УИХ-ын намрын чуулган өндөрлөж гишүүд нь хэдэн тийшээ мордохоор нүд нь гялалзаж, хөл нь хөнгөрчихсөн дэрвэцгээж байна. Төрийн ордны УИХ-ын чуулганы дугуй танхим шувууд нь буцсан нуур шиг нам гүм оргих өдрүүд маргаашнаас эхэлнэ. Өнөөдөр төрийн ордны хуралданы танхимд намрын чуулганы сүүлчийн хуралдаан болж, өнгөрсөн намар ганц хоёр удаа л харагдсан эрхэм Б.Наранхүү гишүүн гарч орж явааг харахад сонирхолтой л байсан. Хаврын чуулганы сүүлийн өдөр болоод ч тэрүү гурван намын төлөөллүүд мөн ганц бие даагч С.Жавхлан нар ч хуралдаандаа идэвхтэй оролцох шиг болно лээ.
Ингээд хэзээний сурсан зангаараа гарч орцгоож яваа гишүүдтэй уулзаж хаврын чуулган аль хэр үр дүнтэй болсон, төлөвлөсөн ажлаа хийж амжсан эсэх, сүүлийн үед иргэдийн дургүйцэл эцэстээ тулж, энэ УИХ-ыг тараах талаар улстөрийн нам хүчнүүд эвлэлдэн нэгдэж байгааг юу гэж болгоож байгаа зэргийг нь сонирхон ярилцлаа.
-Өөрөө энэ парламентад МАНАН-тай зоригтой тэмцдэг ганц бие даагч. Өнгөрсөн намрын чуулган аль хэр үр дүнтэй болов, төлөвлөсөн ажлуудаа хийж амжсан болов уу?
-Монгол түмний эрх ашгийг хамгаалсан зоригтой шийдвэр, хүмүүсийн амьдралын бодит хөрсөнд наалдах ганц ч зүйл хийгээгүй. Эсрэгээрээ ард түмнээ махлан зовоосон, түмнээ дарамталсан, чирэгдүүлж бухимдуулсан, дээд зэргээр цухалдуулсан ийм л гунигтай дүр зурагтай өдрүүд энэ саарал ордонд өрнөөд өнгөрч байна. Амьдралд бодитой хэрэгжих, эргээд тэр нь ард түмнийхээ амьдралыг өөд нь татах ганц ч хууль батлагдсангүй. Харин бүр дээрэмдсэн дээрээ дахин дахин дээрэмдэж, Онцгой албан тутваруудыг нэмлээ, хүмүүсийн тэтгэвэрт гарах насыг хойш нь ухраачихлаа. Товчхондоо бодит байдал ийм л байна.
-УИХ дахь сөрөг хүчин Ардчилсан намын зүгээс энэ Цагаан сарын дараагаас ард түмнийг уриалж эрх баригч МАН-тай тэмцэх, цаашлаад У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрыг огцруулах хүртэлх улстөрийн акци зохион байгуулахаа зарлаад байгаа. Таны хувьд УИХ-д сууж байгаа бас л нэгэн сөрөг хүчнийхээ хувьд тэдний тэмцэлд оролцох уу. Ер нь Засгийн газрыг унагана, огцруулна гэдгийг хэрхэн хүлээж авч байгаа вэ?
-Монголын улстөрд хачиг мэт наалдсан хорт хавдар задарч, бяцарч байгаа нь тэр шүү дээ. Энэ хорт хавдар ор үндэсгүй бүрэн цэвэрлэгдэхээс нааш Монгол Улс өрнөөсөө толгой өндийлгөж чадахгүй, ард түмний амьдрал ч энэ их өр төлбөрийг дагаад улам л уруудна уу гэхээс хөгжиж дэвжих тухай санахын ч хэрэггүй юм. Засгийн газрыг тогтвортой ажиллуулаа гээд нэгэнт л хөшигний ард хөрөнгө мөнгө, албан тушаалаар бат гагнагдчихсан энэ хоёр намаас олигтой шинэчлэл өөрчлөлт гарахгүй дээ. Одоо Монголд улстөрийн цоо шинэ, чадварлаг хүчин л хэрэгтэй байна. Үүний тулд бодит байдлыг ухаарч ойлгосон ард түмэн илүү их улстөрийн идэвхтэй, илүү зоригтой тэмцэж чаддаг болох л шаардлагатай байгаа юм. Бид БНСУ-ын ард түмэн хээл хахуулийн хэрэгт орооцолдсон Ерөнхийлөгч Пак Гын Хэг хэрхэн суудлаас нь унагахыг харж л байсан. Манай ард түмэн ийм л дайчин, бүх нийтээрээ эсэргүүцэн тэмцэлдэж чаддаг болох хэрэгтэй. Ер нь энд л гэж хэлэхэд улстөрийн нам гэдэг энэ заваарсан, жонхуурсан юмнуудаас л салмаар байгаа юм.
-Эрх баригч МАН УИХ-д 65 гишүүнтэй болж хэт олонхи болсноос хойш хоёр жил ч болоогүй байхад тэд Монгол Улсын өрийн таазыг дахиад бараг л 3 тэрбум ам.доллараар нэмэгдүүлчихээд сууцгааж байгаа. Ер нь одоо Монгол Улсын нийт гадаад өр 50 тэрбум ам долларыг давж яваа байх шүү. Энэ их өрнөөс гарч дийлэх үү?
-Энийг зүгээр нэг айл өрхөөр л жишээлээд үзчихэж болно. Хэдэн хүүхдээ олигтойхон тэжээж чаддаггүй арчаагүй аавууд л хажуу айлаасаа гурил будаа гуйж бор өдөр, харанхуй шөнийг аргацаан өнгөрөөдөг юм. Өнөөдөр МАНАН-гийнхан яг л тэр муу аавын үлгэр жишээг үзүүлж явна. Харин сайн аав бол үр хүүхдүүдээ гялалзтал өсгөөд, эхнэрээ ч хүний нүдэнд торойтол нь аваад явчихдаг ухаан, тэвчээр, алсын хараатай байдаг л даа. Тэгэхээр гадны банк санхүүгийн системээс удаа дараа өр, зээл тавьж байгаа эдгээр этгээдүүд бол Монгол Улс хийгээд ард түмнийхээ хувьд “Хойд эцэг” л гэсэн үг юм. Очиж очиж Олон улсын Валютын сан гэгч дэлхийн улс орнуудын хувь заяа, ирээдүйгээр нь тоглоод явж байдаг санхүүгийн аварга том дээрэмчдээс мөнгө зээлээд байхдаа ч яах вэ дээ.
Өнөөдрийн Монгол Улсын банк санхүүгийн салбар, уул уурхай гээд үнэхээр харамсмаар гутамшигтай байдалд орчихсонд нь үнэхээр сэтгэл өвдөж явдаг.
-Эрх баригчид Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийг хязгаарлах талаар хөдөлж эхэллээ. Өнөөдөр л гэхэд Зэвсэгт хүчний Ерөнхий командлагчийнх нь эрхийг хүчингүй болгочихлоо. Таны хувьд энэ асуудлыг аль талаас нь харж, дүгнэж байгаа вэ?
-Ерөнхийлөгчийн сурталчилгаа дууссан юмуу. Энэ хүн чинь янз бүрийн юм яриад л аймгууд тойроод яваад байсан шүү дээ. Ер нь улсын Ерөнхийлөгч хүн ямар үүрэг хариуцлагатай байх ёстойг сайн ухаарч ойлгож байгаа юм болов уу, заримдаа бодогдоод байдаг юм. Эрх хэмжээг нь хязгаарлах тал дээр тэртэй тэргүй энэ хорт хавдарууд чинь нэг нэгнийгээ барина, боомилно, дээр дороо оролцоод үзэлцэж өгнө л дөө. Одоо зөвхөн эхэлж л байх шиг байна.
-Ерөнхийлөгч шинэ бүтээн байгуулалтын томоохон ажлуудад армийг ашиглана гэж яриад байгаа. Үнэхээр гурван жилийн цэрэгтэй болчихоод цалин мөнгө тавьж эхэлвэл манай улсын төсөв дийлэх болов уу?
-Зөвхөн цэрэг гэлтгүй Монгол хүн бүр Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж, бүтээн байгуулалтад хувь нэмрээ оруулах ёстой гэж боддог. Сэтгэл зүрхтэй, Монгол Улсын 3.2 сая иргэн бүгдээрээ борви бохисхийлгүй ажиллаж байж өнөөдрийн энэ их хямралаас гарна. За тэгээд хямралаас тодорхой хэмжээгээр гарчихвал гадаад өр зээлийн асуудал ч аяндаа шийдэгдээд явчихна. Бид Үндэсний үйлдвэрлэгчдээ дээд зэргээр дэмжиж, шинэ шинэ томоохон бүтээн байгуулалт хийж байж хямралаас гарна.
-Цэргүүдийн алба хаах хугацааг буцаагаад 3 жил болговол улсын төсөв дээр томоохон ачаалал ирнэ. Хуучин социализмын үед ЗХУ болон ах дүү социалист гэгдсэн олон орноос баахан зээл авч байж л энэ асуудлыг шийдсээр ирсэн түүхтэй. Гэтэл одоо нөхцөл байдал тун өөр болчихсон л доо?
-Харин тийм ээ. Одоо цэргүүдийг 3 жил алба хаалгах нь ч хаашаа юм. Манай Ерөнхийлөгч ажлаа сайн мэдэхгүй, зүгээр л яриад яваад байгаа юм. Маш алсыг харсан ухаалаг шийдвэрүүд үнэхээр үгүйлэгдээд байна л даа. Уг нь “Монгол ялна” гэж сайхан уриатай гарч ирж байсан сан. Одоо бол харин зүгээр л дээгүүр нь илээд, сайхан хошгоруулаад л яваад байна. Гэтэл цаг хугацаа биднийг хүлээхгүй шүү дээ. Одоо нэг л мэдэхэд Ерөнхийлөгчийн эрх мэдлийн хугацаа талдаа орчихсон л тууж явна, хараад л байгаарай.
Д.Түвшин
Сэтгэгдэл (26)