Өнөөдөр дэлхийн эмч нарын өдөр. Энэхүү өдрийг тохиолдуулан эрүүл мэндийн салбарт олон жил зүтгэж яваа эмч нартай уулзаж, тэдний ажил амьдралын талаар хэсэгхэн хугацаанд ярилцсанаа хүргье.  

Нэгдүгээр амаржих газрын эх барих эмэгтэйчүүдийн их эмч Ж.Пүрэвжаргал

-Та эмэгтэйчүүдийн эмчээр хэдэн жил ажиллаж байна вэ. Ажлын гараагаа хэрхэн эхэлж байсан талаараа сонирхуулаач?

-Юуны өмнө эх барих эмэгтэйчүүдийн их эмч Г.Сүхээ багшдаа болон эрүүл мэндийн салбарын бүх эмч, хамт олон, шавь нартаа баярын мэнд хүргэе. Би эрүүл мэндийн салбарт 27 дахь жилдээ ажиллаж байна. 1988 онд сургуулиа төгсөөд эвлэлийн илгээлтээр Хөвсгөл аймаг руу явж тэндээсээ ажлын гараагаа эхэлж байлаа.

-Эх барих эмэгтэйчүүдийн эмчээр ажиллах хугацаанд хэдэн хүүхдийг эх барьж авсан бэ?

-Эмч нь 26 жил жижүүрт хонох хугацаандаа1200 орчим хүүхэд эх барьсан. Хүүхэд эх барьж авна гэдэг маш их үүрэг хариуцлага. Гагцхүү энэ үүрэг даалгавраа амжилттай биелүүлж шинэ хүний цангинатал уйлах /Би үүнийг дуулах гэж л хэлэх дуртай/ тэр л чимээнээр бидний сэтгэл амардаг.

-Та ихэр хүүхэд эх барьж авч байсан уу?

-Ихэр хүүхэд эх барина гэдэг тэр бүр тохиолддог зүйл биш. Би “Эх нялхасын эрдэм шинжилгээний төв”-д ажиллаж байхдаа нэг удаа н.Энхзаяа гэх эмэгтэйн гурван ихэр хүүхдийг эх барьж байсан.

-Ажил үүргээрээ бахархаж, омогших явдал олонтоо гардаг байх. Энэ талаар?

-Эх баригч хүн эх хүүхдээ эсэн мэнд төрүүлэх шиг жаргал байдаггүй. Жижүүрт хоносон өдрийнхөө маргааш амаржсан ээж, шинэ мэндэлсэн хүүхдээ эсэн мэнд гээд хэлээд зогсож байх үнэхээр жаргалтай байдаг. Түүнчлэн миний хувьд жирэмслэж чадахгүй олон жил явсан 57 ээжийг эмчилж үрийн зулай үнэрлүүлсэнээрээ маш их бахархдаг.

-Манай улсад шээс задгайрах өвчнийг оношлох тоног төхөөрөмж оруулж ирэхэд таны хувь нэмэр нэлээд байсан гэж сонссон. Үүнийг жаахан тодруулж өгөөч?

-Манайд шээс задгайрах өвчнийг бүрэн оношилж чаддаггүй байсан. Энэ төрлийн өвчтэй гэгдэх хүн бүр хярзангийн хагалгаанд орж, үр дүнг нь тэр бүр мэдэрдэггүй байсан юм. Тиймээс дээрх төрлийн өвчинг бүрэн оношилдог аппаратыг оруулж ирэх төслийг бичиж энэ тал дээр багагүй ажилласны дүнд манай улс шээс задгайрах өвчнийг бүрэн оношлох аппарадтай болсон.

-Энэ их ажлын хажуугаар ар гэр, үр хүүхдээ хэрхэн зохицуулж байна. Та хэдэн хүүхэдтэй вэ?

-Манайх хоёр хүүхэдтэй. Би нөхөр хүүхдүүдтэйгээ амьдардаг. Ажил гэж явсаар байгаад дахиж хүүхэд төрүүлж чадаагүй. Одоо бодохоор олон хүүхэдтэй байсан бол сайхан санагддаг шүү. /инээв/ Нөхөр бид хоёр 42 нас хүртлээ хадам аав, ээж хоёртойгоо амьдарсан. Харин долоон жилийн дараа хашаа байшин худалдан аваад өрх тусгаарлаж байсан бол хоёр жилийн өмнө орон сууцанд орсон доо. 

-Нэлээд олон жил аав ээжтэйгээ амьдарчээ. Эмч нарын нийгмийн асуудал үнэхээр хүнд байх юм аа?

-Тийм ээ. Нөхөр маань цэргийн байгууллагад ажиллаж байгаад тэтгэвэрт гарахад нь төрөөс нэлээд хэдэн төгрөг өгсөн. Түүгээр нь урьдчилгаа хийж, зээлээр байртай болсон.Түүнээс биш байртай болох боломж бидэнд байхгүй шүү дээ.

-Цалин хөлсөө бага гээд өлсгөлөн зарлаж, ажил хаях эрх бидэнд байхгүй-

Нийслэлийн Түргэн тусламжийн төвийн зүрх судас, эрчимт эмчилгээний багийн их эмч Т.Түвшин

-Таныг энэ төвд хамийн удаа ажилласан эмч гэж сонссон?

-Эмч нь 1992 онд сургуулиа төгсөөд энэ байгууллагад орж ажилласан. Үүнээс хойш тасралтгүй ажиллаж байна даа.

-Таны ажил амаргүй басхүү сэтгэл түгшсэн ажил шиг санагддаг. Энэ талаар?

-Тийм шүү. Түргэний эмч нар өвчтөний гол халуун цэг дээр очиж тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг. Бидэнтэй үргэлж айж сандарсан, тусламж үйлчилгээг түргэн шуурхай авах хүмүүс тулгардаг.

-Цаг хугацаатай уралдаж байдаг та бүхний ажилд мэдээж саад бэрхшээл багагүй тохиолддог байх?

-Тэгэлгүй яах вэ. Өвлийн улиралд гэр хорооллын дуудлаганд явах нэлээд бэрхшээлтэй байдаг. Задгай гэх хаягтай айлуудыг олох, уулан дээр байрлах айлруу машин очиж чадахгүй алхаж хүрэх, нохой гахайнд туулгах гээд л тоочвол олон. Гэхдээ бид тэр бүхнийг даван туулж хурдан шуурхай өвчтөн дээрээ очиж тусламж үйлчилгээгээ хүргэхийг боддог.

-Техник хангамжийн хувьд хэр хүрэлцээтэй байдаг вэ?

-Манай байгууллага сүүлийн жилүүдэд иргэдэд тусламж үйлчилгээг хүргэхэд саадгүй болгох үүднээс автомашин, техник тоног төхөөрөмжөө нэлээд шинэчилсэн. Харин төсөв багассанаас хойш эм, тарианы хүрэлцээ багассаны нуух юмгүй ээ. Түүнчлэн бидний наад захын хэрэглээ болж байдаг гар ариутгагч, улавч зэргийг өгөхөө болсон доо.

-Эмч нарын нийгмийн асуудлыг тэр бүр шийдээд байдаггүй. Таны хувьд энэ тал дээр ямар байр суурьтай явдаг вэ?

-Гадны улс орнуудад эмч, шүүгч нар хамгийн өндөр цалинтай байдаг. Гэтэл манай улсад шүүгч нар өндөр цалин авдаг. Харин эмч нар хаалганы цаана үлдсэн хүмүүс. Гэхдээ цалин хөлсөө бага гээд өлсгөлөн зарлаж, ажил хаях эрх бидэнд байхгүй. Тиймээс бүсээ чангалаад л ар гэрийн асуудлаа болгож явдаг.

-Та хэн хэнтэйгээ амьдардаг вэ. Орон сууцны ямар нөхцөлд амьдарч байна?

-Би эхнэр хүүхэдтэйгээ амьдардаг. Арван жил идэх хоол, өмсөх хувцсаа хасан байж өнгөрсөн жил л орон сууцанд орсон.

-Түргэн тусламжийн төвд тасралтгүй 20 гаруй жил ажиллана гэдэг амаргүй басхүү бахархмаар зүйл байх. Таны энэ зүтгэлийг төр засаг хэрхэн үнэлж байв?

-Төрийн дээд одон медаль гэх зүйл байхгүй ээ. Уг нь дарга нар дээд шатны байгууллагад тодорхойлж явуулдаг л гэсэн. Гэхдээ ч бас хоосонгүй шүү. Намайг байгууллага хамт олон маань үнэлж “Нийслэлийн тэргүүний эмч”, Залуучуудын холбооны “Тэргүүний залуу алтан медаль”, “Алтан чагнуур” зэргээр шагнаж урамшуулж байсан.

-Их ажлынхаа хажуугаар бидэнтэй ярилцсан таньд баярлалаа

-Та бүхэнд ч гэсэн баярлалаа. Энэхүү завшааныг тохиолдуулаад эрүүл мэндийн салбарт зүтгэж байгаа бүх эмч, сувилагч, ажилтан албан хаагч, тэдний гэр бүлд нь дэлхийн эмч нарын баярын өдрийн мэнд хүргэе.

Б.Энхжин