УИХ-ын гишүүн Х.Баттулгыг “Шинэ төмөр зам” төслийн  55 тэрбум төгрөгийг угаасан хэрэгт холбогдуулан хууль хяналтын байгууллагаас шалгаж эхэлсэн. Уг асуудлаар Х.Баттулга гишүүний өмгөөлөгч Д.Пүрэвбаатар мэдээлэл хийж, “Шинэ төмөр зам” төслийн хэргийн талаар өчигдөр АТГ-т хүсэлт хүргүүлсэн гэж мэдэгдлээ.

Тэрбээр, АТГ-т хүргүүлсэн хүсэлтдээ УИХ-ын гишүүн Х.Баттулгыг тус гэмт хэрэгт холбогдолгүй болохыг нь нотлох, эрх зүйн байдлыг нь дээрдүүлэхтэй холбоотой зарим  баримтыг хавсралтаар багтаажээ. Тодруулбал, тэрбээр өнгөрсөн хугацаанд уг хэрэгтэй холбоотой нотлох баримтуудыг цуглуулсан бөгөөд үүн дээрээ үндэслэн Х.Баттулгыг шалгах хэрэг нь хууль бус явагдаж буйг илэрхийлэх хэд, хэдэн үндэслэлийг олж мэдсэн гэв.

 Өмгөөлөгч Д.Пүрэвбаатар энэ талаар “Хэргийг шалгаад тав дахь сартайгаа золгож буй ч хууль хяналтын байгууллагын үйл ажиллагаа бүрхэг, ямар түвшиндээ явж буй нь тодорхой бус байсан. Тиймээс би энэ баримтуудыг цуглуулсан” гэлээ.

Түүний тайлбарлаж буйгаар Засгийн газраас шинэ төмөр зам барих ажлыг “Энержи Ресурс Рэйл” компаниар хийлгүүлэхээр болж концесын гэрээг байгуулжээ. Гэрээний дагуу төрийн сангаас “Энержи Ресурс Рэйл” компанид 93.6 тэрбум төгрөгийг өгсөн аж. Гэтэл тус компани нь 38 тэрбум төгрөгөөр л төмөр замын ажлыг гүйцэтгэжээ. Харин үлдсэн  үлдсэн 55 тэрбум төгрөг хаачсан бэ гэдэг асуудал өнгөрсөн хугацаанд сөхөгдөж ирсэн. Үүнээс үзвэл 55 тэрбумыг “Энержи Ресурс Рэйл” компани нь авсан болж таарч байгаа аж. Гэтэл тус компанийн авсан мөнгийг Х.Баттулга “идсэн” мэтээр ярьж байна хэмээн өмгөөлөгч Д.Пүрэвбаатар хэллээ.

Тэрбээр энэ талаар " Энэ хэрэг дээр хуулийн байгууллага ажиллаад Л.Оюунбат үнийн дүнг нэмэгдүүлж, Засгийн газрыг залилсан байх магадлалтай тул шалгах хэрэгтэй гэж шийдвэр гаргасан. Гэтэл Р.Чингис тэргүүтэй цагдаагийн удирдлагууд ямар аргаар тэр хүнийг гаргасан нь мэдэгдэхгүй гаргаад аваад явчихсан. Тиймээс энэ хэрэгт цагдаагийнхан оролцсон гэж үзэж байна. Цагдаагийн ерөнхий газрын дарга, Тэргүүн комиссар Р.Чингисийг албан ажлаа өгөөд,  өөр хүн томилж шалгуулахыг хүсэж байна. Энержи Ресурс Рэйл компанийн өнөөгийн байдал хүнд байна. Тус компанийн авсан зээлийн хугацаа нь дуусах гээд байна. Тиймээс баримт материал бүрдүүлэхгүйгээр яаж ийгээд улсаас авчих санаатай байна.  Энэ ажилд нь саад хийгээд байгаа хүн нь Х.Баттулга, Б.Батзаяа, А.Гансүх нар н.Ганбат нар байна. Эдгээр хүмүүсийг эхний ээлжинд “далд хийчих юм бол” мөнгөө олж авахад саад учрахгүй гэсэн санаатай асуудалд хандаж байна гэж ойлгогдохоор байна" гэв.

Энэ Р.Чингис гэдэг хүн 2000 оноос хойш MCS-ээс салсангүй. Энэ асуудал нэг ангийн хүүхдийн гурвалжин холбоо болоод Л.Оюунбат гэдэг хүн өөрсдийнхөө гүйцэтгэсэн ажлын өртөгийг онц их хэмжээгээр нэмэгдүүлж, улсыг залилсан нөхцөл байдал үүсээд байна. Энэ булихайгаа дарахын тулд 40 орчим сая төгрөг УИХ-ын гишүүн Х.Баттулга, А.Гансүх нар тус бүр Зам тээврийн сайдын албыг хашиж байхдаа нэр бүхий хүмүүстэй нийлж өөрийнхөө дансанд шилжүүлээд авчихсан байна гэдэг яриаг гаргасан. Хэрэв Л.Оюунбатыг баривчилж байсан тухайн үед дэлхий нийтийн сонирхлыг татаж байсан. Гэтэл Р.Чингис дарга хуувилдаанд оролцож энэ хүнийг гаргаж авсан гэдгийг заавал хэлэх ёстой юм гэж тэрбээр мөн хэлэв.

Өмгөөлөгч Д.Пүрэвбаатар УИХ-ын гишүүн Х.Баттулгын хэрэгт холбогдуулан цуглуулсан материалууддаа үндэслэн доорх үндэслэлүүдийг хийжээ.

Мэдэгдэл

1.  Шинэ Засгийн газрын 2012 оны 11 сарын 3-ны 121-р тогтоолоор 2012 оны 5 сард 161-р тогтоолоор Энержи Ресурсд олгосон суурь бүтэцийг у/1сын эдийн засаг, нийгэмд онцгой ач холбогдолтой төмөр замы суурь бүтэц гэж үзээд төрийн мэдэлд шилжүүлэн авч төрийн нэдсэн удирдлага зохион байгуулалтын дор барьж байгуулах нь зүйтэй гэж шийдвэрлэжээ.
2. Мөн сардаа Ерөнхий сайд Алтанхуягийн 65-р захирамж гарч ЗГ-ын 161-р тогтоол хүчингүй босонтой холбогдуулан Энержи Ресурс болон Энержи Ресурс Рэйл компанийн төмөр замы төсөлд оруулсан хөрөнгө оруудалтын зардлыг шинээр байгуулах тусгай зориулалтын компанид хөрөнгө оруулалтанд тооцох, эсхүл буцаан олгох талаар хэлэлцээ хийх, шинээр хөрөнгө оруулалт босгохыг Ажлын хэсэгт даалгажээ. Ажлын хэсгийг А.Гансүх ахалжээ.
3.  2013 оны 1-р сарын 26-ны өдөр ЗГ-ын 28-р тогтоол гарч Монгол улсад шинээр барих төмөр замын суурь бүтцийн барих-ашиглах-шилжүүлэх концессийг МТЗ ХК-д олгожээ
4.  2013 оны 1-р сарын 2-нд ЕРС гэрээ хүргүүлэх тухай албан тоотыг А.Гансүхд явуулсан байна. Энд юу гэж дурдсан бэ?
5.  2013 оны 3-р сарын 16-ны өдөр ЗГ-ын хуралдааны 13 тоот тэмдэглэл гарч төмөр замын төсөлд оруулсан зардлын тооцоог хянах үүрэг бүхий ажлын хсгийг мэргэжлийн байгууллагын төлөөллийг оролцуулан байгуулж ажиллуулахыг 3 яаманд даалгажээ.
6.  Үүний дагуу 2013 оны 3-р сарын 29-ний өдөр 3 яамны хамтарсан түшаалаар хөрөнгө оруулалтын гүйцэтгэлийг яаралтай хянаж, дүгнэн баталгаажуулалт хийж Засгийн газын хуралдаанд оруулах тани/1цуу/1гын хамт бэлэн бсхлгохыг Ажлын хэсэгт даалгажээ.
7.  2013 оны 4 сарын 26-ны өдөр Ажлын хэсгийн дүгнэлт гарахдаа Төслийн хэрэгжилтийн хугагцаанд хийгдсэн 93.6 тэрбум төгрөгийн өртөг бүхий нийт ажлаас ерөнхйи гүйцэтгэгч Samsung С&Т компани 2012 онд хийсэн 29.9 тэрбум төгрөгийн үнийн дүн бүхий төмөр замын суурь бүтцийн газар шороо, гүүрний дизайн, ус хангамж, балластын бэлтгэл ажлын гүйцэтгэлийг хүлээн авсан. (Хүлээгдэж байгаа гүйцэтгэлийн 9 тэрбум төгрөгийг сүүлд үүн дээр нэмсэн.)
8.  2013 оны 5 сарын 4-ний ЗГ-ын хуралдааны 21 тоот тэмдэглэлээр ^дүгнэлттэй ЗГ-н гишүүд танилцаад "Ухаахудаг - Гашуунсухайт чиглэлд төмөр замын суурь бүтэц барих-ашиглах- шилжүүлэх концессын гэрээг"-г цуцлах талаар гэрээ байгуулах нь зүйтэй гэж үзэв.
9.  2013 оны 5 сарын 6-нд Концессийн гэрээг цуцлах тухай 69 тоот гэрээ байгуулагджээ. Гэрээгээр 93.6 тэрбум төгрөгийн ажил гүйцэтгэсэн болохыг хянан баталгаажуулж Загийн газар хүлээн зөвшөөрсөн тухай дурджээ.
10. Нэгэнт гэрээ байуулагдсан тул Төрийн өмчийн хороо өмчөө хүлээж авъя гэтэл ойлгомжгүй үнийн дүн бүхий санхүүгийн анхан шатны баримтуудын бүрдэл дутуу байсан шалтгаанаар Ажлын хэсэг болон Энержи Ресурс хооронд үл ойлголцол үүсчээ.
11. Энержи Ресурс компани нь Төрийн өмчийн хорооны Ажлын хэсэгт баримт материалыг шилжүүлэн өгөхгүй, шаардлагатай бол ажлын байранд ирж танилц, мөнгийг буцаан олгох асуудал эцэслэн шийдвэрлэгдсний дараа төрийн байгууллагуудад хуулбарлан авахыгзөвшөөрнө гэсэн утга бүхий 2013 оны 8 сарын 6-ны өдрийн 112 тоотоор мэдэгдсэн байна.
12.  Үүнийг эсэргүүцэж Монгол Улсын Төрийн өмчийн хорооноос мөн сарын 13-ны өдөр 1A/2257 тоот албан бичгээр дурдсан нийт үнийн дүнгээс 21.8 тэрбум төгрөгийн анхан шатны баримтыг хуулбарлан хүлээж авсан, үлдэх 62.5 тэрбум төгрөгийн зарцуулалын санхүүгийн анхан шатны баримттай танилцах боломж олгохгүй байгааг дурджээ.
13. Мөн сарын 16-д тус компанийн ажлын байранд ирж материалтай танилцаж болно, гэхдээ мөнгийг буцаан олгох асуудал эцэслэн шийдвэрлэгдмэгц хуулбарлан авах боломжтой гэж Гүйцэтгэх захирал Л.Оюунбат өөрийн 113 тоот албан бичгээр ТӨХ-д мэдэгдсэн байна.

Дүгнээд үзвэл

1.  Энержи Ресурс Рэйл компани төмөр замын суурь бүтэц барих ажилд 93.6 тэрбум төгрөг зарцуулсан гэдэг нь худлаа болж, зөвхөн 38 тэрбум төгрөгийн зардлыг ТӨХ баталгаажуулсан байна. Өнөөгхүртэл үлдэгдэл 55 тэрбум төгрөгийн санхүүгийн анхан шатны баримт бүртгэлийг Энержи Ресурс Рэйл компани гаргаж өгөлгүй зайлсхийж Засгийн Газрыг хууран мэхэлсэн байна гэж үзэхээр байна.
2.  Энэ зохиомол үнийн дүнг бий болгоход голлох үүрэг гүйцэтгэсэн байж болзошгүй гэж ATГ үзээд Ахлах комиссар Бат-Олзвой Энержии Ресурс Рейл компанийн Гүйцэтгэх захирал Л.Оюунбатыг онц их хэмжээгээр улсыг залилан мэхэлсэн гэмт хэрэг үйлдэж олсон материалыг нуун дарагдуулж болзошгүй мөн энэ хэргийн улмаас оргон зайлж болзошгүй, холбогдох асуудлаар дахин гэмт хэрэг үйлдэж болзошгүй гэсэн үндэслэлүүдийг гаргаж баричлахад одоогийн цагдаагийн удирдлагууд яаран сандран Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийг ноцтой зөрчиж суллажээ.
3.  Энэ бүх асуудалтай холбогдуулан ЦЕГ-ын дарга Р.Чингисийг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлж шалгах нь зүйтэй.

Т.Энхэлээ