Бурууг бусдад тохох нь МАН-ын төрөлх араншин гэлтэй. “2016 онд МАН Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газарт байхдаа Сангийн сайдаасаа бүхий л төрлийн мэдээллийг авдаг байсан байж, Засаг авсныхаа дараа эдийн засаг ийм хүнд байсныг мэдсэнгүй” хэмээн гоншигнож байгаа нь МАН-ын жинхэнэ дүр төрх хэмээн Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуяг саяхны нэгэн ярицлагандаа онцолсон билээ. МАН-ыхан энэ дүр төрхөө өчигдөр ч гэсэн харуулаад авлаа.
Өөрөөр хэлбэл өнөөгийн парламент өөрийнхөө баялагийг ямар ч хяналтгүйгээр гадагшаа тавиад туучихлаа. Монгол Улсын Засгийн газар Олон улсын валютын сантай санхүүгийн өргөтгөсөн хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр болж, урьдчилсан тохиролцоонд хүрсэн байсан ч УИХ-ын 29 дүгээр тогтоолын 11 дүгээр заалттай холбоотой асуудлаас болж, эл асуудал хойшилсон. Улмаар УИХ дахь МАН-ын бүлэг УИХ-ын тогтоолын төслийг хэлэлцээд, “Холбогдох өөрчлөлтийг оруулах ёстой” гэсэн шийдвэр гаргасны дагуу эл асуудал УИХ-аар хэлэлцэж, Ингэснээр эх орныхоо баялгийг хэдхэн доллар зээлэхийн тулд ямар ч хяналтгүйгээр гадагшаа гаргаж, дотоодын зах зээлд түй ч хамаарахгүйгээр Монголын баялаг гадагшаа урсах нөхцлийг бий болгож байна.
Ц.Даваасүрэн: Нэг компанийн эрх ашиг ОУВС-д Монгол Улсаас дээгүүр байна
-Би энэ хасах гэж байгаа саналыг гаргасан хүний хувьд асуухаасаа илүү зүгээр үг хэлье гэж бодлоо. “Рио Тинго захиа бичсэн байна. Бидэнд арга байсангүй” гээд гадны нөлөөтэй юм яриад байдаг. Хувь заяагаа бид өөрсдөө шийдэж чадахгүй байна. Нэг компанийн эрх ашиг ОУВС-д Монгол Улсаас дээгүүр байна. Хэдхэн хоногийн өмнө гаргасан тоггоолоо өөрчилж байна. Энэ бол томоохон ялагдал, ухралт юм. Оюутолгой өнөөдөр тэрбумын борлуулалт хийчихээд 5,6 хувийн татвар төлж байгаа юм. 100 мянган төгрөг байна гэж үзэхэд тавхан мянгыг бидэнд өгч байгаа хэрэг. Тэгвэл адагааад бид бүтэн мөнгийг нь барьж үзмээр байна шүү дээ.
Ж.Энхбаяр: Үнэхээр хүнд, гутамшигтай шийдвэр гаргах гэж байна
-ОУВС-гийн хөтөлбөр хэрэгжих боломжгүй болох гээд байгаа тул Монгол Улсад хэрэгжиж байгаа томоохон төслүүдийн борлуулалтын орлогыг дотоодын банкаар дамжуулах боломжгүй юм байна гэж байна. Үнэхээр хүнд, гутамшигтай шийдвэр гаргах гэж байна. Яагаад ийм шийдвэр гаргах нөхцөл бүрдэв гэдгийг Монголын ард түмэн тунгаагаарай. Гэхдээ бид аль болох энэ хүндрэлийг хурдан даван туулж ард түмнээсээ танасан тэр бүх нийгмийн халамж, тэтгэмжийг эдийн засаг тогтворжсон үед буцааж нэмнэ. Тийм учраас дэмжээсэй гэж хүсч байна.
Х.Болорчулуун: Үнэхээр харамсалтай байна
-Хэдхэн хоногийн өмнө батлагдсан тогтоол л доо. Харамсалтай нь урт насалж чадсангүй. Нэг номпанийн шаардлагаар цуцлах гэж байна. Миллиард миллиардаар нь экспортын бүтээгдэхүүн гаргаж байж өөрсдөө валютын дутагдалд орчихсон байж байна, манай улс. Үнэхээр харамсалтай байна. Миний хувьд дэмжихгүй.
Ё.Баатарбилэг: “Рио Тинто” Монголын төрд нэлээд дарамт үзүүлж байна
-Нэгэнт бүлэг дээр улс төрийн шийдвэр гарсан учраас дэмжиж таарна. Бид нухацгай ярьсан. “Рио Тинто” Монголын төрд нэлээд дарамт үзүүлж байна гэж улстөрчийн хувьд үзэж байгаа. Нөгөө талаар Монголын ард түмний ой санамж гэж юм бий. Ийм хэмжээнд хүргэх гэрээ байгуулсан, ийм байдадд хүргэсэн улс төрийн хүчин, улстөрч байгаа. Үүнийг бас битгий мартаасай. Хариуцлагын асууцал яригдах байх аа. Цаг өөр болох байлгүй. Эдийн засаг сэргэнэ.
А.Сүхбат: Ийм баялагтай улс байж цагаан тугаа өргөнө гэдэг үнэхээр гутамшигтай байна
-ОУВС-гийн хөтөлбөрг хамрагдаад өсөн дэвжээд амжилтанд хүрсэн улс орон байдаггүй. Түүхий эдээ үнэгүй өгчихөөд эргээд тулгалтад нь ороод ноцтой шийдвэр гаргах гэж байна. Зэс нүүрсний үнэ хэд дахин нэмэгдсэн бэ. Ийм баялагтай улс байж цагаан тугаа өргөнө гэдэг үнэхээр гутамшигтай байна. Оюутолгойгоос ганц зэс биш, алт бусад үнэт металл хяналтгүй гарч байгаа. Тэгэхээр энэ “Рио Тинто” гэдэг компанитай өнөөдөр чаддаггүй юм гэхэд дараа нь бид тооцоо бодох хэрэгтэй юм шүү.
Х.Аюурсайхан: Нэг компанийн халаасанд улсаараа орчихлоо
-Гадаадын хөрөнгө оруулагчдын борлуулалтын орлогыг үндэснийхээ банкаар дамжуулдаг туршлага бусад орнуудад байгаа. Тэгж байж борлуулалтад нь хяналт тавьдаг. Татвар нэмэгдүүлсэн, халамж танасны хажуугаар гарсан ганц гялтайх шийдвэр байсан. Тэр ганцхан гэрэлтэй байсан зүйлээ унтраах нь байна. Нэг компанийн халаасанд улсаараа орчихсон. Би бол тэр хөтөлбөрийг авахын эсрэг байгаа. Нэгэнтээ тогтоолоо баталчихаад харийн компаниас болж хүчингүй болгоно гээд сууж байна.
Д.Ганболд: Тогтоолоо хүчингүй болгож байна гэдэг арчаагүйн л илэрхийлэл
-Нэлээд хариуцлагатай асуудалтай УИХ-д тулж ирсэн. Төр шиг байх, эзэн байх гэдэг Монголын төрд алдагдсан байна. Гарсан шийдвэрийг хэрэгжүүлж чадахгүйгээр эргээд тогтоолоо хүчингүй болгож байна гэдэг арчаагүйн л илэрхийлэл. Бид өнөөдөр “Рио Тинто”-гоос бодит тоо дүн төгс аваагүй л яваа. Цаашид Дэлхийн банк, ОУВС янз бүрээр чөлөөтэй тоглох юм байна. Би үүнд эмзэглэж байна. Монгол Улсад маш их боломж бий. Ухаан гаргахгүй, боломжийг хайхгүй байна. Ядахнаа хичнээн төгрөгийн, ямар борлуулалт хийж байгааг нь мэдэхгүй сууж байдаг. Ийм зүйл байдаг юм уу. Үүнийг л цэгцлэе гэсэн шүү дээ.
Ч.Улаан: Тиймээс тулгамдсан зорилгодоо хүрэхийн тулд дэмжихээс өөр аргагүй
-УИХ-ын тоггоолын нэг заалтыг хүчингүй болгох гэж байна. Бид ийм шийдвэр гаргах гэж байгаа нь тогтоолын заалт угаасаа буруу байсанд биш гэж бодож байгаа. Гэхдээ ОУВС-гийн хөтөлбөрт орох нөхцөл боломжийг бий болгох шаардлагатай байна. Тиймээс тулгамдсан зорилгодоо хүрэхийн тулд дэмжихээс өөр аргагүй болж байна. ОУВС- гийн хөтөлбөрт орсноор зөв бодлоготой болно, гадна талдаа зөв сигнал өгч дэмжлэг авна. Өөр олон арга бий. Гэхдээ хугацаа, эрсдэл шаардана. Би энэ хөтөлбөрийг анхнаасаа дэмжиж байсан.
Ч.Хүрэлбаатар: Бид хөтөлбөрийг үргэлжлүүлэх ёстой
-ОУВС-тай бид хөтөлбөрөө хэрэгжүүлээд явах ёстой. Доллар орж ирэхээр эсвэл гарчихаар долларьн ханш хөдөлдөггүй юм. Хүмүүсийн эдийн засаг унах нь, эсвэл сэргэх нь гэсэн хүлээлтээс болдог. Нүүрс, зэснээс болдоггүй. Би муу, сайн ч эдийн засагч хүн. Тиймээс эдийн засагч хүний хувьд эдийн засаг сайжрахад миний хувь нэмэр байх ёстой гээд хатуу байр суурьтай байгаа юм. Түүнээс биш Засгийн газрын гишүүн биш. АН-ыг эрх барьж байх үед миний хэлж байсан байр суурь одоо ч яг адилхан. Нэг нэгнээ доромжилсон үг хэлээд энэ байдлаас гарахгүй. Би өөрийнхөө байр суурь дээр хатуу байдаг хүн шүү. Тийм учраас бид хөтөлбөрийг үргэлжлүүлэх ёстой.
Я.Санжмятав: Хоёр нам хоёулаа хамаатай
-Оюутолгой чинь онтой, сартай танайх засаг барьж, манайх дайвар бүтээгдэхүүн байхад гаргасан гэрээ шүү дээ. Тийм болохоор манай хоёр нам хоёулаа хамаатай. Тийм учраас дөрвөн жилийн дотор олхиогүй хүмүүс байсан гэхээ боль. Ажил төрлөө хийх ёстой шүү. “Рио Тинто” УИХ-ын шийдвэрийг буцаах хүртэл шахаж байгаа нь аюултай. Монголын ард түмний өмч хөрөнгийг зувчуулсан юмыг ганцхан С.Баярцогт гэдэг хүнд нааж оффшорчин гэж ярих хэрэггүй. Ганцхан С.Баярцогт биш 20 гаруй хүний оффшор ярьдаг. Манай намынхан ч С.Баярцогтыг оффшорчин гэж цоллосон. Та нар хариуцлага тооцох бол жигд хийгээрэй.
Сэтгэгдэл (24)