2016 оны УИХ болон нийслэлийн сонгуулийн өмнөхөн эрх баригч МАН-тай холбоотой нэгэн сенсааци ил болсон нь “60 тэрбум”-ын схем гэгч байв. Түүнээс хойш, нэр холбогдогчдоос цааш эл асуудал улс төр, нийгмийн яриа сэдэв болж явсаар өнөөдрийг хүрчээ. Зарим нэгэн нь ийм схем хэрэгжүүлэхийг “оролдсон” гэх үндэслэлээр хэд хэдэн хүнийг албан тушаалаас нь “бяр”-даж чөлөөлсөн. Өөр нэг хэсэг нь албан бус яриа төдий, хэрэгжүүлээгүй схемийн төлөө нэр бүхий хүнийг золиосонд гаргасан тухай ярьж, шүүмжилсэн, өмөөрсөн. Сонирхолтой нь, 2016 оны сонгуулиас хойш, магадгүй Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн санал хураалтад багагүй “хувь нэмэр” оруулсан “60 тэрбум”-ын гэх хэргийн эзэн холбогдогчдод шүүхээс ял ногдууллаа, дөрвөн жил биеэр эдлүүлэх.
Тодруулбал, Нийслэлийн МАН-ын дарга, ИТХ-ын дарга асан Ц.Сандуй, “Шинэ Монгол хаад групп”-ийн захирал А.Ганбаатар нарт прокуророос яллах дүгнэлт үйлдсэнийг Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх хэлэлцээд тэднийг төрийн эрхийг хууль бусаар авах хуйвалдаан зохион байгуулсан гэм буруутайд тооцон, дөрвөн жилийн хорих ял оноож, ялыг нээлттэй хорих ангид эдлүүлэх шийдвэрийг гаргалаа.
Нэг үгээр прокуророос 2002 оны Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 82 дугаар зүйлийн 82.1 дэх хэсэгт зааснаар “Төрийн эрх мэдлийг хууль бусаар авах хуйвалдаан зохион байгуулах” гэх гэмт хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдсэнийг Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийн шүүгч өөрчилж, 2015 оны Эрүүгийн хуулийн 14.9-т зааснаар гэмт хэргээр мухарласан нь энэ байв.
Шүүгдэгч нар давж заалдахаа илэрхийлэх гэх ч өөрийн эрхгүй анхаарал татах нэгэн асуудал шүүх хуралдааны шийдвэрээс үүсч байх шиг.
Шүүгчийн алх нэгэнт дуугарсан учраас энд давхар дүгнэлт хийж, Монгол Улсад хүчин төгөлдөр мөрдөж буй хуулийн тогтолцоог шүүх нь илүүц. Давж заалдах эрх нь нээлттэй учраас дараагийн шийдвэр хэрхэн гарах нь шүүхийн шийдэх асуудал.
Харин Ц.Сандуй нарын хэлж байснаар, хамгийн сүүлд “Цензургүй яриа” нэвтрүүлэгт оролцох үеэрээ тодотгосон А.Ганбаатарын дагуулж ирсэн Г.Доржзодов яагаад хариуцлагаас мултрав гэдэг нь асуулт дагуулж эхэллээ.
Шүүх хуралдаан болох үеэр иргэн Г.Доржзодовоос хоёр цаг гаруйн хугацаанд мэдүүлэг авсан тухай хэвлэлүүд мэдээлжээ. Нэг үгээр “60 тэрбум”-ын гэх схемийг танилцуулсан Г.Доржзодов гэрчийн шугамаар мэдүүлэг өгсөн нь энэ. Өнөөх хардлага, шүүмжлэл эндээс төрнө. Төрийн албыг “60 тэрбум”-аар худалдах схемийг танилцуулсан нь үнэн л юм бол Г.Доржзодов адилхан хуулийн хариуцлага хүлээх ёстой биш гэж үү.
Гэтэл Г.Доржзодовын танилцуулсан схемийг сонссоноороо Ц.Сандуй, А.Ганбаатар нарт шүүхээс ял оноов. Эндээс сонссон нь ял сонсож, ярьсан нь ял завшив гэдэг хардлага гарч ирж байна.
“60 тэрбум”-ын схем гэх яриа өнөөдрийг хүртэл улс төр, нийгмийн хүрээнд онцлох сэдвийн нэг байсаар ирсэн ч хэн хаана, ямар албан тушаалд очсоныг баталсан нь үгүй. Өөрөөр хэлбэл, хохирогчгүй, үйлдэлгүй эл хэргийг шүүхээс хэрхэн шийдвэрлэх нь олон хүнд хүлээлт үүсгээд байв. Ямар ч байсан иргэн Г.Доржзодов өөрөө зохиож, танилцуулсан, түүнийгээ дуу хураагуурт баримтжуулан үлдээсэн “60 тэрбум”-ын гэх схемийн хэргийг анхан шатны шүүхээр мухарлалаа. Угтаа бол бусдад сэдэл өгсөн, түүнийгээ үнэ хүргэхийг зорьсноороо иргэн Г.Доржзодов ч хуулийн өмнө хариуцлага хүлээх учиртай баймаар. Гэвч тэгсэнгүй. Эсрэгээрээ "60 тэрбум"-ын схемийн гардан боловсруулж, танилцуулсан тэрбээр шүүхийн өмнө гэрчээр очив.
Сонссон нь ял сонсож, ярьсан нь ял завшдаг хэмээн тодотгоод байгаагийн шалтгаан энэ. Ийм нэгэн тогтолцоо Монголд, манайд шүүхийн шийдвэрийн хүрээнд нэн шинэхэн жишиг тогтоолоо.
Г.Сөрөлт
Сэтгэгдэл (36)