Нийслэлийн АН-ын хурал өчигдөр болж 2016 оны ИТХ-ын сонгуульд хаана, хэнийг нэр дэвшүүлэхээ эцсийн байдлаар тодруулсан байна. Эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар уг хурал нь хэрүүл, зодоон, нус нулимс, гомдол, цөхрөл дунд болж өнгөрчээ. Энэ бүх хэргийн эзэн, хэнгэрэгийн дохиур нь Нийслэлийн засаг дарга Э.Бат-Үүл аж. Түүний хувьд ирэх сонгуульд Нийслэлийн АН-ыг удирдаж оролцох эрх, дархтан.  

Чухам юу болсныг товчхоноор өгүүлбэл, саяхан л “Одоо ажиллаж буй баг, хамт олноороо ирэх сонгуульд оролцоно шүү” гэж ярьж явсан Засаг дарга Э.Бат-Үүл гэнэт хэлснээсээ буцаж хамт олноо “мурьжээ”. Тэрбээр өчигдөр болсон хурлаараа Баянгол дүүрэгт нэр дэвшихээр горилж байсан НИТХ-ын төлөөлөгч Ц.Алтанцэцэг, тус дүүргийн Засаг дарга Д.Оросоо нарын нэрийг хайр, найргүй хасч орхижээ. Мөн Хан-Уул дүүрэгт нэр нь дуулдаж байсан өөрийнх нь орлогч Ц.Буяндалай, Авто худалдааны газрын дарга Д.Байдраг нарын нэрийг хассан байна. Эх сурвалжийн мэдээлж буйгаар Ц.Буяндалай, Д.Байдраг нар нь Хан-Уул дүүргийнхэний эртний танил бөгөөд нэр дэвшээд ч гарах магадлалтай хүмүүс байсан аж. Гэвч тэднийг “Эрдэнэс МЖЛ”-ийн захирал Б.Ариунболд, Хан-Уул дүүргийн АН-ын дарга Д.Батбилэгтэй үгсэн хуйвалдаад унагачихсаны дээр Засаг дарга Э.Бат-Үүл хайр найргүй “дэвсэж” орхиод оронд нь Б.Нацагдорж, Б.Наранцацралт хоёрыг Хан-Уул дүүрэгт, Т.Нямцэцэг, н.Ганбаатар нарыг Баянгол дүүрэгт оруулж ирэн нэрсийг нь батламжилсан байна.

Гэтэл Нийслэлийн Засаг даргын “шахааны хүнээр” тодорсон Б.Нацагдорж нь МАН-ын Бага хурлын гишүүн байсан хүн байх юм. Түүний нэрийг дэвшүүлж эхлэхэд Нийслэлийн АН-ынхан эсэргүүцэж “МАН-ын гишүүн байсан хүнийг нэр дэвшүүлж байгаа нь ямар учиртай юм бэ” хэмээн нилээн бухимдсан байна. Харин хотын дарга Э.Бат-Үүл өмнөөс нь “Би энэ хүнийг дэмжих учиртай юм. Та нар дуугүй бай” гэх мэтээр хэдэрлэсээр асуудлыг цэглэжээ. Гайхалтай байгаа биз. Нийслэлийн Ардчилсан намын дарга, Ардчилсан намаас төрсөн баатар, Ардчиллын алтан хараацай өөрсдийнхөө намын нөхдийг “жийж” орхиод оронд нь МАН-ын гишүүнийг дэвшүүлж л байдаг. Б.Нацагдорж эгэл жирийн нэг гишүүн ч биш, бүхэл бүтэн намын Бага хурлын гишүүн шүү. Намын тогоон дотор жинхэнэ хутгалдаж яваа хүн гэсэн үг. Ёстой л аль насандаа хийсэн үйлийн үрээр ийм болчимгүй шийдвэр гаргах нүгэлээ үйлдсэн юм бол гэмээр байгаа биз.

Харин Наранцацралтын хувьд дахин төлөвлөлтийн ажлыг гүйцэтгэж буй “Назу” гэх барилгын компанийн захирал гэж байгаа. Бас л сонин үзэгдэл. Нийслэлийн Засаг даргыг хэлсэн үгнээсээ буцах болтол нь “шахаж” байж өөрийнхөө нэрийг дэвшүүлэх болсон түүний хувьд бизнес бүлэглэлээс төрж буй улстөр ч болох нь.  

Харин Баянгол дүүргийн хувьд ХАХНХ-ын сайд С.Эрдэнэ хэрэлдсээр байгаад өөрийнхөө хүмүүсийг нэр дэвшүүлэхээр болжээ. Угаасаа ч Баянгол дүүргийг Эрдэнэ вангийн хошуу хэмээн нэрийдсээр олон оныг үдэж. Тэгвэл энэ удаагийн сонгуулиар Эрдэнэ вангийн хошуунаас төлөөлөгч төрж магадгүй байна. Тодруулбал, тэрбээр өөрийн бие хамгаалагчаар ажиллаж байсан залууг Оросоогийн оронд нэр дэвшүүлэхээр болсон байна. Мөн өөрийн хүн гэгдэх Т.Нямцэцэг гэх эмэгтэйн нэрийг дэвшүүлжээ. Т.Нямцэцэгийн хувьд ардаа асаалттай танктай учраас суга дэвшиж, Засаг даргыг нуга дарж нэр дэвшихээр болж байгаа нь тодорхой. Ийн хэлэхийн учир юун хэмээвээс Т. Нямцэцэг нь БГД-ийн Тамгын газрын даргаар ажиллаж байсан бөгөөд түүнийг нэр дэвшүүлэхийн тулд тамгын газрын даргын ажлаас нь чөлөөлсөн байдаг юм. Гэхдээ сохорсон биш завшив гэгчээр Тамгын газрын даргын ажлаа өгөөд Баянгол дүүргийн Засаг даргын орлогч болж дэвшсэн гэдгийг мэдэхгүй хүн үгүй. Өөрөөр хэлбэл нэр дэвших эрхээ хасуулсан Оросоогийн орлогч нь болсон төдийгүй даргаа “мөргөөд” өөрөө нэр дэвшиж байгаа адтай нэгэн.

Харин “Салхи” хочит н.Ганбаатар гэх залуугийн хувьд Нийслэлийн зураг төслийн газрын дарга байж байгаад хэлтсийн дарга болон тушаал буурч байсан түүхтэй нэгэн аж. Мөн тус дүүрэгт нэг хүний нэр дуулдаж байгаа нь БГД-ийн Халамжийн газрын дарга асан залуу гэнэ. Түүний хувьд мөн л С.Эрдэнэ сайдын хүн гэж байгаа. Ер нь л Халамжийн газрын дарга байхдаа л С.Эрдэнэ сайдын командаар ажлаа явуулдаг байсан хэмээн жиг жуг гэлцдэг гэх.

Ийм л инээмээр гэх үү, эмгэнэл илэрхийлмээр гэх үү, хэрүүлтэй уруултай хурлаар нэр дэвшихээр болсон хүмүүсийг батламжлуулахын тулд ХАХНХ-ын сайд С.Эрдэнэ хурал даргалагч Д.Баттулга, Засаг дарга Э.Бат-Үүл хоёртой нэгийгээ үзэж нэхий дээлээ уралцсаар ялж чадсан гэх. Ер нь С.Эрдэнэ сайд хэрүүлийн мастер, бас сайн рекетчин болоод буй бололтой. Ямартай ч  “Анхан шатнаас гарч ирсэн хүмүүсийг батламжлахгүй бол бол чиний хүмүүсийг дэмжихгүй шүү. Хохь чинь шүү гөлөг минь. Чи намын дүрмийг мэддэггүй дандаа гадаадын жишээг ярьдаг. Ажлаа мэддэггүй болохоороо гадаадын жишээг ярьдаг биз дээ” гэх мэтээр орилж, хараалын үгсийг харамгүй чулууджээ. Үүнд нь дургүйцсэндээ ч тэр үү,  уг хуралдааныг даргалж байсан Нийслэлийн ИТХ-ын тэргүүлэгч Д.Баттулга “С.Эрдэнэ ээ хоёулаа гараад үзчихье” хэмээн бие биенээ заамдалцаж хурлын танхимыг орхисон ч гарсан шигээ сүр бараагүйгээр эргэн орж ирсэн гэх. Тэгэхээр зодоон цохионд нэгнийгээ уриалан хурлын танхимаас гарсан Д.Баттулгын хувьд ямар ч хяналтгүйгээр элдвийн хатуу ширүүн, хараал ерөөлийн үгс унагаж буй С.Эрдэнийг танхимаас гаргаж хэл амаа ололцох, тохироо хийх мэх нь ч байсан байж болох талтай.

Ингээд эцэст нь ИТХ-д АН-аас нэрээ дэвшүүлэхээр зэхэж байсан, Э.Бат-Үүл даргын “Бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ сонгуульд нэр дэвших”  26 хүний зургаа нь гадна дотны хорчдын нөлөөгөөр шахагдаж ИТХ-ын одоогийн бүрэлдэхүүнээс 20-н төлөөлөгч нэр дэвшихээр болцгоожээ.

Ийнхүү Нийслэлийн Ардчилсан намын дуулиантай хуралдаанаар хүчээр нэрээ татаж буй Ц.Алтанцэцэг, Д.Оросоо, Д.Байдраг, Ц.Буяндалай нар даргадаа гомдол мэдүүлэн ихэр татан уйлцгааснаар инээдмийн тоглолт өндөрлөжээ.  

Гэхдээ бас нэгэн но-той, ноц-той асуудал нь уг хурлаар анхан шатны хуралдаанаар дэмжигдсэн гишүүдийг дахин нэрийг нь оруулж болох байсан ч ийнхүү хүчээр шийдсэн нь дүрмийн бус гэж хэлж болохоор нөхцөл байдлыг үүсгэсэн байна.

Бас нэгэн сонирхолтой мэдээлэл байгаа нь Э.Бат-Үүл дарга өөрөө хамгийн амар хялбар тойрогт нэр дэвшиж байгаа нь аж. Тодруулбал, цэргийн ангиудтай тойрогт нэр дэвшсэн эрхэм сонгогдох магадлал өндөр байдаг. Яагаад гэвэл нэр дурьдагдсан эрхэм дээр бөөн бөөн санал даргын тушаалаар орж ирнэ. Өөрөөр хэлбэл цэргүүдэд тушаал өгөхөд л гүйцээ. Тиймээс цэргийн ангиуд байрладаг тойрогт нэлээд нөлөөтэй эрхэм л нэр дэвшдэг гэдгийг улстөржихийг хүсэгчид андахгүй мэддэг болсноор эл тойрог үнэ цэнэтэй болж.

Ийнхүү АН-ын хурал үзэх зүйлтэй, үзсэнээ гэртээ хариад ярих сонинтой болж өнгөрчээ. Эл хурлын талаарх бид эргэн мэдээлэх болно. 

Т.Хулан