын сонгуулиар олонх болж улмаар улс төрийн томилгоог ихээр хийсэн. Ингэхдээ ураг төрлийн томилгоог нэлээдгүй хийж, ийнхүү ураг төрлийн модыг ургуулж эхэлсэн юм.
Баримт 11. Хөгжлийн банкны асуудлыг МАН олонх болсон эхний өдрөөсөө эхлэн шалгаж, "ухаж" эхэлсэн. Энэ асуудал өнөөдөр ч бүрэн шийдэгдээгүй дуулиан тарьсан хэвээр байгаа.
Баримт 12. Ардчилсан намын VI Их хурал хоёр өдөр болж өндөрлөсөн. Ингэхдээ намын дүрмээ шинэчлэн баталж, нээлттэй, эв нэгдэлтэй нам болохоо мэдэгдсэн. Гэсэн хэдий ч удтал хуралдсан төлөөлөгч нар дүрмийн төслийг бүхэлд нь баталж чадаагүй юм. Дүрмийнхээ шинэчилсэн төслийн 1-4 дүгээр бүлгийг хэлэлцэн, гишүүд санал, бодлоо солилцсоны үндсэн дээр баталсан байна. Үлдсэн бүлгийг VII Их хурлаараа батлахаар болжээ. Энэ удаагийн Их хурлаас VII Их хурлыг хоёрдугаар сарын 12-нд хийхээр шийдвэрлэсэн юм.
Баримт 13. МАН-ын долдугаар Бага хурал хаалттай болсон. Тус хурлаар намын Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар Д.Амарбаясгалан сонгогдсон юм.
Баримт 14. Ардчилсан нам зургадугаар их хурлаараа намын шинэчлэлийг эхлүүлж намын даргаа бүх гишүүдийнхээ саналаар сонгох шийдвэрийг гаргасан. Улмаар намын даргад нэр дэвшигчид тодорч дараах хүмүүс өрсөлдөхөөр өдгөө сурталчилгаагаа хамт эхүүлээд байгаа юм.
Баримт 15. Олон Улсын санхүүгийн үнэлгээний Moody's агентлаг Монгол Улсын урт хугацааны зээлжих зэрэглэлийг В2-оос B3 болгон бууруулав. Манай улсын зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээг бууруулсан шалтгаанаа тус агентлаг гадаад валютын нөөц багассан, актив хөрөнгийн хөрвөх чадвар суларч, төсвийн алдагдал өндөр байгаатай холбон тайлбарласан билээ.
Баримт 16. ХҮН гэх шинэ нам төрж, нэлээд хүчтэй гарч ирсэн ч дотоодын зөрчилдөөнөөс болж навс унасан. Тэд зөрчлөөсөө болж намын дарга УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар болон шинээр томилогдсон намын дарга Б.Найдалаа гэсэн хоёр хэсэгт хуваагдсан нь энэ удаагийн сонгуульд өвдөг шороодох шалтгаан болсон юм.
Баримт 17. ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавров Монгол Улсад албан айлчлал хийхээр “Чингис хаан” Олон Улсын нисэх буудалд буухдаа цэнхэр жийнсэн өмд өмссөн байсан нь олны дургүйцлийг төрүүлж, хэдэн өдрийн турш гол сэдэв болсон юм. Харин Оросын тал С.Лавровын жийнсний хэрэгт Монголыг буруутгасан.
Баримт 18. Сүүлийн хэдэн өдөр Тавантолгойн гэрээний асуудал олны анхаарлыг ихээр татаж байгаа. Олон нитийн дунд Тавантолгойн 49 хувийг Шинхуад 400 сая доллараар зарах нь гэх дуулиан ч дэгдсэн. Харин энэ асуудлыг албаныхан үгүйсгэж, Тавантолгойн гэрээг монголд ашигтайгаар хийнэ хэмээн мэдэгдээд байна.
Баримт 19. Үргэлж улс төрийн халуун сэдэв байдаг МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр энэ жил тун "морь муутай" байгаа. Тэрбээр өмнөх Засгийн газрын үед Шадар сайдаар томилогдохоор яригдаж байсан ч бүтэлгүйтсэн. Мөн УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшиж чадаагүй бол Ерөнхийлөгчийн сонгуульд ч өрсөлдөх боломжгүй болоод байгаа юм.
Баримт 20. БНМАУ-ын Баатар, Хөдөлмөрийн баатар, Төр, нийгэм, цэргийн нэрт зүтгэлтэн, 20-р зууны манлай улс төрч, Маршал Юмжаагийн Цэдэнбал агсны мэндэлсний 100 жилийн ойг тэмдэглэхээр болж, ойн арга хэмжээний нээлт, баярын жагсаал, цэцэг өргөх ёслол Увс аймагт болов.
Баримт 21. Энэ онд дуулиан тарьсан мэдэгдэл, баривчилгааны эздээр эдгээр хүмүүсийг нэрлэж байна. Монгол Улсын Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягийн АТГ-аас зарлан дуудах хуудас ирүүлсэн 4 цаг орчим байцаасан. Харин Х.Баттулгыг УИХ-ын гишүүн байх үед нь түүний туслахуудыг олон тэрбум төгрөгийн хэрэгт буруутган шалгаж баривчилсан билээ. Гэхдээ эдгээр асуудал тэгэсхийгээд л намжсан юм. Харин энэ бүхнийг зохион байгууллалттай, хууль хүчний байгууллагад үүсэн хонгилтой холбоотой хэмээн тайлбарлах хүн цөөнгүй.
Баримт 22. Эрүүл мэнд спортын сайд асан Г.Шийлэгдамба энэ оны 2 дугаар сарын 1-ны өдөр С1 телевизийн “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт оролцсон юм. Тэрбээр ШШГЕГ-ын харьяа цагдан хорих 461 дүгээр ангид саатуулагдаж байгаад батлан даалтад гараад анх удаа хэвлэлд ярилцлага өгсөн нь энэ. Тэрбээр энэ үеэрээ “Би Н.Энхбаяр даргын сул дарамтанд байж ирсэн” хэмээн өгүүлсэн нь олны анхаарлыг татсан халуун сэдэв болсон билээ.
Баримт 23. Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг мэдэгдэл хийж, "Төрийг хуйвалдаанаар явуулж байгаа. Үүнийг удирдаж байгаа хүний нэг нь Ц.Элбэгдорж" хэмээсэн. Харин түүний мэдэгдлийг Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж үзээд цахимаар хариу тайлбар хийсэн юм. Тэрбээр "Н.Алтанхуягийн мэдэгдлийг үзэв. Миний тухай ярихаас хэн ч айх учиргүй. Манай улсын давуу тал энэ юм даа.Хуулийн засаглалын төлөө хамтран ажиллая" хэмээн жиргэсэн байна.
Баримт 24.Өнгөрсөн оны нэгдүгээр сард УИХ гишүүн Г.Уянга Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт нарын аавуудад захидал бичсэн нь олны анхаарлыг татсан үйл явдал болсон.
Б.Энхжин